Երևանի Ֆիրդուսի թաղամասում օրերս հողին հավասարեցվեց 19-րդ դարի երևանյան եզակի շենքերից մեկը՝ կառուցված սև տուֆե սրբատաշ քարից, իսկ նույն թաղամասի մեկ այլ ոչ պակաս արժեքավոր աղյուսե շենք էլ քանդման պրոցեսում է: Նշենք, որ որ 2018 թ․ մարտի 22-ի ՀՀ կառավարության N 332-Ն որոշմամբ «Երևան քաղաքի 33-րդ թաղամասի նկատմամբ ճանաչվել է բացառիկ` գերակա հանրային շահ»: 2019-ին ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության փորձագիտական հանձնաժողովում դրվել է քննարկման այդ շենքերին նորահայտ պատմամշակութային հուշարձանի կարգավիճակ տալու և պետական ցուցակում ներառելու հարցը, սակայն տվյալ շենքերը մասնագետների կողմից չեն արժևորվել, դրանց հուշարձանի կարգավիճակ չի տրվել: Շենքերի քանդումից հետո այս օրերին հանրային դժգոհության լուրջ ալիք է բարձրացել: Քաղաքացիների մի զգալի հատված մեղադրում է ներկայիս իշխանությանը նախորդ իշխանությունների ձեռագիրը բանեցնելու և արդեն ծանոթ աշխատելաոճը կիրառելու համար:
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարի տեղակալ Նարինե Խաչատուրյանը շեշտում է՝ ներկայիս իշխանությանը մեղադրելն արդարացի չէ, քանի որ Ֆիրդուսի թաղամասի կառուցապատման գործընթացը սկսվել է դեռևս 2014 թվականին։ Ակտիվիստներից շատերին, սակայն, այս պատասխանը չի բավարարում: Նրանք պահանջում են քաղաքական կամք դրսևորել և վերանայել նախկին իշխանությունից ժառանգած նախագծերը: ԿԳՄՍ նախարարության պատմության և մշակույթի հուշարձանների պահպանության գործակալության պետ Արմեն Աբրոյանն էլ հակադարձում է Նարինե Խաչատուրյանին: Նա պնդում է՝ Ֆիրդուսի թաղամասում ցանկացած գործունեություն իրականացնելու համար պետք է լիներ նախարարության համաձայնությունը, որը, սակայն, առկա չէ: Արմեն Աբրոյանի համոզմամբ՝ ներկայիս իշխանությունն ինքը պետք է պատասխանատվություն կրի և հետևողական լինի՝ օրենքի հաստատման հարցում:
Դեռևս 2018-ին Երևանի գլխավոր ճարտարապետ Արթուր Մեսչյանը հայտարարել էր՝ քանի ինքն է զբաղեցնում այդ պաշտոնը, Երևանում այլևս ոչ մի հուշարձան չի քանդվելու: Հակոբ Կարապետյանին հարցրեցինք՝ ինչպես պատահեց, որ, այնուամենայնիվ, Ֆիրդուսի թաղամասի շենքերից մեկն արդեն քանդվեց, իսկ մյուսն էլ՝ քանդման ընթացքի մեջ է: Նրա պարզաբանմամբ՝ քանդված շենքը հուշարձան չէ, իսկ ինչ վերաբերում է հուշարձաններին, ապա քաղաքապետարանը թույլ չի տա, որ դրանք քանդվեն: Երևանի ժառանգության պաշտպանության կոմիտեի անդամ Իզաբելլա Սարգսյանը, սակայն, շեշտում է՝ չի կարելի միայն թղթի վրա գրանցվածով առաջնորդվել:
Ի դեպ, Նարինե Խաչատուրյանը մեզ տեղեկացրեց, որ իրացնող կողմն առաջարկել է աղյուսե շենքի տան ֆասադը չափագրել, լուսանկարել և այն պահպանելու տարբերակ է ներկայացրել: Փախնախարարի խոսքով՝ այդ հարցով տեղում կաշխատի ճարտարապետ-հուշարձանագետը:
Արմեն Աբրոյանը, սակայն, նշում է՝ որքան էլ կառուցապատողը ցանկանա, այսպես ասած, բարի գործ անել, դա ևս պետք է իրականացվի օրենքի սահմաններում: Իզաբելլա Սարգսյանն էլ ավելացնում է՝ աղյուսե շենքի ֆասադի պահպանումը գործնականում անհնար է:
Երևանի ժառանգության պաշտպանության կոմիտեն և նրանց միացած քաղաքացիները պահանջում են հանրային և մասնագիտական լայն շրջանակների քննարկմանը դնել Երևան քաղաքի տարածական պլանավորման նախագծերը և ձեռնպահ մնալ կառուցապատման ծրագրերի հետագա իրականացումից մինչև քաղաքի զարգացման շուրջ հանրային համաձայնության հասնելը։
Աննա Բաբաջանյան
