19.04.2024 | 23:26
Գցել են գետնին, ոտքը դրել գլխին և ձեռքերը ոլորելով՝ փորձել հանել հագուստը․ խոշտանգման մասին նոր ահազանգ․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
Քաղաք-ուրվական․ ինչպես է ապրում Շուշին պատերազմից հետո․ BBC-ի անդրադարձը․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
Քաղաքականություն
24.09.2021 | 21:33
2020 թվականի նոյեմբերին Շուշիի գրավումից հետո ավարտվեց Արցախյան երկրորդ պատերազմը: Զինվորականների համար սա ամենակարևոր բարձունքն է, քաղաքական գործիչների համար՝ պատմական կենտրոն, իսկ հակամարտության երկու կողմերում գտնվող սովորական մարդկանց համար՝ տուն, որն ավերվել է պատերազմի պատճառով։ Այս մասին ասվում է BBC-ի ռուսական ծառայության՝ Շուշիի մասին պատրաստված նոր ռեպորտաժում:
1992 թվականից Շուշին գտնվել է հայկական ուժերի վերահսկողության տակ: 2020 թվականի նոյեմբերի 8-ից քաղաքն անցել է Բաքվի իշխանության ներքո: Այն գլխիվայր շրջեց հազարավոր կյանքեր, ասվում է տեսանյութում:
BBC-ի լրագրողները պատերազմի ժամանակ Շուշիում են եղել, հիմա վերադարձել են՝ պարզելու, թե ինչպես է փորձում ապրել քաղաքն ու այնտեղ գտնվող մարդիկ։
«Հենց այնպես Շուշի հասնելը գրեթե անիրատեսական է, ինչպես և մյուս տարածքները, որոնք անցել են Ադրբեջանի վերահսկողության տակ։ Անցյալ տարի ստորագրված համաձայնագրից հետո, Շուշին վերահսկվում է զինվորականների կողմից։ Բանն այն է, որ այս տարածքը դեռևս ոչ վաղ անցյալում ռազմական գործողությունների կենտրոն է եղել, և քանի որ այստեղ կարող են արկեր լինել, քաղաք մուտքը միայն անցագրերով է»,- այսպես է մեկնաբանում BBC-ի լրագրողը քաղաք մուտքի սահմանափակումները։
«Քայլում ես, շուրջբոլորդ անընդհատ տեսնում ես մանկական խաղալիքներ, պաղպաղակի չաշխատող սառնարաններ, կոտրված կենցաղային իրեր։ Այնպիսի զգացողություն է, որ վերջերս այստեղ մարդիկ ապրել են, իսկ հիմա սա ուրվական-քաղաք է»,- նշում է քաղաքում շրջող լրագրողը։
«Առաջին տպավորությունն այն է, որ պատերազմի հետքերը բավական շատ են։ Պատերին երևում են փամփուշտների ու արկերի հետքեր։ Այժմ այստեղ ապրում են միայն շինարարներ ու զինվորականներ»,- ասում է հեղինակը՝ հավելելով, որ ո՛չ առաջինները, ո՛չ էլ վերջինները չեն ցանկանում խոսել տեսախցիկի առջև։
Իսկ ահա շինարարական տեխնիկայի աղմուկը Շուշիում չի դադարում։ Շուշիի ամենաճանաչելի շենքերից մեկը՝ Սուրբ Ամենափրկիչ եկեղեցին է։ 2020 թվականի հոկտեմբերին տաճարի վրա երկու արկ է ընկել։
«Կարելի է նկատել, որ զանգակատնից հանված է խաչը ու սրածայր գմբեթը, որն այն դարձնում էր ճանաչելի և հեշտ նկատվող Շուշիի գրեթե ցանկացած կետից։ Ադրբեջանում ասում են, որ դա արել են այն բանի համար, որպեսզի հնարավորինս շուտ վերակառուցեն եկեղեցին։ Սակայն Հայաստանում կարծում են, որ գմբեթը հանել են, որպեսզի լիովին փոխեն եկեղեցու արտաքին տեսքը։ Ադրբեջանը խոստանում է վերականգնել նաև Շուշիի երկրորդ եկեղեցին, որը ևս տուժել է պատերազմի ժամանակ ռմբակոծություններից։ Վերակառուցման ժամանակ որպես հիմք կընդունեն երկու եկեղեցիների խորհրդային նկարագիրը, որոնցում սրածայր գմբեթների մասին չի նշվում»,- պատմում է լրագրողը։
«Շուշին Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև հակամարտության խորհրդանիշն է, քանի որ այս քաղաքը ցույց է տալիս, որ այս հակամարտությունը ոչ միայն ու ոչ այնքան տարածքների նկատմամբ վերահսկողության համար է։ Հակամարտության երկու կողմերն էլ ասում են, որ այստեղ ունեն պատմական ու մշակութային արմատներ, և երկու կողմերն էլ պատրաստ չեն լսել ընդդիմադիրների փաստարկները»,- եզրափակում է լրագրողը։
Մանրամասները՝ տեսանյութում։
Տաթև Ֆռանգյան
