15.01.2025 | 23:34
Իսրայելն ու ՀԱՄԱՍ-ը հրադադարի համաձայնագիր են ստորագրել
Հայուհու կերպարը 100-150 տարի առաջ՝ Հայկ Դեմոյանի նոր պատկերագրքում. ԼՈՒՍԱՆԿԱՐՆԵՐ
05.06.2022 | 19:22
Ի՞նչ տեսք են ունեցել հայուհիները 100-150 տարի առաջ․ պատմաբան Հայկ Դեմոյանի «Հայուհու կերպարը փորագրանկարներում և փոստային բացիկներում» պատկերագրքում ներկայացված շուրջ 300 պատկերազարդումները հավաքչական մեծ աշխատանքի արդյունք են, որոնք հաղորդում են եզակի տեղեկություններ և փոխանցում հայուհու կերպարի ընդհանրական նկարագիր։ Պատկերագրքի շնորհանդեսը տեղի ունեցավ հունիսի 4-ին՝ Ալեքսանդր Թամանյանի անվան ճարտարապետության ազգային թանգարան-ինստիտուտում։
«Ամեն ինչ սկսվեց 20 տարի առաջ, երբ չորս հայ կանանց նկարով միջազգային պաշտոնական բացիկ տեսա: Այնտեղ գրված էր՝ «իմ զոքանչը», «իմ նշանածը», «հաջին զոքանչը», «հաջին նշանածը»: Մայր և դուստրեր էին, ու այդ փոստային նկարից էլ սկսվեց հետաքրքրությունը, և այսօր արդեն կա պատկերագիրքը»,- պատկերագրքի հավաքչական աշխատանքների մեկնարկի մասին պատմեց հեղինակը:
Թեև պատկերագիրքը Դեմոյանի 17-րդ աշխատանքն է, նա դժվարությամբ է տարիների կուտակած հավաքածուից ընտրություն կատարել, առաջնայինը երկրորդայինից զատել:
«Այս աշխատանքը ես դիտարկել եմ ոչ միայն գիտական-հավաքչական աշխատանքով զբաղվող անձի, այլև հայուհու գեղեցկությունը գնահատող մարդու աչքերով, և ծանրությունն այստեղ ընտրության հարցն էր: Ցավոք, լուսանկարչական նյութ չդրվեց, որը նույնպես կա հավաքածուում: Ունենք նպատակ հաջորդ աշխատանքում ընդգրկել նաև այդպիսի նյութեր»,- Factor.am-ի հետ զրույցում ասաց Դեմոյանը:
Պատկերագրքում ընդգրկված են 19-րդ դարի վերջի և 20-րդ դարի սկզբի հավաքածուներ: Սկզբում որոշվել էր գրքում ընդգրկել միայն փոստային բացիկներ, սակայն ամբողջական նկարագիր ստանալու համար աշխատանքում զետեղվեցին նաև փորագրանկարներ:
Հեղինակի խոսքով՝ գրքի կազմի փորագրանկարը մեկ տարի առաջ է ձեռք բերել, նկարում Պոլսի հայուհի է՝ եվրոպական ճոխ հագուստով: Այն դարձել է Գյումրու «Հայուհի» թանգարանի գլխավոր իմիջային պատկերը, որի մեծ պաստառը փակցված է թանգարանի պատին: «Հայուհի» թանգարանը «Մեր մանկության տանգոն» ֆիլմից հայտնի Վարդուշի տունն է, որը մեկ տարի առաջ է վերանորոգվել ու վերածվել թանգարանային ցուցասրահի:
Ճարտարապետության ազգային թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Մարկ Գրիգորյանը Factor.am-ի հետ զրույցում նշեց՝ հայուհու կերպարն այսօրվա իրողությունների լույսի ներքո ուսումնասիրության մեծ թեմա է․
«Մենք անընդհատ պետք է մտածենք ձևափոխումների և էվոլյուցիայի մասին: 20-րդ դարի սկզբի հայուհու կերպարը, բնականաբար, տարբերվում է այսօրվա կերպարից: Ինձ համար սա մեծ թեմա է, և իզուր ենք մոռացության տվել»:
Անի Թամրազյան
