Թուրքական պատվիրակությունը կայցելի Թեհրան՝ իրանական մեքենաների վառելիքի հետ կապված խնդիրները լուծելու համար

Թուրքական պատվիրակությունը ծրագրում է շուտով այցելել Իրան՝ երկիր մուտք գործող իրանական առևտրային մեքենաների վառելիքի խնդիրը լուծելու համար, ասել է Իրանի ԱԳՆ խոսնակ Բահրուզ Բաղային։

Թուրքիայի կառավարության կողմից կայացված որոշմամբ օրերս չեղարկվել էր Թուրքիա մուտք գործող իրանական առևտրային տրանսպորտային միջոցների համար վառելիքի հարկերի արտոնությունը։ 2024 թ դեկտեմբերի 29-ին ուժի մեջ մտած որոշումը ստիպում է իրանցի վարորդներին անհամեմատ ավելի վճարել վառելիքի համար։ Իրանցի բեռնատարների վարորդները, որոնք մինչ այս խնդիրներ ունեին սահմանային անցակետերում հերթերի հետ կապված, այժմ բախվում են լրացուցիչ ֆինանսական բեռի, որը կարող է խաթարել տարածաշրջանում առևտրի դինամիկան, գրում է tabnak.ir-ը:

Այս քայլը կիրառվել է ի պատասխան Իրանի «լիքը բենզաբաք» քաղաքականությանը, որը պահանջ է դնում Իրանից մեկնող օտարերկրյա բեռնատարների վարորդներին մաքսատուրք վճարել իրենց մեքենայի բաքում  առկա վառելիքի ծավալին համարժեք․ դրա նպատկը վառելիքի մաքսանենգության դեմ պայքարն է: Թեև Թուրքիան իր որոշումը հիմնավորում է որպես փոխադարձ, սակայն այն, ըստ իրանական լրատվամիջոցների, խաթարում է երկու երկրների միջև երկկողմ առևտրային հարաբերությունների ամրապնդմանն ուղղված շարունակական ջանքերը։

Տարիներ շարունակ իրանական բեռնատարները Թուրքիա մուտք գործելիս օգտվում էին մաքսային հարկերից ազատված լինելու արտոնությունից։ Քաղաքականության վերջին փոփոխությունը կարող է մինչև 50%-ով ավելացնել տարանցիկ ծախսերը իրանական բեռնափոխադրողների համար՝ անդրսահմանային առևտուրը դարձնելով ոչ նպատակահարմար:

Միևնույն ժամանակ, Թուրքիան շարունակում է իրանական մարդատար ավտոբուսներն ազատել նմանատիպ հարկերից՝ դա հիմնավորելով զբոսաշրջության ծավալները պահպանելու  անհրաժեշտությամբ։ Իրանի ԱԳՆ խոսնակի խոսքերով, այս հարցը ոչ թե «քաղաքական է, այլ տեխնիկական»: Նա նաև ասել է, որ Իրանն ու Թուրքիան փորձում են այս հարցը լուծել բարիդրացիական ճանապարհով։

Iran Internartional-ն էլ գրում է, որ այս տնտեսական ճնշումները արտացոլում են քաղաքական բաժանումները: Թուրքիայի աջակցությունը սիրիական ընդդիմադիր խմբավորումներին և նրա աջակցությունը Բաշար ալ-Ասադին իշխանությունից հեռացնելու ջանքերին հակադրվում է Ասադի արդեն տապալված կառավարությանն աջակցելու Թեհրանի ներդրումներին: Թուրքիայի վերջին ձեռքբերումները Սիրիայի հյուսիսում արժանացել են Իրանի քննադատությանը, իսկ Գերագույն առաջնորդ Ալի Խամենեին մեղադրել է  հարևաններին տարածաշրջանում տարածքային նկրտումներ հետապնդելու մեջ՝ առանց անուններ նշելու:

Պարբերականը գրում է, որ այս առևտրային վեճն առանձին դեպք չէ, այլ գործողությունների ավելի լայն օրինաչափության մաս, որոնք ընկալվում են որպես թշնամական: Թուրքիայի դաշնակից Ադրբեջանը վերջերս արգելափակել է իրանական բեռնատարների տարանցումը առանցքային երթուղով՝ ավելի սահմանափակելով Իրանի մուտքը եվրոպական շուկաներ:

Սաստկացող հակասությունները խաթարել են կենսական առևտրային ուղիները և սրել տնտեսական մարտահրավերները երկու երկրների համար:

Թարգմանությունը՝ Տաթև Ֆռանգյանի