15.01.2025 | 23:34
Իսրայելն ու ՀԱՄԱՍ-ը հրադադարի համաձայնագիր են ստորագրել
5 տարում արտահանումը ՀՆԱ-ի 43-45% հասցնելը բավական հավակնոտ ծրագիր է, մեծ ջանք է պետք. Արտակ Մանուկյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
Տնտեսություն
11.02.2019 | 18:55
Factor.am-ի հարցազրույցը ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր, ֆինանսավարկային և բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողովի փոխնախագահ Արտակ Մանուկյանը
– Պարո՛ն Մանուկյան, Կառավարության առաջիկա 5 տարիների գործունեության ծրագրում նշված է, որ կենսաթոշակներն ու աշխատավարձերն էականորեն կբարձրանան: Որքա՞ն է այդ էականը:
– Կենսաթոշակների դեպքում գրված է մի կարևոր նախադասություն՝ գնաճի նկատմամբ առաջանցիկ աճ: Մեզ մոտ վաղուց ի վեր իրականացվում է թիրախավորված գնաճի քաղաքականություն. 4% +/-1.5%-ի շրջանակում: Ասել, որ թիվ չկա այս մասով, կարծում եմ՝ կոռեկտ չէ, որովհետև առնվազն նվազագույն շեմը դրված է, և ասվում է, որ դրա նկատմամբ ավելի: Սա վեկտոր է, հետագայում տեղի է ունենում նաև Կառավարության ծրագրից բխող միջոցառումների ցանկ, որտեղ ավելի տեսանելի և հստակ, նաև քանակապես գնահատելի ցուցանիշներ կան: Ի վերջո՝ չպետք է մոռանալ, որ 2019 թ. բյուջեն իրականացվում է ծրագրային բյուջետավորման համատեքստում, ինչը նշանակում է այդ ծրագրերի նկատմամբ ավելի մեծ հաշվետվողականություն և ավելի մեծ հանրային վերահսկողություն:
– Ամեն դեպքում՝ 2019 թ. կենսաթոշակների և աշխատավարձերի բարձրացում չէր նախատեսվում:
– Այն ֆինանսական փաստաթղթով, որն Ազգային ժողովը հաստատել է, այո՛: Բայց չմոռանանք, որ եռամսյակային առումով շտկումներ ու ճշգրտումներ են լինում, և պայմանավորված հանգամանքով, թե ինչպիսի աճի միտումներ կլինեն, հնարավոր են հընթացս փոփոխություններ:
– Դուք հիշատակեցիք Կառավարության ծրագրի դրույթը, թե գնաճի նկատմամբ կենսաթոշակների առաջանցիկ տեմպերով բարձրացում է լինելու: Գրեթե ամեն տարի որոշ չափով գնաճ տեղի ունենում է: Այդ դեպքում Կառավարությունը մտադիր է ամեն տարի թոշակներ ու աշխատավարձե՞ր բարձրացնել:
– Չեմ կարող ասել՝ ամեն տարի՞, թե՞ երկու տարին մեկ անգամ այն չափով, որ միանգամից գերազանցի գնաճը։ Դրանք էլ հաշվարկային մեծություններ են՝ պայմանավորված հանգամանքով, թե հավելյալ աջակցությունը հասցեագրելու ինչպիսի հնարավորություններ կան: Բայց, ճիշտ եք հասկանում, որ ինքը դրանով պետք է առնվազն ճշգրտվի: Դրա համար էլ բազմիցս ասել եմ, որ կարևոր չէ միայն քանակական աճը, կարևոր է նաև որակական աճը: Երբ մենք աշխատավարձերի բարձրացման մասին ենք խոսում, կա երկու առանձնացված հասկացություն՝ անվանական և իրական: Իրականը հենց այն է, թե աշխատավարձի պարագայում քո գնողունակությունը որքան է մեծանում, և այլ հավասար պայմաններում դու ինչքան ապրանք և ծառայություններ ես կարողանում ձեռք բերել: Հենց սա է որակական փոփոխությունը, որովհետև քանակապես հնարավոր է, որ դու ավելի շատ աշխատավարձ ստանաս, բայց գներն այնքան աճեն, որ քո գնողունակության վրա մեծ անդրադարձ չլինի: Եվ որպեսզի հնարավորինս իրական աշխատավարձի կամ կենսաթոշակների աճ տեղի ունենա, հաշվի է առնվում գնաճի գործոնը:
– Տնտեսության մեջ հեղափոխություն իրականացնող Կառավարության համար տարեկան առնվազն 5% տնտեսական աճը բավարա՞ր է։
– Ե՛վ այո, և՛ ոչ։ Եթե ես լինեի, կգրեի, քանի որ ՀՀ տնտեսությունը մեկուսացված չէ աշխարհից, աշխարհում միջինը 3.5% է և, օրինակ, առնվազն աշխարհի միջին տարեկան աճի տեմպերի նկատմամբ առնվազն երկու տոկոս աճ։
– Բայց Հայաստանի նման զարգացող տնտեսություն ունեցող երկրների դեպքում նպատակահարմար է համարվում 5%-ից բարձր աճը:
– Դա հասկանալի է, և սովորաբար զարգացող երկրների համար տրվում է 7 տոկոսանոց նշաձողը։ Բայց այդ 7%-ը կայուն և երկարաժամկետ պահելու համար պետք է տեխնոլոգիական, ինովացիոն բնույթի փոփոխություն իրականացնես: Նաև դրան է միտված Կառավարության ծրագիրը։ Մեծ հաշվով՝ ինչ երկու մեսիջ ունի Կառավարության ծրագիրը. ներդրումային միջավայրը և, դրանով պայմանավորված, ներդրումների ներգրավումը, և երկրորդը՝ ասում է, որ հնարավորինս պետք է փորձենք արտահանելի հատվածը մեծացնենք, որի արդյունքում ապրանքների ու ծառայությունների արտահանումը կլինի 43-45%:
– Հնգամյակի ավարտին արտահանումը ՀՆԱ-ի 43-45%-ին հասցնելն իրատեսակա՞ն է, հաշվի առնենք, որ հանքարդյունաբերությունը նվազում է:
– Ասեմ, որ բավականաչափ հավակնոտ է, հատկապես, որ ՀՆԱ-ն էլ է աճելու։ Եվ ավելի մեծ ջանք պետք է դրվի:
Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում:
Արմինե Ավետյան
