Տպավորություն է ստեղծվում, որ այս կառավարությունը պայքարում է ոչ թե աղքատության, այլ աղքատների դեմ

Հիմա՝ ի՞նչ եք ասում, սիրելի հայրենակիցներ, մեր վերը հիշատակված 11 հազար 281 հայրենակիցները պե՞տք է զրկվեն նպաստից, թե ոչ»,- գրել է վարչապետը:

ՀՀ վարչապետը բացահայտում չի արել, քանի որ հասարակական կազմակերպությունները և միջազգային կառույցները վաղուց են մատնանշել ընտանեկան նպաստների համակարգում առկա թերությունները: Ուղղակի նրանց լսող չի եղել: Մի քանի օրինակ.

ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՊԱՏԿԵՐԸ ԵՎ ՆՊԱՍՏԱՌՈՒ ԸՆՏԱՆԻՔՆԵՐԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ, 2015թ., «Տնտեսական զարգացման և հետազոտությունների կենտրոն» ՀԿ (հասու է http://www.edrc.am/images/Publications/Statistical_Surveys/social_snapshot_arm_22.04.16.pdf էջում, այստեղ ՏՏ-ն՝ տնային տնտեսություններն են)

«Հայաստանի ՏՏ-ների մոտ 64 տոկոսը և Նպաստառուների 72 տոկոսն ունեն պարտքային պարտավորություններ, որոնց միջին մեծությունը համապատասխանաբար կազմում է մոտ 2,800 և 1,600 ԱՄՆ դոլար:»

«Միայն ֆինանսական ինստիտուտներին և անհատներին պարտքային պարտավորություններ (չի ներառում սննդի դիմաց պարտքերը և այլ չվճարումները) ունեն ՏՏ-ների 59 տոկոսը, և Նպաստառուների՝ 62 տոկոսը: Նման պարտքեր ունեցողները հատկապես շատ են գյուղերում` 68 տոկոս, Նպաստառուների դեպքում` 73 տոկոս: Այս ՏՏ-ների 28 տոկոսն ունեն մեկից ավելի պարտքային պարտավորություններ:»

Հարկավոր է պարզել մի քանի հարցի պատասխան.

• ՀՀ վարչապետը չի՞ կարողանում որոշում կայացնել և դիմում է հանրությանը, փորձելով ֆեյսբուքյան հանրաքվեի միջոցով ստանալ հանրության կարծիքը և որոշման պատասխանատվությունը դնել հանրության վրա:
• Ինչո՞ւ է Զինված ուժերում աշխատավարձի բարձրացումը կապվում նպաստների համակարգի հետ: Ինչո՞ւ ՀՀ վարչապետը Զինված ուժերում աշխատավարձի բարձրացումը չի կապում եկամտային հարկի առաջարկվող փոփոխությունների հետ. մի իջեցրեք եկամտային հարկի դրույքաչափերը և պետական բյուջեն չի կորցնի մոտավորապես 27-37 մլրդ եկամուտ: Զինված ուժերում աշխատավարձերը պետք է բարձրանան, և դրանք չպետք է պայմանավորված լինեն նպաստների համակարգում թերությունների վերացման կամ չվերացման, նպաստառու ընտանիքների թվաքանակի կրճատման կամ չկրճատման և նման այլ հանգամանքներով: Եթե Զինված ուժերում աշխատավարձը բարձրացնել չկարողանալը կապված է պետական ինչ-որ քաղաքականության հետ, ապա այն առաջին հերթին կապված է ՀՀ կառավարության կողմից տրվող հարկային արտոնությունների հետ, որին անդրադարձել եմ 2019թ.-ի հունվարի 11-ին (https://factor.am/113723.html): Եթե միանշանակ է, որ այդ արտոնությունները չտալով ՀՀ կառավարությունը կարող էր պետական պարտքի սպասարկման գծով 2009-2018թթ. մոտավորապես 10.56 մլրդ դրամ խնայել (և սա էլ, առանց հաշվի առնելու տված արտոնությունների մի մասը, քանի որ դրանց վերաբերյալ ՀՀ կառավարությունը տվյալներ չի ներկայացրել) և այդ գումարներն ուղղել Զինված ուժերին, ապա միանշանակ չէ ՀՀ տնտեսության վրա այդ արտոնությունների նշանակալի ազդեցությունը (առաջին հերթին, որովհետև ՀՀ կառավարությունն այդ արտոնությունների վերաբերյալ հաշվետվություն և տնտեսության վրա դրանց ազդեցության վերաբերյալ վերլուծություն չի ներկայացրել): Կա՞ որևէ վերլուծություն, որը ցույց է տալիս, որ ՀՀ տնտեսությունը 2014թ.-ին չէր աճի 3.6%-ով, 2015թ.-ին՝ 3.2%-ով, 2016թ.-ին՝ 0.2%-ով, և 2017թ.-ին՝ 7.5%-ով, եթե կառավարությունը չտար այդ հարկային արտոնությունները: Եթե պետք է խթանել տնտեսական աճը, կարելի է դա անել ոչ թե հարկային արտոնությունների, այլ ծախսերի ու ներդրումների միջոցով. ինչո՞ւ են ՀՀ պետական մարմիններն ու կազմակերպությունները, տեղական ինքնակառավարման մարմիններն ու կազմակերպությունները 187 մլրդ դրամ գումար պահում ՀՀ ԿԲ-ում (https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1244522572362155&id=1226873220793757&__tn__=K-R): Հայաստանում չկա՞ն զարգացման ծրագրեր ու պրոեկտներ, որոնք կարելի է ֆինանսավորել այդ միջոցներով և աշխուժացնել ՀՀ տնտեսությունը: Թե՞ կառավարությունը որոշել է, որ այժմվանից սկսած պետք է միջոցներ կուտակել 2020թ.-ի սեպտեմբերին մարվող արտարժութային պետական պարտատոմսերի դիմաց վճարելու համար: Այսինքն այդ միջոցները չեն խթանելու ՀՀ տնտեսությունը:
• Հերթական անգամ երկրի բարձրագույն ղեկավարությունն ընդգծում է հարցի ֆինանսական կողմը և շեշտը դնում հնարավոր խնայողության վրա (4.5 մլրդ դրամ): Արդյոք Հայաստանում չկա՞ն սոցիալապես անապահով ընտանիքներ, որոնք նպաստ չեն ստանում: Ինչո՞ւ չեք խոսում այդ ընտանիքների մասին:
• Ինչո՞ւ ՀՀ կառավարությունն այս թերությունները չի հայտնաբերել ավելի շուտ: Ինչո՞ւ ՀՀ կառավարությունը լավ չի աշխատում:

Հայաստանում մոտավորապես 106 հազար ընտանիք նպաստ է ստանում և եթե նրանցից 11 հազարը կամ մոտավորապես 10.4%-ը նպաստ է ստանում, որը չպետք է ստանար (և դա էլ դեռ պետք է հիմնավորել), ապա դա պետական համապատասխան մարմինների վատ աշխատանքի վկայություն է և կառավարությունը պետք է միջոցներ ձեռնարկեր այդ ուղղությամբ: Ինչո՞ւ են Զինված ուժերի ծառայողներին ակնարկում, որ ՀՀ կառավարությունը չի բարձրացնում ձեր աշխատավարձը, որովհետև նպաստ են ստանում մարդիկ, որոնք չպետք է ստանային այն: Անապահով ընտանիքները ևս իրենց զավակներին ծառայության են ուղարկում Զինված ուժեր:

Հերթական անգամ «նպաստառու» և  «աղքատ» բառերն անհարկի օգտագործելով ՀՀ վարչապետը թիրախավորում է աղքատներին: Եթե ընտանեկան նպաստի համակարգը լավ չի թիրախավորում անապահով ընտանիքները, կառավարությանն ո՞վ է խանգարում բարելավել այն: Հերթական անգամ տպավորություն է ստեղծվում, որ այս կառավարությունը պայքարում է ոչ թե աղքատության, այլ աղքատների դեմ:

Իր գրառմամբ ՀՀ վարչապետը զինված ուժերի ծառայողներին հակադրում է նպաստառու ընտանիքներին: Զինված ուժերի ծառայողների աշխատավարձը պետք է բարձրացնել: Եթե կառավարությունը չգնա եկամտային հարկի բնագավառում իր նախատեսած փոփոխություններին, անհրաժեշտության դեպքում կարող է ոչ թե 10, այլ 20 և ավելի տոկոսով բարձրացնել Զինված ուժերում ծառայողների աշխատավարձը:

Արտակ Քյուրումյան