Երաժշտությունը հեշտացնում է վիրահատությունը և արագացնում ապաքինումը․ ուսումնասիրություն
Հաղորդաշարեր
25.11.2025 | 23:30
Հնդկաստանի մայրաքաղաք Դելիում կնոջը լեղապարկի վիրահահատության ժամանակ, անզգայացնող դեղամիջոցների ներարկումից զատ, ականջակալներով ֆլեյտայի երաժշտություն են միացրել։ Երբ նա արթնանա, ավելի արագ և հստակ կվերականգնի գիտակցությունը, քանի որ նրան անհրաժեշտ են եղել անզգայացնող դեղամիջոցների ավելի ցածր դեղաչափեր, քան այն հիվանդների դեպքում, որոնք երաժշտություն չեն լսել։ Համենայն դեպս, դա է ենթադրում Դելիի Մաուլանա Ազադ բժշկական քոլեջի և Լոկ Նայակ հիվանդանոցի կողմից անցկացված նոր ուսումնասիրությունը, գրում է BBC-ն։
«Երաժշտություն և բժշկություն» ամսագրում հրապարակված հետազոտությունը ներկայացնում է մինչ օրս ստացված ամենաուժեղ ապացույցներից մի քանիսը, որ ընդհանուր անզգայացման ժամանակ հնչող երաժշտությունը կարող է նշանակալիորեն նվազեցնել դեղորայքի անհրաժեշտությունը և բարելավել ապաքինումը։
Ուսումնասիրությունը կենտրոնանում է լապարոսկոպիկ խոլեցիստէկտոմիայի ենթարկվող հիվանդների վրա, որը լեղապարկի հեռացման ստանդարտ վիրահատություն է: Գործընթացը կարճ է՝ սովորաբար մեկ ժամից պակաս, և պահանջում է հատկապես արագ, «մտքով պարզ» վերականգնում։
Հասկանալու համար, թե ինչու են հետազոտողները դիմել երաժշտության օգնությանը, նպաստում է վերծանել անզգայացման ժամանակակից պրակտիկան։
«Մեր նպատակը վիրահատությունից հետո վաղաժամ դուրս գրելն է։ Հիվանդները պետք է արթնանան պարզ մտքով, զգոն և կողմնորոշված, կատարյալ տարբերակում՝ առանց ցավի: Ցավի ավելի լավ կառավարման դեպքում սթրեսային ռեակցիան կրճատվում է»,- ասել է անեսթեզիոլոգ, ուսումնասիրության համար հավաստագրված երաժշտական թերապևտ, դոկտոր Ֆարահ Հուսեյնը։
Դրան հասնելու համար անհրաժեշտ է հինգ կամ վեց դեղամիջոցների ուշադիր հավասարակշռված խառնուրդ, որոնք միասին հիվանդին քնած են պահում, կանխում են ցավը, կանխում վիրահատության հիշողությունը և թուլացնում մկանները: Սակայն մարմինը հեշտությամբ չի հանդուրժում վիրահատության գործընթացը։ Նույնիսկ անզգայացման տակ այն արձագանքում է. սրտի բաբախի ռիթմը բարձրանում է, հորմոնները՝ կտրուկ աճում, արյան ճնշումը՝ նույնպես։ Այս ամենի նվազեցումը և կառավարումը ժամանակակից վիրաբուժական խնամքի կենտրոնական նպատակներից մեկն է։ Դոկտոր Հուսեյնը բացատրել է է, որ սթրեսային արձագանքը կարող է դանդաղեցնել վերականգնումը և վատթարացնել բորբոքային վիճակը՝ ընդգծելով, թե ինչու է զգույշ կառավարումն այդքան կարևոր։
Սթրեսը սկսվում է դեռևս առաջին կտրվածքից առաջ՝ ինտուբացիայից՝ շնչափողի մեջ շնչառական խողովակի տեղադրումից։
Հետազոտողների թիմը ցանկանել է պարզել՝ արդյո՞ք երաժշտությունը կարող է նվազեցնել պրոպոֆոլի և ֆենտանիլի (օփիոիդային ցավազրկող) անհրաժեշտ քանակը հիվանդների համար: Դեղերի պակասը նշանակում է ավելի արագ արթնացում, ավելի կայուն կենսական նշաններ և կողմնակի ազդեցությունների նվազում: Այդ պատճառով նրանք մշակել են ուսումնասիրություն: Ութ հիվանդների մասնակցությամբ փորձնական ծրագիրը հանգեցրել է մոտավորապես 20-ից 45 տարեկան 56 մեծահասակների մասնակցությամբ 11 ամսվա ամբողջական փորձարկման, որոնք պատահականորեն բաժանվել են երկու խմբի: Բոլորը ստացել են նույն հինգ դեղամիջոցները՝ սրտխառնոցն ու փսխումը կանխող դեղամիջոց, հանգստացնող դեղամիջոց, ֆենտանիլ, պրոպոֆոլ և մկանային հանգստացնող: Երկու խմբերն էլ կրել են աղմուկը մարող ականջակալներ, բայց միայն մեկն է երաժշտություն լսել։
«Մենք խնդրեցինք հիվանդներին ընտրել երկու հանգստացնող գործիքային ստեղծագործություններից՝ մեղմ ֆլեյտա կամ դաշնամուր։ Անգիտակից միտքը դեռևս ունի ակտիվ հատվածներ։ Նույնիսկ եթե երաժշտությունը բացահայտորեն չի հիշվում, անուղղակի գիտակցումը կարող է հանգեցնել օգտակար հետևանքների»,- ասել է դոկտոր Հուսեյնը։