Տրանսֆերտներ. Հայաստանը նվաստացնող եկամուտը

Լուրեր

22.11.2024 | 14:41
Բաքուն ՀՀ-ի հետ սահմանազատված գյուղերում հսկման տեսախցիկներ է տեղադրել
22.11.2024 | 14:28
Գևորգ Պապոյանն ընդունել է ՀՀ-ում Նիդերլանդների դեսպանին
22.11.2024 | 14:15
Եղանակը կցրտի․ առաջիկա օրերին բարձրադիր շրջաններում ձյուն է սպասվում
22.11.2024 | 14:03
Բաքուն COP29-ի շրջանակներում «Ադրբեջանական  Երևան» միջոցառում է անցկացնելու
22.11.2024 | 13:51
Արդարադատության փոխնախարարի ԺՊ Արմենուհի Հարությունյանն ազատվել է զբաղեցրած պաշտոնից
22.11.2024 | 13:45
Ավինյանի կարգադրությամբ՝ շուրջ 2 միլիոն դրամ կհատկացվի «Ավետիս» ՀԿ-ին
22.11.2024 | 13:34
Ուկրաինայի Գերագույն Ռադան չեղարկել է այսօրվա նիստը հարձակման սպառնալիքի պատճառով
22.11.2024 | 13:23
Շների վրա կրակած տղամարդը ներկայացել է Արթիկի բաժին
22.11.2024 | 13:10
Երանոս գյուղում ոռոգման ջրատար ցանց է կառուցվում
22.11.2024 | 12:57
Կուրսկի շրջանում ուկրաինական հարվածի հետևանքով ԿԺԴՀ բանակի գեներալ է վիրավորվել.WSJ
22.11.2024 | 12:44
Հունաստանում ՀՀ դեսպանը հանդես է եկել «Հայաստանի անվտանգային միջավայրն այսօր» թեմայով դասախոսությամբ
22.11.2024 | 12:32
ԱԺ նախագահի հայտարարությունը պատգամավոր Նարեկ Զեյնալյանի հրաժարականի դիմումի առնչությամբ
22.11.2024 | 12:24
Ադրբեջանի Մեջլիսը «կողմնակալ, ոչ օբյեկտիվ և անարդար» է անվանել Լյուքսեմբուրգի խորհրդարանի բանաձևը
22.11.2024 | 12:19
12 մեդալ՝ հայ ըմբիշներին, Պուտինը՝ ուկրաինական հակամարտության գլոբալ բնույթ ստանալու մասին․ ԼՈՒՐԵՐ
22.11.2024 | 12:12
Լիլիթ Մակունցը և Սթիվեն Նիքսն ընդգծել են Հայաստանի և Միջազգային հանրապետական ինստիտուտի միջև համագործակցությունը խթանելու հանձնառությունը
Բոլորը

Հայաստանի տնտեսությունը զգալիորեն կախված է մասնավոր դրամական փոխանցումներից` տրանսֆերտներից, որոնք շարունակում են մնալ մեր քաղաքացիների գոյատևման կարևորագույն  աղբյուրներից մեկը: Եղել են տարիներ, որ տրանսֆերտներն անգամ Հայաստանի բյուջեից շատ են եղել:

2015 թվականի ապրիլին համաշխարհային բանկը հրապարակեց զեկույց, ըստ որի՝ Հայաստանը մասնավոր տրանսֆերտներից ամենաշատ կախված երկրների առաջին տասնյակում է։ Ըստ ՀԲ տվյալների, մասնավոր տրանսֆերտները կազմում են Հայաստանի ՀՆԱ-ի 21 տոկոսը: Այս ցուցանիշով Հայաստանը կիսում էր 7-րդ հորիզոնականը Հայիթիի հետ: Մեզանից ավելի շատ կախվածություն ունեեին Տաջիկստանը, Ղրղըզստանը, Նեպալը, Մոլդովան և Տոգոն: Վրաստանում այդ ցուցանիշը 12 տոկոս էր, Ադրբեջանում` ընդամենը  2.9 տոկոս:

Հայաստան ուղարկվող տրանսֆերտների ծավալը 2017 թվականի հունվար-մայիսին կազմել է մոտ 572 մլն 250 հազար դոլար, ինչը 2016 թվականի նույն ժամանակահատվածի ցուցանիշը գերազանցում է մոտ 90 մլն դոլարով:

Այսինքն, Ռուսաստանի տնտեսության մեջ փոքրիկ աշխուժությունը մեծացրել է դեպի Հայաստան տրանսֆերտների հոսքը, չնայած այն դեռ շատ հեռու է նախորդ տարիների ցուցանիշներից:

Տրանսֆերտների ցուցանիշները վերջին 10 տարիների կտրվածքով բավականին  խոսուն են:  Եթե 2008 թվականին դրանք հասնում էին 2.3 մլրդ դոլարի, ապա արդեն 2009-11 թվականներին` համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամի ընթացքում, փոխանցումների ներհոսքը կտրուկ նվազեց` հասնելով մինչև 1.6 մլրդ դոլարի: Հետո 3 տարի վերականգնվեց նախաճգնաժամային իրավիճակի պատկերը: Իսկ 2015 թվականին արաձանագրվեց վերջին 10 տարվա նվազագույն ցուցանիշը, 2016-ին՝ դրանից էլ ցածր՝ հասնելով 1.5 մլրդ դոլարի:

Հայաստանը փորձում է այս վիճակից դուրս գալ  արտաքին պարտքի մեծացման հաշվին:  Այսինքն, դարձյալ հույսը դրսի փողերն են: 

Տրանսֆերտների նվազման երեք հիմնական պատճառ կա՝ Ռուսաստանի դեմ տարբեր երկրների պատժամիջոցներ, նավթի գնանկում, ռուբլու կտրուկ արժեզրկում: Կան բազմաթիվ այլ պատճառներ՝ վերջին տարիների ընթացքում միգրանտների աշխատանքը սահմանափակող մի քանի տասնյակ օրենքների ու որոշումների ընդունումը, վերջին տարիներին մոտ 60 հազար քաղաքացիների մուտքի արգելքը և այլն:

Այս ամենը սոցիալական սուր լարվածություն է առաջացնում մեր երկրում, քանի որ Հայաստան մտնող տրանսֆերտների ավելի քան 80 տոկոսը հենց Ռուսաստանի Դաշնությունից է:

Ամեն տարի շուրջ 100 հազար մարդ է մեկնում արտագնա սեզոնային աշխատանքի և այժմ ՌԴ-ում ստացվող եկամտի կրճատումը նրանց կանգնեցրել է երկընտրանքի առաջ՝ ընտանիքի անդամներին տանել իրենց հետ Ռուսաստանի Դաշնությո՞ւն, թե՝ չգնալ արտագնա աշխատանքի: Վերջին շրջանում առավել հաճախ է ընտրվում առաջին տարբերակը:

2017-ին Հայաստանի Ֆինանսների նախարարությունն ակնկալում է Ռուսաստանից տրանսֆերտների գրեթե 4-5 տոկոսով աճ՝ վերլուծելով, թե Ռուսաստանի տնտեսության համար կայունության տարի է: Սակայն իրավիճակ է փոխվել: Շատերին թվում էր, թե ԱՄՆ նոր նախագահ Դոնալդ Թրամփը կբարելավի հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ: Որպես սառը ցնցուղ, Ամերիկան օրերս ընդունեց նոր՝ չափազանց խիստ պատժամիջոցներ Ռուսաստանի դեմ: Սկսվում է նոր բարդ շրջան. Ռուսաստանը կշարունակի ապրել պատժամիջոցների պայմաններում, իսկ Հայաստանը կշարունակի է՛լ ավելի էժան աշխատուժ արտահանել:

Տրանսֆերտը նշանակում է, որ Հայաստանի աշխատուժը աշխատում է ոչ թե ի շահ մեր երկրի, ոչ թե մեր երկրում է արժեք ստեղծում, այլ՝ օտար:

Խնդիրն արդեն դուրս է գալիս տնտեսական հարթությունից և դառնում քաղաքական հարց:

Տրանսֆերտը  որոշակի փուլում օգնում է աղքատությունը հաղթահարել, բայց այն չի կարող տևական լինել. այդ դեպքում այն ավելի շատ դառնում է  խնդիր է, քան՝ լուծում:

 

 

Սևակ Հակոբյան