Ինչո՞ւ Սարյանը չնկարեց Ստալինի դիմանկարը. ապաքաղաքական զրույց Սոֆյա Սարյանի հետ. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ

Factor TV-ի A-politic հաղորդաշարի հյուրն է Մարտիրոս Սարյանի տուն-թանգարանի գլխավոր ֆոնդապահ Սոֆյա Սարյանը: Նրա բնորոշմամբ՝ Վարպետի ստեղծագործության առանձնահատկությունն այն է, որ նա երբեք չէր բավարարվում ձեռք բերածով, չէր «շահագործում» այն հնարքները, որոնք իրեն հաջողություն էին բերում:

Սարյանի ստեղծագործական կյանքի առաջին շրջանը նշանավորվեց, մասնավորապես, արևելքի նկատմամբ հետաքրքրությամբ: Լինելով Ռուսաստանում ու Եվրոպայում արդեն ճանաչված գեղանկարիչ՝ նա այցելեց Կոստանդնուպոլիս, Եգիպտոս, Պարսկաստան՝ ուսումնասիրելու արևելյան արվեստն ու ընդլայնելու իր արտահայտչամիջոցները: Այդ շրջանում նա սկսեց նկարել եգիպտական դիմակներ, որոնք, ըստ արվեստագետների, խորհրդանշում էին կյանքի ու մահվան անքակտելի կապը:

Մեծ գեղանկարիչն իր կյանքում ունեցել է մի քանի ճգնաժամային ժամանակահատվածներ: Դրանցից մեկը պայմանավորված էր նրանով, որ երբ 1920-ականների վերջին նա Ֆրանսիայից վերադառնում էր Հայաստան, նավի վրա այրվեցին Փարիզում նկարած մի քանի տասնյակ կտավներ: Մյուսը՝ ֆորմալիզմի մեջ մեղադրանքներն էին ու հետապնդումները, որոնք ծավալվել էին Խորհրդային Միությունում բոլոր տաղանդավոր արվեստագետների դեմ: Հաղորդման հյուրը հետաքրքիր փաստեր է բերում այն մասին, որ Սարյանը, ըստ էության, կարողացավ խուսափել Ստալինի դիմանկարը կերտելուց՝ պնդելով, որ նա չի կարող դա անել լուսանկարների հիման վրա:

Մանրամասները՝ տեսանյութում:

Արամ Աբրահամյան