Վերջին մեկ տարում Դատախազությունն ի ցույց դրեց, որ նոր Հայաստանի Դատախազությունն է. Նիկոլ Փաշինյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ներկա է գտնվել Հայաստանի Հանրապետության դատախազության ստեղծման 101-րդ տարեդարձի և Դատախազության աշխատողի օրվան նվիրված հանդիսավոր նիստին: Վարչապետը հանդես է եկել ելույթով և շնորհավորական խոսք հղել դատախազության բոլոր աշխատակիցներին.

«Հայաստանի Հանրապետության մեծարգո՛ գլխավոր դատախազ,
Վճռաբեկ դատարանի մեծարգո՛ նախագահ,
Կառավարության հարգելի՛ ներկայացուցիչներ,
Պետական այրեր, հյուրեր,
Դատախազության հարգելի՛ աշխատողներ,

Սրտանց շնորհավորում եմ մեզ բոլորիս Դատախազության աշխատողի օրվա և Դատախազության կազմավորման 101-րդ տարեդարձի առիթով: Ինչո՞ւ եմ ասում՝ մեզ բոլորիս, որովհետև այն խոսակցությունը, որ այս դահլիճում սկսել ենք նախորդ տարի, ըստ էության, շարունակվում է և դեռ պիտի շարունակվի ոչ միայն դատախազությունում, այլև ընդհանարպես ողջ իրավապահ և պետական համակարգում:

Մեր նպատակադրումը և մտածումը հետևյալն է, որ Հայաստանի Հանրապետության յուրաքանչյուր քաղաքացի Դատախազության աշխատողի օրը համարի նաև իր օրը, որովհետև դատախազության բովանդակային ամենաէական գործառույթն ի վերջո քաղաքացիների իրավունքները և պետության շահերը և արժեքները պաշտպանելը և պահպանելն է:

Վերջերս առիթ ունեցա ընթերցելու հայ լուսավորականներից Միքայել Նալբանդյանի մի հանրահայտ հոդված: Այդ հոդվածից երկու նշում եմ արել ինձ համար, որ ուզում եմ հիմա մեջբերել: Մեջբերում առաջին. «Օրենքը պատժում է հանցավորը. ասիացին տեսանում է այստեղ մի լոկ վրեժխնդրություն, բայց մեք այդ արդարացի հատուցումի մեջ տեսանում ենք հասարակաց իրավունքի պաշտպանություն»: Երկրրորդ մեջբերում. «Իրավադատության մեջ է ազգի կյանքը, և այս օրենքի վերա միայն կարող է մի ազգ առաջանալ», այսինքն՝ առաջընթաց ունենալ:

Մեր երկարամյա պատմության աղետալի էջերից բազմաթիվների պատճառը մեր իրականության մեջ արդարության և արդարադատության պակասն է, որը ազգը, ժողովուրդը պառակտող ամենահզոր գործոնն է. երբ մարդիկ բաժանվում են առաջին և երկրորդ կարգի, երբ իրավունքը լինում է էլիտար կիրառման գործիք: Եվ այս իրողությունը մեր դասական գրականության մեջ բազմաթիվ արտահայտություններ է ունեցել և մեր բանահյուսության մեջ: Ինչպես, օրինակ, հանրահայտ պատվածքներ կան այս թեմայով: Ես այս պահին մտաբերում եմ «Աղքատի պատիվը» հանրահայտ պատմվածքը, որը մի օրինակ է այն մասին, թե ինչպես շարքային քաղաքացու, նյութապես անապահով քաղաքացու իրավունքները կարող են ոտնատակ արվել այն դեպքերում, երբ թվում էր, թե արդարությունը և արդարադատությունը պիտի կանգնի այդ քաղաքացու կողքին: Պատահական չէ, որ մեր իրականության մեջ դեռևս մինչև այսօր ամենատարածված ասույթներից մեկը հետևյալն է. «տերովին տերն է տարել, անտերին՝ գելը»:

Ցավոք սրտի, շատ երկար ժամանակ մեր իրավական համակարգը, իրավապահ համակարգը հաճախ գործել է այս տրամաբանությամբ: Ես հատուկ մեջբերեցի դասականներին, որպեսզի իմ խոսքն ընթացիկ ժամանակի կոնյուկտուրայի համատեքստում չքաղաքականացվի: Ես մեջբերեցի մեր դասական գրականությունից, մեր պատմության համատեքստում, որպեսզի ցույց տամ, որ դա ամենևին էլ նոր խնդիր չէ, վերջին տասնամյակիների խնդիր չէ: Այդ խնդիրը շատ երկար ժամանակ, երբեմն հատվածաբար ուղեկցել է մեզ, և հիմա հենց այս խնդրի լուծումն է մեր և առաջին հերթին՝ դատախազության ամենակարևոր առաքելությունը: Հենց դատախազության և իրավապահ համակարգի գործունեության արդյունքում է, որ «տերովին տերն է տարել, անտերին՝ գելը» արտահայտությունը պետք է դառնա որպես թանգարանային բանահյուսական պատմություն և որևէ աղերս չպետք է ունենա մեր այսօրվա իրականության հետ, որովհետև Հայաստանի Հանրապետության յուրաքանչյուր քաղաքացի պետք է զգա, որ պետությունն ամուր կանգնած է իր թիկունքին: Հայաստանի Հանրապետության յուրաքանչյուր քաղաքացի և յուրաքանչյուր մարդ Հայաստանի Հանրապետությունում պետք է զգա, որ ինքը մեր երկրում պաշտպանված է այնպես, ինչպես կայացած ընտանիքներում են մարդիկ իրենց պաշտպանված զգում, և ընտանիքում մարդիկ իրենց պաշտպանված պիտի զգան նույնքան, ինչպես կայացած պետությունում են պաշտպանված զգում: Սա չափազանց կարևոր առաքելություն է, և այդ առաքելության մեջ, իհարկե, դատախազությունն ունի առաջնորդող դերակատարում:

Իրավունքը Հայաստանի Հանրապետությունում այլևս էլիտար շնորհ չպետք է լինի: Յուրաքանչյուր քաղաքացի պետք է վստահ լինի, որ այս համազգեստը և այս ուսադիրները կրող մարդիկ անմնացորդ ծառայում են յուրաքանչյուր քաղաքացու իրավունքին՝ անկախ նրա կարգավիճակից, սոցիալական դիրքից, ծագումից, ապրելու վայրից, աշխատանքից և զբաղմունքից: Եվ այս առաքելությունը, իսկապես, պատմական, շրջադարձային և, ես չեմ վախենա ասել նույնիսկ՝ հեղափոխական նշանակություն ունի:

Այս առումով ուզում եմ ասել, որ վերջին մեկ տարվա ընթացքում դատախազության գործունեությունը գնահատում եմ արդյունավետ: Սա չի նշանակում՝ անթերի, ես կարծում եմ՝ մեզանից ոչ մեկի գործունեությունն անթերի չէ, և, ցավոք, դժվար է ասել` կկարողանանք մենք հասնել կատարելիության, թե ոչ: Բայց վերջին մեկ տարվա ընթացքում ես կարծում եմ, որ Հայաստանի Հանրապետության դատախազությունը հստակ ի ցույց դրեց, որ Հայաստանի Հանրապետության դատախազությունն իսկապես նոր Հայաստանի դատախազություն է և պատրաստ է իրականացնել այն առաքելությունը, պատրաստ է կատարել այն գործառույթը, որ Հայաստանի Հանրապետության իշխանության բարձրագույն կրողը՝ Հայաստանի Հանրապետության ժողովուրդը, դնում է նրա առաջ:

Այս առումով ես ուզում եմ դատախազության բոլոր աշխատողներին շնորհակալություն հայտնել իրենց կատարած աշխատանքի համար և հույս հայտնել, որ առաջիկայում այդ աշխատանքը կլինի ավելի արդյունավետ և ամեն օրվա, ամեն տարվա հետ Հայաստանի Հանրապետության ավելի ու ավելի շատ քաղաքացիներ, բոլոր քաղաքացիները կտեսնեն, որ դատախազությունն իրենց դատախազությունն է, իրենց ապագան ապահովող դատախազությունն է:

Առաջիկա մեր անելիքներն այս առումով շատ պարզ են. հանցագործը պետք է ստանա իր անխուսափելի պատիժը: Հայաստանի Հանրապետությունից պետք է արմատախիլ արվի քրեական ենթամշակույթը: Հանցագործի տեղը բանտում է և հանցագործի տեղն այնտեղ է, հանցագործն ազատության մեջ պիտի հայտնվի այն պայմաններում, երբ մենք բոլորս ունենանք երաշխիքներ, որ հանրության համար նրա ազատության սպառնալիքներն առնվազն կառավարելիության տիրույթում են: Գլխավոր դատախազը նշեց, ես ուզում եմ շեշտել, որ կոռուպցիայի դեմ պայքարում, այո՛, մեր գործունեությունը, դատախազության գործունեությունը պետք է լինի առավել արդյունավետ: Ընդ որում, կոռուպցիա ասելով մենք չպետք է հասկանանք, այսպես ասած, նախկին կամ ներկա կոռուպցիա: Կոռուպցիան կոռուպցիա է՝ անկախ նրանից դա թույլ է տրվել նախկինում գործած պաշտոնյայի կողմից, թե թույլ է տրվում այսօր գործող պաշտոնյայի կողմից: Այս առումով մենք իսկապես անցյալի և ապագայի ճամփաբաժանի և խաչմերուկի առաջ ենք կանգնած, և ես կարծում եմ, որ իրավապահ համակարգի ամենակարևոր առաքելությունն անցյալի առաջ, բառիս նաև փոխաբերական իմաստով, կարմիր լույս վառելն է և ապագայի առաջ կանաչ լույս վառելը, և այդ ապագայի հասանելիությունը, այդ պաշտպանված, իրավական, օրինական ապագայի հասանելիությունն ապահովելը:

Հայաստանի Հանրապետության մեծարգո՛ գլխավոր դատախազ,
դատախազության հարգելի՛ աշխատակիցներ,

թույլ տվեք ևս մեկ անգամ շնորհավորել Դատախազության աշխատողի օրվա և Դատախազության կազմավորման 101-րդ տարեդարձի կապակցությամբ: Շնորհակալ եմ»:

Դատախազության աշխատողի օրվա կապակցությամբ ծառայողական պարտականությունները բարեխղճորեն կատարելու համար ՀՀ վարչապետի հուշամեդալով պարգևատրվել են Գլխավոր դատախազության պետական շահերի պաշտպանության վարչության պետի տեղակալ Էդուարդ Գասպարյանը և թիվ 2 կայազորի զինվորական դատախազ Արայիկ Պետրոսյանը։ Օրինականության և իրավակարգի ամրապնդման գործում ներդրած ավանդի համար Մխիթար Գոշի մեդալով են պարգևատրել Գլխավոր դատախազության միջազգային-իրավական համագործակցության վարչության պետ Եղիազար Ավագյանը, կոռուպցիոն և տնտեսական գործունեության դեմ ուղղված հանցագործությունների գործերով վարչության պետ Արսեն Սիմոնյանը: