15.12.2025 | 22:00
Գարեգին Բ-ի՝ գործակալ լինելու մասին պնդման հետքերով. ինչ է ասում դատախազությունը. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
Սուրբ Սոֆիայի տաճարում այսօր առաջին ուրբաթօրյա նամազն է
Մշակույթ
24.07.2020 | 13:56
Ստամբուլում գտնվող բյուզանդական շրջանի հայտնի Սուրբ Սոֆիայի տաճարում այսօր առաջին նամազն է հնչում։ Այս մասին գրում է Deutsche Welle-ի ռուսական ծառայությունը։
Նշվում է, որ մահմեդական ուրբաթօրյա աղոթքին շուրջ 500 մարդ է մասնակցում, այդ թվում՝ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը։ Տաճարի դիմաց հարյուրավոր հավատացյալներ են հավաքված, իսկ Ստամբուլի փողոցներն այսօր 17 հազար ոստիկան է հսկում։
Աղբյուրի փոխանցմամբ՝ նամազի ընթացքում քրիստոնեական խճանկարներն ու որմնանկարները հատուկ լուսավորությամբ ստվերվել են կամ վարագույրներով ծածկվել:
Հիշեցնենք՝ Թուրքիայի Պետական խորհուրդը օրակարգ էր բերել Սուրբ Սոֆիայի (Այա Սոֆիա) տաճարին թանգարանի կարգավիճակ շնորհած թուրքական կառավարության՝ 1934 թվականի որոշումը չեղարկելու հարցը։ Նման պահանջով հայտ էր ներկայացվել դեռևս 2016 թվականին։ Նույն պահանջով մեկ այլ հայտ ներկայացվել էր նաև 2005-ին, բայց մերժում էր ստացել Պետխորհրդի կողմից։
Էրդողանի այս քայլը բազմաթիվ քննադատությունների է արժանացել։ Տաճարի կարգավիճակը փոխելու նախաձեռնությանն արձագանքել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն՝ հիշեցնելով, որ տաճարը, որպես «Ստամբուլի պատմական շրջանի» մաս, ընդգրկված է համաշխարհային ժառանգության ցանկում՝ որպես թանգարան։
Հայաստանի ԱԳՆ-ն նույնպես մտոհոգություն էր հայտնել թեմայի շուրջ։ «Սուրբ Սոֆիայի տաճարին թանգարանի կարգավիճակի շնորհումը և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում ընդգրկումը հնարավորություն են տվել դարձնել այն ոչ թե քաղաքակրթությունների բախման, այլ համագործակցության և մարդկության միասնության խորհրդանիշ: Ցավով պետք է արձանագրել, որ Թուրքիայի իշխանությունների վերջին որոշումը փակում է Սուրբ Սոֆիայի տաճարի պատմության այդ՝ կարևոր խորհրդանիշի և առաքելության էջը»,- նշվում էր ՀՀ ԱԳՆ դիրքորոշման մեջ։
Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը նույնպես կոչ էր արել Թուրքիայի նախագահին չեղարկել Սուրբ Սոֆիայի տաճարը մզկիթի վերածելու որոշումը։
Կ.Պոլսի հունաց տիեզերական պատրիարք Բարդուղիմեոս Առաջինն էլ քննադատել էր տաճարը թանգարանից մզկիթի վերածելու՝ թուրքական իշխանությունների նախաձեռնությունը՝ նշելով, որ այն աշխարհում միլիոնավոր քրիստոնյաների մոտ հակաիսլամական տրամադրություններ կառաջացնի։
Հավելենք, որ Սուրբ Սոֆիայի տաճարը գրանցված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային մշակութային ժառանգության ցանկում և հայտնի է որպես ուղղափառ քրիստոնյաների նշանավոր տաճար՝ կառուցված Բյուզանդական շրջանում (6-րդ դար)։
Նելլի Մելքոնյան
