15.01.2025 | 19:34
ԱՄՆ-ի և Հայաստանի միջև ռազմավարական գործընկերությունը պատմական քայլ է դեպի առաջ. Սալոմե Զուրաբիշվիլի
Բյուջետային գործընթացի հայկական առանձնահատկությունը․ ՀՀ կառավարությունը 2020թ. բյուջեի նախագծին հավանություն է տվել առանց մի շարք ոլորտների բյուջետային հայտերը քննարկելու
Տնտեսություն
14.11.2019 | 20:06
2019թ. սեպտեմբերի 30-ին ՀՀ կառավարությունն իր №1285-Ա որոշմամբ հաստատել է 2020թ. բյուջեի նախագիծը: Սովորաբար որոշման ընդունումը նշանակում է նախապես այդ որոշումն ընդունողների կողմից որոշման հետ կապված հարցերի ուսումնասիրություն և քննարկում:
2020թ. բյուջեի նախագիծն ԱԺ ներկայացնելուց հետո ՀՀ վարչապետի մոտ սկսել են նախարարությունների բյուջետային հայտերի քննարկումներ: Հոկտեմբերի 9-ին քննարկել են շրջակա միջավայրի , 14-ին՝ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի, 16-ին՝ արտաքին գործերի 22-ին՝ արդարադատության, 23-ին՝ էկոնոմիկայի, 25-ին՝ արտակարգ իրավիճակների, նոյեմբերի 5-ին՝ առողջապահության նախարարությունների բյուջետային հայտերը: Մամլո հաղորդագրությունների «քննարկում» է ծավալվել, «անդրադարձ է եղել», վարչապետը «կարևորել» կամ «ընդգծել է», «արծարծվել են» ձևակերպումները չեն օգնում հասկանալ, թե ինչու են 2020թ բյուջետային հարցերը քննարկում այն ժամանակ, երբ բյուջեի նախագիծն արդեն հաստատվել և ներկայացվել է Ազգային ժողով: Ցանկացած քննարկման նպատակը ինչ- որ որոշումների ընդունման համար տեղեկությունների և կարծիքների հավաքագրումն է:
Փաստորեն ՀՀ կառավարությունը 2020թ. բյուջեի նախագծին հավանություն է տվել առանց մի շարք ոլորտների բյուջետային հայտերը քննարկելու: Էլ ի՞նչ որոշումներ է ընդունում կառավարությունն առանց դրանց մաս կազմող կարևորագույն հարցերը որոշումն ընդունելուց առաջ քննարկելու: ԱԺ-ն և հասարակությունն ինչ ակնկալիքներ պետք է ունենան կառավարման համակարգի պատրաստած փաստաթղթերի որակից:
Եթե ԱԺ ներկայացվածը բյուջեի նախագծի վերջնական տարբերակը չէ, ապա ինչու է ՀՀ կառավարությունը թերի փաստաթուղթ ներկայացրել ԱԺ, որը դեռ կարող է լրամշակվել և խմբագրվել:
Վերը նշված մոտեցումը մտահոգիչ է բաց, թափանցիկ, հաշվետու և պատասխանատու կառավարման տեսակետից: Ի՞նչ իմաստ ունի հիմա քննարկել բյուջեի տարբեր ցուցանիշները, եթե վերջում կառավարությունը հաշվետվություն է ներկայացնելու մեկ այլ փաստաթղթի վերաբերյալ, որը չի քննարկվել: Ի՞նչ պատասխանատվության մասին կարելի է խոսել, եթե ստորադաս մարմինը՝ կառավարությունը, դեռ քննարկում է վերադասին՝ ԱԺ ներկայացրած փաստաթուղթը: Ինչպե՞ս կարձագանքեր վարչապետը, եթե նախարարներից մեկը նրան հայտներ, որ նախարարությունում շարունակվում են վարչապետին ներկայացված տեղեկանքի շուրջ քննարկումները:
Ազգային ժողովի կողմից բյուջեի կազմման, կատարման և հաշվետվությունների ներկայացման ամբողջ շղթայի նկատմամբ իրական վերահսկողության պայմաններում, և Ազգային ժողովի կողմից հաստատված բյուջեից էական շեղումների դեպքում պատասխանատվության մեխանիզմների սահմանումը կարող է երաշխավորել որակյալ բյուջեի առկայություն:
Արտակ Քյուրումյան
