Ինչ արժե հասարակական կարգն ու անվտանգությունը. բյուջետային հատկացումների համեմատականներ

Լուրեր

28.03.2024 | 20:46
Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտնել է, որ ՀԱՄԱՍ-ի ավելի քան 200 զինյալ է սպանվել Շիֆայի հիվանդանոցում
28.03.2024 | 20:34
Երևանում ծառի ճյուղը թեքվել և ընկել է էլեկտրական լարերի վրա
28.03.2024 | 20:15
Լավրովը հայտարարել է, թե ԵՄ առաքելությունը Հայաստանում վերածվում է ՆԱՏՕ-ի առաքելության
28.03.2024 | 20:00
ԱՄՆ-ն և ԵՄ-ն կասեն Փաշինյանին՝ վե՛րջ տուր խաղերիդ, ասա՝ ո՞ւմ հետ ես, ՌԴ-Արևմուտք պատերազմ է․ Արա Պապյան․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
28.03.2024 | 19:44
Տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված. ՆԳՆ
28.03.2024 | 19:30
Գազայի բնակչության համար Հայաստանի ուղարկած մարդասիրական օգնությունը Եգիպտոսում է
28.03.2024 | 19:27
Էրդողանի կուսակցության խոսնակը հայտարարել է, թե «Կրոկուս»-ի ահաբեկչության հետևում օտար երկրի հետախուզություն է կանգնած
28.03.2024 | 19:15
Սամվել Շահրամանյանի հայտարարությունները կարող են ընկալվել որպես սահմանադրական կարգի տապալման փորձ․ Հայկ Կոնջորյան․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
28.03.2024 | 19:00
Կրեմլը ՌԴ-ի հայերի հետ սրիկայաբար է վարվելու, ընտրելու իրավունք ունեք․ կներեք, բայց ՀՀ անկախությունն է գերակա․ Նինա Կարապետյանց․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
28.03.2024 | 18:57
Եվրոպական խորհրդի քաղաքական եւ անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան
28.03.2024 | 18:51
ՍԱՏՄ-ը Բելառուսից ստացել է նամակը, վերահսկողություն կիրականացնի «Արարատի կոնյակի գործարան»-ում
28.03.2024 | 18:41
Պուտինը հայտարարել է՝ եթե F-16-ներն օգտագործվեն Մոսկվայի դեմ ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրներից, ՌԴ-ի համար օրինական թիրախ կդառնան
28.03.2024 | 18:30
Առաջիկայում ԼՂ ի բնակիչների բնակարանային ծրագրի մասին մեր որոշումը կհայտնենք․ նախարար․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
28.03.2024 | 18:24
Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը
28.03.2024 | 18:16
Ռուբեն Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը
Բոլորը

Վերջին 4 տարիներին  պետական բուջեով  հասարակական կարգի, անվտանգության և դատական գործունեության համար  տարեկան ծախսվել է գրեթե 100 միլիարդ դրամ:

2018թ.-ին հասարակական կարգի, անվտանգության և դատական գործունեության ծախսերը կաճեն՝ հասնելով  102.2 մլրդ դրամի (մոտ 212 մլն դոլար):

 

 

Հասարակական կարգի, անվտանգության և դատական գործունեության համար կատարվող ծախսերը կկազմեն 2018թ.-ի պլանավորվող ՀՆԱ-ի 1.75%-ը:

 

 

Եթե այս ցուցանիշը դիտարկում ենք վերջին 10 տարիների կտրվածքով, ապա 2009թ.-ի պետական բյուջեով հասարակական կարգի, անվտանգության և դատական գործունեության համար նախատեսված էր 63 մլրդ դրամ, որից  միայն ոստիկանութան համար մոտ 25 մլրդ դրամ:
 2018 թվականի բյուջեով արդեն  նախատեսված է 102,2 միլիարդ դրամ, որից միայն ոստիկանության համար՝ 40 մլրդ դրամ:

Այսինքն` այս ոլորտում ծախսերը 10 տարում աճել են մոտ 40 մլրդ դրամով, իսկ ոստիկանության ծախսերը` 15 մլրդ դրամով:

 

Ոլորտի ընդհանուր ծախսերի մեջ առյուծի բաժինը տանող ոստիկանության ծախսերը՝  40 մլրդ դրամ  կամ մոտ 83 մլն դոլար, 2015թ.-ի համեմատությամբ աճել են 2 մլրդ դրամով:

 

Հասարակական կարգի և անվտանգության բյուջեները միասին 2018թ.-ին կկազմեն մոտ 63 մլրդ դրամ (մոտ 130 մլն դոլար), այսինքն` ոստիկանությանը և ազգային անվտանգությանը հատկացվում է հասարակական կարգի, անվտանգության և դատական գործունեության համար կատարվող ծախսերի մոտ 60%-ը:

 

 

 

Ազգային անվտանգությանը հատկացվող գումարները 2018թ.-ին կկազմեն 20.3 մլրդ դրամ (մոտ 42 մլն դոլար), որոնք, ի դեպ, 2015թ.-ի համեմատությամբ նվազել են գրեթե 3 մլրդ դրամով:

 

 

Դատական գործունեության և իրավական պաշտպանության ոլորտում կատարվող ծախսերը 2018թ.-ին կկազմեն 11.5 մլրդ դրամ (մոտ 24 մլն դոլար), դրանք  էական աճ  չեն արձանագրել: Այս ծախսերից մոտ 10.7 մլրդ դրամն ուղղվելու է դատարաններին, իսկ 775 միլիոնը՝ իրավական պաշտպանությանը:

 

Կալանավայրերի վրա ծախսվող գումարները 2018թ.-ին կրճատվել են և կկազմեն 8.1 մլրդ դրամ (մոտ 17 մլն դոլար), 2015թ.-ի 10.7 մլրդ դրամի փոխարեն: Եթե դա պայմանավորված է կալանավորների թվի կրճատմամբ՝ դա կարող է լինել օբյեկտիվ պատճառ: Նման վիճակագրություն, սակայն, առայժմ հրապարակված չէ: Հետևաբար՝ այս կրճատումները է՛լ ավելի են վատթարացնելու քրեակատարողական հիմնարկների և դրանցում անզատության մեջ տարբեր իրավունքների անընդհատ խախտումների պայմաններում գոյատևող կալանավորների կյանքի պայմանները:  

 

Փրկարարական ծառայության բյուջեն 2018թ.-ին կկազմի մոտ 8.7 մլրդ դրամ (մոտ 18 մլն դոլար), որը գրեթե չի փոփոխվել նախորդ տարիների համեմատությամբ:

Նախաքննության վրա ծախսվող միջոցները կկազմեն 6.5 մլրդ դրամ, 2015թ.-ի 5.8 մլրդ դրամի փոխարեն, իսկ դատախազության բյուջեն 2018թ.-ին կկազմի մոտ 4 մլրդ դրամ:

Տնտեսագիտական լեզվով ասած՝ այս ծախսերը տրանսակցիոն կամ գործառնական ծախսեր են, որոնք արվում են, սակայն ոչինչ չեն ստեղծում: Իսկ ծախսերի աճը ենթադրում է վիճակի վատացում: Քանի որ, եթե հանցագործությունները կրճատվում են, ապա ոստիկանների թիվն էլ պետք է նվազի ու բյուջեն նույնպես, եթե դատական համակարգն աշխատում է արդյունավետ և   տարիներով քննվող գործերը պակասում են, ապա շատ դատավորներ ունենալու կարիք էլ չպետք է  լինի: Մինչդեռ հիմա  սխալ որոշումներ կայացրած դատավորները հսկայական ծախսեր են ստեղծում պետական բյուջեի համար՝ ՄԻԵԴ վճիռների տեսքով: Ահա այսպիսի համակարգի  գործունեության վրա էլ   ամեն տարի հարկատուներիս գրպանից ծախսվում է   100 միլիարդ դրամ:  

      

 

Թ. Միքայելյան