05.12.2025 | 23:32
ԱԱ․ Բաչկովը հաղթել է ժամկետից շուտ, Մաշակարյանը և Հովհաննիսյանը ևս շարժվում են առաջ
Բաքուն դաժան հարձակում է իրականացնում կառավարության քննադատների նկատմամբ․ HRW-ի և Freedom Now-ի զեկույցը Ադրբեջանի վերաբերյալ
Քաղաքականություն
09.10.2024 | 23:16
Միջազգային իրավապաշտպան Human Rights Watch և Freedom Now կազմակերպությունները 74 էջանոց համատեղ զեկույց են հրապարակել, որում COP29 համաժողովից առաջ անդրադարձել են Ադրբեջանում կառավարության քննադատների նկատմամբ բռնաճնշումներին և կոչ արել ազատ արձակել քաղբանտարկյալներին:
Նշվում է, որ Ադրբեջանը դաժան հարձակում է իրականացնում կառավարության քննադատների, անկախ խմբերի և լրատվամիջոցների նկատմամբ։
«Մենք փորձում ենք անտեսանելի մնալ, Ադրբեջանը մեծացնում է քննադատների ու քաղհասարակության բռնաճնշումները» վերտառությամբ 74 էջանոց զեկույցը ներկայացնում է քաղաքացիական հասարակությունը ոչնչացնելու և նրա քննադատներին լռեցնելու՝ կառավարության համաձայնեցված ջանքերը: Իշխանությունները տասնյակ մարդկանց են ձերբակալել քաղաքական դրդապատճառներով, կեղծ քրեական մեղադրանքներով։
Նշվում է, որ իշխանությունները նաև կամայականորեն կիրառում են ռեպրեսիվ օրենքներ, որոնք անկախ խմբերին և լրատվամիջոցներին մղում են օրենքի լուսանցք՝ բարձրացնելով նրանց խոցելիությունը պատասխան քրեական հետապնդման նկատմամբ: Խմբերը փաստագրել են քրեական հետապնդման, կալանավորման և ոտնձգությունների 33 նշանավոր դեպք:
Նրանք պարզել են, որ Ադրբեջանի իշխանությունները միտումնավոր չարաշահել են ոչ կառավարական կազմակերպություններին (ՀԿ-ներին) կարգավորող օրենքները՝ մերժելու որոշ խմբերի գրանցումը և ֆինանսավորումը, քրեական պատասխանատվության ենթարկելով նրանց հետ կապված մարդկանց:
«Քաղաքացիական ազատությունների նկատմամբ Ադրբեջանի կառավարության արհամարհանքը վերացման ճանապարհի վրա է դնում անկախ խմբերին և քննադատական լրատվամիջոցներին։ Սա այն պատկերը չէ, որը կառավարությունը պետք է ցուցադրի COP29-ի նախօրեին: Կառավարության համար դեռ ուշ չէ բարելավել իր հեղինակությունը՝ ազատելով բանտարկված քննադատներին և անհապաղ վերջ դնելով քաղաքացիական հասարակության դեմ կեղծ մեղադրանքների կիրառմանը, սակայն նա պետք է գործի հիմա»,- ասել է Human Rights Watch-ի Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի տնօրենի տեղակալ Գիորգի Գոգիան:
Նշվում է, որ Human Rights Watch-ը և Freedom Now-ն հարցազրույց են անցկացրել ավելի քան 40 ադրբեջանցի փաստաբանների, ձերբակալվածների հարազատների, ինչպես նաև ոչ կառավարական կազմակերպությունների անձնակազմի ու ղեկավարների հետ: Նրանք վերանայել են Ադրբեջանում հասարակական կազմակերպություններին վերաբերող կանոններն ու կանոնակարգերը, կոնկրետ քրեական գործերին առնչվող իրավական փաստաթղթերը, Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի վճիռները և այլ փաստաթղթեր:
Զեկույցում ասվում է, որ Ադրբեջանի իշխանություններն ագրեսիվ կերպով թիրախավորել են Ադրբեջանում մնացած անկախ առցանց լրատվական հարթակներից երեքը, այդ թվում՝ Abzas Media-ն և Toplum TV-ն։ Նրանք ձերբակալել և քրեական պատասխանատվության են ենթարկել այս 3 հարթակների մեդիա մասնագետներից առնվազն 12-ին և մի քանի այլ փոխկապակցված անձանց: Ձերբակալվածների թվում է վետերան իրավապաշտպան Անար Մամեդլին։ 2023 թվականի հուլիսին էլ իշխանությունները ձերբակալել են հայտնի տնտեսագետ և հակակոռուպցիոն ակտիվիստ Գուբադ Իբադօղլուին, որը, ի թիվս այլ բաների, մասնագիտացած է նավթի և գազի ոլորտում եկամուտների թափանցիկության ոլորտում:
Խմբերը պարզել են, որ Արդարադատության նախարարությունն ընտրողաբար է կիրառում օրենքները կամ ընդհանրապես անտեսում է դրանք՝ որոշ խմբերի գրանցումից զրկելու համար՝ սահմանափակելով ֆինանսավորում ստանալու կամ օրինական գործելու նրանց հնարավորությունը: Թեև որոշ խմբեր և լրատվամիջոցներ ստիպված են եղել փակվել, մյուսները կարող են շարունակել իրենց օրինական աշխատանքը միայն օրենքի սահմաններում գործելով՝ անձնական մեծ ռիսկի պայմաններում:
Զեկույցում փաստագրված 33 դեպքերից 20-ում անձանց մեղադրանք է առաջադրվել երկիր մաքսանենգ ճանապարհով գումար տեղափոխելու համար:
Համաձայն միջազգային իրավունքի՝ Ադրբեջանի կառավարությունը պարտավոր է պաշտպանել խոսքի, հավաքների և միավորումների ազատության իրավունքները:
Կազմակերպություններն ընդգծում են, որ Ադրբեջանի կառավարությունը պետք է նաև անհապաղ և անվերապահորեն ազատ արձակի բոլոր նրանց, որոնք գտնվում են ճաղերի հետևում քաղաքական դրդապատճառներով։
«COP29-ին ընդառաջ անդամ պետությունները և ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության շրջանակային կոնվենցիայի քարտուղարությունը պետք է Ադրբեջանի իշխանություններին ընդգծեն ծաղկող և անկախ քաղաքացիական հասարակության կարևորությունը կլիմայական հավակնոտ գործողությունների իրականացման գործում: Նրանք պետք է ընդգծեն, որ բոլոր անհատներն ու խմբերը պետք է ազատ լինեն կլիմայական գործողություններ իրականացնելու կոչ անելու համար՝ համաժողովից առաջ, ընթացքում և հետո դրանք մանրամասն ուսումնասիրելու համար»,- ասվում է զեկույցում։
«Անարդար կալանքը և հասարակական կազմակերպությունների համար սահմանափակող կանոնները համատեղելով՝ Ադրբեջանի կառավարությունը փորձում է վերացնել քաղաքացիական հասարակությունը։ COP29-ին ընդառաջ այս կրիտիկական պահին պետությունները և ՄԱԿ-ի պաշտոնյաները պետք է շտապ կոչ անեն Ադրբեջանին անհապաղ և անվերապահորեն ազատ արձակել կամայականորեն ձերբակալված ակտիվիստներին և պարտավորվել պաշտպանել մարդու իրավունքները COP29-ի ընթացքում և դրանից հետո»,- հայտարարել է Freedom Now-ի գործադիր տնօրեն Անդրեա Պրասովը։
Թարգմանությունը՝ Էմմա Չոբանյանի
