ՀՀ Ազգային ժողովի դերը խորհրդարանական պետության բյուջետային գործընթացում. Կառավարություն կողմից բյուջետային միջոցների «վերաբաշխումների» մի քանի առանձնահատկություններ. ՄԱՍ 3

2019թ ՀՀ պետական բյուջեի հոդված 7-ի կետ 21-ի համաձայն բյուջեում կատարվող որոշ փոփոխություններ, որոնց արդյունքում հատկացումները մուտքագրվում և ելքագրվում են ՀՀ կառավարության պահուստային ֆոնդ, ենթակա չեն «Հայաստանի Հանրապետության բյուջետային համակարգի մասին» ՀՀ օրենքի հոդված 23-ով նախատեսված սահմանափակումներին: Առաջին հայացքից թվում է, թե յուրահատուկ ոչինչ չկա: Սակայն այս ձևակերպումը «Հայաստանի Հանրապետության բյուջետային համակարգի մասին» ՀՀ օրենքի սահմանափակումները շրջանցելու հնարավորություններ է բացում:

Սովորական վերաբաշխումների դեպքում ավելացվում է բյուջետային մի ծրագրի ֆինանսավորումը և նվազեցվում մեկ այլ ծրագրի ֆինանսավորում: Օրինակ, ՀՀ կառավարության 2019թ. մարտի 7-ի №195-Ն որոշմամբ 958 մլն դրամով նվազեցվել է «Կրթության որակի ապահովում» (1192) ծրագրի հատկացումը և նույն գումարի չափով ավելացվել է «Հանրակրթության» (1146) ծրագրի հատկացումը:

ՀՀ կառավարությունն իր 2019թ. ապրիլի 11-ի №379-Ն որոշմամբ նախ 791,965.1 հազար դրամով ավելացրել է պետական բյուջեի հարկային եկամուտները և պետական տուրքերը, ապա այդ միջոցները մուտքագրել է ՀՀ կառավարության պահուստային ֆոնդ, ապա պահուստային ֆոնդից այդ միջոցները հատկացրել է ՀՀ մշակույթի նախարարությանը Ազգային արխիվին հատկացնելու համար: Գործարքի ձևակերպումների սխեմատիկ պատկերը հետևյալն է.

Կառավարության որոշումներում առկա են մի շարք դեպքեր, երբ լրացուցիչ եկամուտները միանգամից ուղղվել են կոնկրետ ծրագրի ֆինանսավորմանը: Օրինակ երբ ՀՀ կառավարության 2019թ. մարտի 7-ի №231-Ն որոշումամբ 100 մլն դրամով ավելացվել են բյուջեի այլ եկամուտները, դրանք միանգամից ուղղվել են ՀՀ պաշտպանության նախարարության կողմից իրականացվող «ՀՀ զինված ուժերի ռազմաբժշկական վարչության կողմից իրականացվող ծրագրին», առանց այդ միջոցները նախ մուտքագրելու կառավարության պահուստային ֆոնդ: Մեկ այլ օրինակ. ՀՀ կառավարությունն իր 2019թ. մարտի 14-ի №233-Ն որոշմամբ 22967.9 հազար դրամով ավելացել է հարկային եկամուտներն ու պետական տուրքերը, ապա դրանք անմիջապես ուղղել է ՀՀ տարածքային կառավարման և զարգացման նախարարության կողմից իրականացվող «Կոշտ թափոնների կառավարում» (1040) ծրագրին: Ուրեմն ինչո՞ւ է №379-Ն որոշման դեպքում միջոցները նախ մուտքագրել պահուստային ֆոնդ, ապա հետո հատկացվել մշակույթի նախարարությանը, Ազգային արխիվի կողմից իրականացվող ծրագրի ֆինանսավորման համար:

Չի կարելի բացառել, որ դա պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ 2019թ. ՀՀ պետական բյուջեի մասին օրենքի համաձայն ՀՀ Ազգային ժողովը Ազգային արխիվի ծրագրին (1147) հատկացրել էր 591,622.1 հազար դրամ և քանի որ 2019թ. ապրիլի 11-ի 379-Ն որոշմամբ հիշյալ ծրագրի հատկացումներին ավելացված 791,965.1 հազար դրամը զգալիորեն գերազանցում է  «Հայաստանի Հանարպետության բյուջետային համակարգի մասին» ՀՀ օրենքի հոդված 23-ով նախատեսված 3% սահմանաչափը, մշակույթի նախարարությունը որոշել է օգտվել ՀՀ Ազգային ժողովի կողմից բարեգթորեն տրված հնարավորությունից: Այս մասին հավանաբար հարկավոր է հարցնել արդեն գոյություն չունեցող նախարարության այն ժամանակվա ղեկավարին, ով ապրիլի 11-ի նիստի ժամանակ ներկայացրել է այդ «չզեկուցվող» հարցը: Գումարը հատկացվել է «Հայաստանի ազգային արխիվ» ՊՈԱԿ-ին պետական բյուջեից ավե­լացված արժեքի հար­կի և շահութահարկի գծով առաջացած հարկային պար­տա­վո­րու­թ­յու­նը մարելու նպատակով, որոնք գոյացել են «01.01.2011թ. – 31.07.2018թ. ժամանակահատվածում կազմակերպության կողմից պետական բյուջեից ստացված սուբսիդիաների և դրամաշնորհների հաշվին իրականացված ԱԱՀ-ով հարկման ենթակա գործարքների մասով ԱԱՀ-ի և շահութահարկի գծով և հարկային օրենսդրու­թյամբ սահմանված կարգով այդ պարտավորության մասով պատասխանատվության կիրառման արդյունքում»: Պետական եկամուտների կոմիտեն №3001199 ակտը կազմել է 2018թ. նոյեմբերի 15-ին, 2019թ. պետական բյուջեի մասին օրենքն ընդունելուց մեկ շաբաթ առաջ: Նախկինում, 2020թ. բյուջեի նախապատրաստման օրինակով ցույց եմ տվել, որ ՀՀ կառավարությունում բյուջետային հայտերի քննարկումներ են ընթանում անգամ պետական բյուջեի նախագիծը ԱԺ ներկայացնելուց հետո, ինչը ես համարել եմ և համարում եմ ոչ դրական երևույթ: Սակայն այդ փորձը հաշվի առնելով, ինչպես նաև հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ ՀՀ կառավարությունն ունի մինչև վերջին պահը բյուջեում փոփոխություններ կատարելու փորձ (ինչքան հիշում եմ 2020թ. բյուջեի նախագծում որոշ փոփոխություններ կատարվեցին քվեարկությունից մի քանի օր առաջ) ՀՀ կառավարությունը կարող էր այս հատկացումները ներառել ԱԺ-ին ներկայացված պետական բյուջեի նախագծում:

Վերը նշվածը հաշվի առնելով, այլ հավասար պայմաններում, եթե 3% սահմանափակումը չլիներ, Ազգային արխիվի լրացուցիչ ֆինանսավորումը պետք է իրականացվեր ուղղակի, առանց միջոցները կառավարության պահուստային ֆոնդ մուտքագրելու, ապա ելքագրելու.

2019թ. ապրիլի 4-ի №337-Ն որոշմամբ վերաբաշխում է կատարվել Արվեստների ծրագրի (1168) երկու միջոցառումների միջև. Համերգների, փառատոների և այլ միջոցառումների իրականացում (11007) և Մարզահամերգային համալիրի պահպանություն (11010):

Այս դեպքում ՀՀ մշակույթի նախարարության հիմնավորման մեջ նշվում է, որ «Կարեն Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիր» ՊՈԱԿ-ի տնօրինության կողմից ներկայացրած բյուջետային ֆինանսավորման հայտում տեղ է գտել «տեխնիկական վրիպակ», ինչի արդյունքում 182.8 մլն դրամի լրացուցիչ ֆինանսավորման անհրաժեշտություն է առաջացել: Փաստորեն «տեխնիկական վրիպակը» վրիպել էր ՀՀ մշակույթի և ՀՀ ֆինանսների նախարարությունների, ինչպես նաև ՀՀ վարչապետի աշխատակազմի, ԱԺ ֆինանսավարկային և բյուջետային և մշակույթի ոլորտի համար պատասխանատու հանձնաժողովների պատգամավորների և փորձագետների աչքից: Վրիպակներ միշտ էլ կարող են լինել: Սակայն պարզ չէ, թե ներքին ֆինանսական հսկողության կամ ներքին աուդիտի ինչ կառույցներ, մեխանիզմներ և ընթացակարգեր գոյություն ունեն ՀՀ նախարարություններում և գերատեսչություններ, որոնք կարող են օգնել նվազեցնել վրիպակների թիվը և մեծությունը:

Հետաքրքիր է նաև, որ բյուջետային տարին սկսելուց երեք ամիս հետո (իսկ եթե հաշվի առնենք, որ որոշման նախագծի պատրաստումը կարող է մի քանի շաբաթ տևել, ապա նաև ավելի շուտ) ՀՀ կառավարությունը որոշել է, որ համերգներ, փառատոններ և այլ միջոցառումներ իրականացնել հարկավոր չի և 100%-ով կրճատել է այս միջոցառմանը ԱԺ կողմից հատկացված ֆինանսավորման ծավալը: Եթե ԱԺ-ում 2019թ. բյուջեի նախագծի քննարկումների ժամանակ պատգամավորներից մեկը հարց ունեցել է այս միջոցառման հետ կապված, հետաքրքիր է, թե ինչպես են մի քանի ամիս առաջ կառավարության և մշակույթի նախարարության պաշտոնյաները հիմնավորել դրա համար հատկացումների անհրաժեշտությունը:

ՀՀ կառավարության №379-Ն որոշուման դեպքում ևս մի հետաքրքիր առանձնահատկություն կա, որը կապված է պետական մարմինների և նրանց ենթակա կազմակեպությունների նախորդ տարիների բյուջետային պարտքերի, ապառքների կամ ժամկետանց պարտավորությունների հետ: Այդ առանձնահատկությունը ներկայացված է ստորև:

Որոշ փոփոխություններ ուղղակի չպետք է դառնան ՀՀ կառավարության քննարկման առարկա: Նախարարները և գերատեսչությունները պետք է ստանձնեն որոշ վերաբաշխումների գործառույթը և պատասխանատվություն կրեն դրանց համար: Օրինակ, ՀՀ կառավարության 2019թ. մարտի 29-ի №315-Ն որոշմամբ «ՀՀ Ազգային ժողովի լիազորությունների ապահովում» (1024) ծրագրի «ՀՀ Ազգային ժողովի գործունեության ապահովում, օրենսդրական, վերլուծական և ներկայացուցչական ծառայություններ» (11001) միջոցառման շրջանակներում աշխատանքի վարձատրության համար կատարվող հատկացումները նվազեցվել են 51 մլն 300 հազար դրամով և նույն չափով ավելացվել են ծառայությունների և ապրանքների ձեռքբերման հատկացումները: Տրամաբանորեն այսպիսի վերաբաշխումը չպետք է դառնա կառավարության որոշման առարկա: ՀՀ կառավարությունը իր ժամանակը պետք է օգտագործի Հայաստանի Հանրապետության համար շատ ավելի կարևոր հարցերի քննարկման համար: Եթե սրան խանգարող օրենսդրական կարգավորում կա, ապա այն անհրաժեշտ է փոխել և այսպիսի վերաբաշխումների համար պատասխանատվությունը դնել կոնկրետ պաշտոնյաների վրա, որոնք բյուջեի կատարման հաշվետվության ներկայացման ժամանակ կգան և պատասխան կտան (սա կոչվում է հաշվետվողականություն, կամ անգլերեն accountability) իրենց հատկացված միջոցները նպատակային, արդյունավետ և խնայողական օգտագործման համար: Եթե առանձին պաշտոնյաների կողմից այսպիսի վերաբաշխում կատարելու խոչընդոտ չկա և պաշտոնյաները այսպիսի հարցերը կառավարության մակարդակի են հասցնում պատասխանատվությունը իրենց վրայից հանելու և ՀՀ կառավարության վրա դնելու համար, ապա պետք է դիտարկել պատասխանատվությունից խուսափողների պաշտոնավարելու նպատակահարմարությունը:

Վերևում, 2019թ. ապրիլի 11-ի №379-Ն որոշման ներկայացման ժամանակ նշել էի, որ Ազգային արխիվին լրացուցիչ 791,965.1 հազար դրամ հատկացվել է «01.01.2011թ. – 31.07.2018թ. ժամանակահատվածում կազմակերպության կողմից պետական բյուջեից ստացված սուբսիդիաների և դրամաշնորհների հաշվին իրականացված ԱԱՀ-ով հարկման ենթակա գործարքների մասով ԱԱՀ-ի և շահութահարկի գծով և հարկային օրենսդրու­թյամբ սահմանված կարգով այդ պարտավորության մասով պատասխանատվության կիրառման արդյունքում»:

Նախորդ տարիներին կուտակված «բյուջետային պարտքի» (կամ ապառքների, կամ պետական մարմինների և կազմակերպությունների ժամկետանց կրեդիտորական պարտքերի) հարցը կարծես թե սկսում է կարևորություն ստանալ: Բյուջետային պարտքը պետական պարտք չէ և պետք չէ շփոթել վերջինիս հետ: Պետական պարտքի դեպքում պետությունը որևէ արժույթով դրամ է վերցնում, հետագայում այն վերադարձնելու և դրա օգտագործման դիմաց տոկոսները վճարելու պայմանով: «Բյուջետային պարտք» առաջանում է պետական մարմինների և կազմակերպությունների ֆինանսատնտեսական գործունեության արդյունքում:

2019թ. բյուջեի կատարման հաշվետվությունն անդրադառնում է պետական բյուջեի նկատմամբ առկա «ընդերքօգտագործման վճարման ապառնքների» 632.3 մլն դրամին: Սա պետական բյուջեի նկատմամբ ապառք է: Ֆինանսատնտեսական գործունեության ընթացքում պետական մարմինները և կազմակերպությունները ևս կարող են «բյուջետային պարտք» կուտակել ապրանքների, ծառայությունների և աշխատանքների մատակարարների նկատմամբ: 2019թ. պետական բյուջեի կատարման վերաբերյալ հաշվետվությունը դրանց մասին չի հիշատակում: Սակայն դրանք խիստ կարևոր են, քանի որ մի օր այդ ապրանքների, ծառայությունների և աշխատանքների մատակարարները կարող են պահանջներ ներկայացնել կառավարությանը և անհրաժեշտության դեպքում, իրենց իրավունքները պաշտպանել դատարանում, ինչի արդյունքում անհրաժեշտություն կարող է առաջանալ համապատասխան հատկացումներ նախատեսել պետական բյուջեում կամ այդ պարտավորությունների դիմաց հատուցել այլ եղանակով, օրինակ պետական ակտիվները պարտատերերին փոխանցելով: Այդպես եղավ օրինակ 2013թ. Գազպրոմի հետ հարաբերություններում, երբ Հայաստանի Հանրապետությունը ստանձնեց «Հայռուսգազարդ» ՓԲԸ-ի 300 մլն դոլար առևտրային պարտքը և դրա դիմաց վճարեց իր 20% բաժնեմասով: Չէ որ եթե չլիներ այդ 300 մլն դոլար առևտրային պարտքը, Հայաստանի Հանրապետությունը կարող են մասնավորեցնել իր 20% բաժնեմասը և այդ միջոցները մուտքագրել պետական բյուջե: Այսինքն պետական բյուջեն զրկվեց հնարավոր մուտքերից: Բոլոր նման դեպքերում, երբ ՀՀ կառավարությունը ստիպված լինի ճանաչել ֆինանսատնտեսական գործունեության ընթացքում առաջացած պարտքը Հայաստանի Հանրապետությունը վճարելու է կամ բյուջեի չստացված մուտքերով, կամ որևէ ակտիվի նկատմամբ իրավունքը փոխանցելով (ինչպես վերը նշված «Հայռուսգազարդի» 20% բաժնեմասը պարտատիրոջը փոխանցելով) կամ բյուջեից ուղղակի վճարում կատարելով:

Չեմ բացառում, որ ներկայիս պատգամավորների մի մասը 2013թ. ակտիվ մասնակցել է Գազպրոմի հանդեպ 80%-ով Գազպրոմին պատկանող ձեռնարկության ունեցած 300 մլն դոլար պարտքը Հայաստանի կողմից ստանձնելու դեմ բողոքի ակցիաներին և տարբեր ձևաչափերով իր դժգոհությունն է արտահայտել: Սակայն չեմ լսել, որ ԱԺ ներկայիս որևէ պատգամավոր փորձի պարզել, թե արդյոք նման «բյուջետային պարտքի» առաջացումը այսօր բացառվում է: Բոլորովին կարևոր չէ, թե պարտատերը ռուսական, ամերիկյան, ֆրանսիական, չինական, թե հայկական ընկերությունը է: «Բյուջետային պարտքը» բյուջեի պարտավորություն է և միջոցներ է կլանելու մեր երկրի բյուջեից, որն այլ հավասար պայմաններում կարող էր օգտագործվել մեր երկրի պաշտպանունակությունը բարձրացնելու, կրթական, առողջապահական և այլ ծառայություննները մատչելի դարձնելու և դրանց որակը բարելավելու համար:

Այս խնդիրը չէր հետաքրքրում ինչպես նախորդ, այնպես էլ այս գումարման պատգամավորներին: Դրա փոխարեն այն միշտ հետաքրքրել է միջազգային գործընկերներին: Արժույթի միջազգային հիմնադրամը (այսուհետ՝ ԱՄՀ) ապառքների վերաբերյալ պարբերաբար տեղեկատվություն է պահանջել ՀՀ կառավարությունից: Օրինակ, 2007թ. դեկտեմբերի 07/377 հաշվետվության աղյուսակ 6-ում ներկայացված են ՀՀ կենտրոնական կառավարության ներքին (domestic arrears) և արտաքին ապառքների (external arrears) վերաբերյալ տեղեկատվությունը: ԱՄՀ 2017թ. հուլիսի 17/226 հաշվետվության հավելված 1-ի համաձայն յուրաքանչյուր ամսվա ավարտից 45 օր հետո ՀՀ կառավարությունը պարտավորվել է ԱՄՀ-ին ներկայացնել ներքին ծախսային ապառքների (domestic expenditure arrears) մասին տեղեկատվություն, որը պետք է տեղեկատվություն ներառի նաև աշխատավարձերի, կենսաթոշակների, նպաստների, պարտքի տոկոսավճարների և մարումների վերաբերյալ:

Հավանաբար երջանիկ պատահականություն է, որ վերջին տարիներին չունենք 2013թ. Գազպրոմի հանդեպ «Հայռուսգազարդի» 300 միլիոն դոլարի մեծության ի հայտ եկող նոր ֆինանսական պարտավորություններ, այլ ընդամենը 791,965.1 հազար դրամի չափով Ազգային արխիվի պարտավորությունը:

Բայց արդյոք սա միակն է: Պարզվում է՝ ո՛չ:

ՀՀ կառավարության 2019թ. ապրիլի 11–ի №405-Ն որոշման հավելված 1-ի համաձայն ՀՀ կառավարությունը ՀՀ տնտեսական զարգացման և ներդրումների նախարարությանը (այսուհետ՝ ՏԶՆՆ) 52,687.0 հազար դրամ է հատկացվել «Ռադիոիզոտոպների արտադրության կենտրոն ՓԲ ընկերության 2018 թվականի պար­տավորությունների մարում և 2019 թվականի պահպանման ծախսերի ֆինանսա­վորում»: Սա նշանակում է, որ Ռադիոիզոտոպերի գործարան ՓԲԸ-ն ինչ-որ մեծության պարտքեր է կուտակել 2018թ. և ինչ-որ առումով ՀՀ քաղաքացիների բախտը բերել է, որ այն ոչ թե 300 մլն դոլար է այլ 1.9 մլն դրամ: ՀՀ ՏԶՆՆ հիմնավորման համաձայն «Ռադիոիզոտոպների արտադրության կենտրոն» ՓԲԸ-ն նախատեսված է եղել գործարկել 2014թ., «սակայն մինչ օրս ձգձգվում է ֆինանսավորման բացակայության պատճառով»: Այսինքն ՀՀ-ն ունի ձեռնարկություն, որը պետք է գործեր դեռ 2014թ. և հավանաբար ֆինանսավորեր իր ծախսերը, սակայն մինչ օրս չի աշխատում և բյուջետային ֆինանսավորում է պահանջում ՀՀ քաղաքացիներից:

Կարծում եք «Ռադիոիզոտոպների արտադրության կենտրոն» ՓԲԸ-ն, որը պետք է սկսեր գործել 2014թ., 2019թ. հետո բյուջետային ֆինանսավորման կարիք չի՞ ունենալու: ՀՀ կառավարության 2020թ. ապրիլի 23-ի նիստում ՀՀ կառավարությունը նորից քննարկել է  «Ռադիոիզոտոպների արտադրության կենտրոն» ՓԲԸ 74,972.4 ֆինանսավորման հարցը, չնայած «Ռադիոիզոտոպների արտադրության կենտրոն» ՓԲԸ-ն փաստացի գործունեություն դեռևս չի ծավալում և ծառայություններ չի մտածում:

ՀՀ պատգամավորներից որևէ մեկը պատրաստվո՞ւմ է ՀՀ կառավարությանը խնդրել  ներկայացնել տվյալներ այն մասին, թե կառավարությունը ինչ ֆինանսական հոսքերի ենթադրության հիման վրա է նախաձեռնել այս ծրագիրը, ինչպիսին պետք է լիներ այդ հոսքերի ներկա արժեքը (present value) և ինչ ունենք հիմա: Ինչպիսին էր այդ ծրագրի շահութաբերության ներքին դրույքաչափը (internal rate of return) ծրագիրը սկսելիս և ինչպիսին է այն հիմա: Դրամական հոսքերում ներառեք նաև այս ծրագրի համար վերցրած վարկերի սպասարկման հետ կապված ծախսերը: Այստեղ նպատակը մեղավորներ գտնելը չէ: Ուղղակի չի բացառվում, որ հարկավոր է ինչ-որ որոշումներ ընդունել ձեռնարկության վերաբերյալ, որը պետք է աշխատեր դեռ 2014թ., սակայն չի աշխատում և ֆինանսական ռեսուրսներ է կլանում: Պատգամավորները պատրաստվո՞ւմ են լրջորեն անդրադառնալ այս և նման մի շարք նախկինից եկող այլ «ներդրումային» ծրագրերի արդյունավետության հարցերին, թե՞ նորից բավարարվելու են կառավարության անդամների «հավատացնում եմ ձեզ», «վստահեցնում եմ ձեզ», «հավաստիացնում եմ ձեզ»-ը լսելով: Թե՞ համբերությամբ սպասենք, թե հաջորդ տարվա բյուջեից ինչ գումար է պահանջվելու ֆինանսավորելու համար այն ՓԲԸ-ն, որը վաղուց շահույթ պետք է բերեր: Խնդիրը որպես պետական կազմակերպություն պահելու, սեփականաշնորհելու կամ այլ կարգավիճակի մեջ չի: Ուղղակի հարկավոր է տեղեկացված որոշում կայացնել:

Կարծում եք նախորդ ժամանակաշրջաններում կուտակված ապառքները մարվել են 2019թ. և 2020թ. այլևս նման դեպքեր չե՞ն արձանագրվում: ՀՀ կառավարության 2020թ. ապրիլի 9–ի նիստի օրակարգի 17-րդ հարցը, որը ներկայացնում էր տարածքային կառավարման ենթակառուցվածքների նախարարը, վերաբերում էր բյուջեում վերաբաշխումներ կատարելուն:  Նախագծի հիմնավրումների համաձայն պահանջվող գումարից «3.7 մլրդ դրամն անհրաժեշտ է 2019 թվականին իրականացված, ինչպես նաև անավարտ շինարարական օբյեկտների շինարարության, տեխնիկական, հեղինակային հսկողության համար, 73.9 մլն դրամը` նախագծահետազոտական, գեոդեզիաքարտեզագրական աշխատանքների համար, և 353.4 մլն դրամը` տրանսպորտային օբյեկտների հիմնանորոգման համար»: Սա նշանակում է, որ 2019թ., երբ կառավարությունը գերակատարել է եկամուտների ծրագիրը, նաև ապառքներ է կուտակել: Վստա՞հ եք, որ սա վերջինն էր և այլևս ապառքներ չեն լինելու:

2021թ. բյուջեի նախագծի քննարկման ժամանակ պատգամավորներից ինչ-որ մեկը կստուգի՞, թե արդյոք «Ռադիոիզոտոպների արտադրության կենտրոն» ՓԲԸ-ի ֆինանսավորման համար միջոցներ նախատեսվել են, թե կառավարությունը պատրաստվում է նորից ոչինչ չնախատեսել, հետո ֆինանսավորում հատկացնել կառավարության որոշմամբ:

ՀՀ ֆինանսների նախարարությունը նախարարի 2013թ. փետրվարի 4-ի №104-Ն հրամանի համաձայն տվյալներ է հավաքագրում ՊՈԱԿ-ների կրեդիտորական պարտքերի վերաբերյալ: Բայց արդյոք միայն ՊՈԱԿ-ների կրեդիտորական պարտքերի վերաբերյալ տեղեկատվությունը բավարա՞ր է: Վերը նշված դեպքերում, երբ կառավարությունը վճարում է նախորդ տարիներին կուտակված պարտքերը, ոչ «Հայռուսգազադրը» և ոչ էլ «Ռադիոիզոտոպների արտադրության կենտրոն»-ը ոչ թե ՊՈԱԿ-ներ են այլ ՓԲԸ-ներ:

Հարցի լուծմանը հավանաբար կօգնի «Հանրային հատվածի կազմակերպությոնների հաշվապահական հաշվառման մասին» օրենքը, որի հոդված 18-ի 3-րդ մասի համաձայն պետք է պատրաստվեն ֆինանսական հաշվետվությունները Հայաստանի Հանրապետության համար, իսկ առաջին ֆինանսական հաշվետվությունները պետք է պատրաստվեն 2019թ. հաշվետու ժամանակահատվածի համար: Ենթադրաբար այդ ֆինանսական հաշվետվություններում պետք է արտացոլվեն Հայաստանի Հանրապետության կրեդիտորական պարտքերը:

Նախկինում կատարված ամբողջ աշխատանքը պետք է որ ՀՀ կառավարությանը թույլ տա հաջողությամբ պատրաստել վերը նշված օրենքով նախատեսվող ֆինանսական հաշվետվությունները: Մասնավորապես, ՀՀ ֆինանսների նախարարի 2014թ. հուլիսի 23-ի թիվ 463-Ն հրամանով հաստատված ժամանակացույցի համաձայն հանրային հատվածի բոլոր կազմակերպությունները 2018թ. հունվարի 1-ից արդեն պետք է անցած լինեն հաշվապահական հաշվառման նոր համակարգին, իսկ ՀՀ ֆինանսների նախարարի 2014թ. սեպտեմբերի 11-ի թիվ 607-Ա հրամանով հաստատված գործողությունների պլանի համաձայն պետք է ներդրված լինեն հաշվապահական հաշվառումը կարգավորողը իրավական ակտերը:

Հուսանք շուտով կունենանք հանրային հատվածի ֆինանսական վիճակի ամբողջական պատկերը:

Ոլորտներից մեկի օրինակով դիտարկենք փոփոխությունների հիմնական ազդեցությունը:

Շարունակելի

Արտակ Քյուրումյան