Factor.am-ի հարցերին պատասխանում է Երևանի նախկին քաղաքապետ, էներգետիկայի և բնական պաշարների նախկին նախարար Երվանդ Զախարյանը:
– Պարոն Զախարյան, Դուք Երևանի ամենաերկարակյաց քաղաքապետն եք եղել, Ձեր քաղաքապետ եղած ժամանակ են կառուցվել քաղաքի հիմնական ստորգետնյա անցումները: Ի՞նչն է պատճառը, որ անձրևների, սելավների ժամանակ դրանք կաթվածահար են լինում ջրհեղեղից:
– Ես չէի ասի՝ կաթվածահար, դուք կաթվածահար չեք տեսել երևի: Տրանսպորտի համար որոշակի խնդիրներ են առաջացել, բայց դրանք շատ կարճ ժամանակում վերացել են: Նշանակում է՝ կոյուղագծերը աշխատել են, եթե չաշխատող լինեին, կարճ ժամանակում ջուրը չէր վերանա: Կոյուղիները պիտի մաքուր պահվի, պարբերաբար պիտի դրանք մաքրվեն: Եթե իդեալական մաքուր փողոցներ ունենանք, հավանաբար, նման խնդիրներ քիչ կունենանք: Նախ՝ ջրերը բերում են և կարկուտի մնացորդ, և փողոցների աղբը՝ պոլիէթիլենային տոպրակներից սկսած մինչև շշեր, դրանք շատ արագ ծածկում են ջրահեռացման հորերը, և ջուրը գնալու տեղ չի ունենում: Պետք է հաշվի առնել, որ արտառոց և իրոք աննախադեպ ծավալի անձրև է եղել՝ իր հետ բերելով կարկուտ, և որոշակի աշխատանքներ պետք է կատարվեն նաև ստորգետնյա կոյուղիների մաքրման հետ կապված:
– Ստացվում է՝ քաղաքի աղտոտվածությո՞ւնն է այդ իրավիճակի պատճառը:
– Որոշակի, շատ քիչ, ուղղակի աննախադեպ կարկուտն էլ է փակել հորերի բերանները, հալվելուց հետո կոյուղագծերը բացվել են ու ջուրը մաքրվել է: Ուղղակի պիտի բարեխղճորեն շահագործվեն կոյուղագծերը, ուշադրության կենտրոնում լինեն միշտ:
– Պարոն Զախարյան, Դուք նաև քաղաքաշինական շատ ծրագրեր եք իրականացրել: Ձեր քաղաքապետ եղած ժամանակ կառուցվեց Հյուսիսային պողոտան, մի շարք գործեր գնացին Եվրադատարան, վճիռներ եղան: Դուք Ձեզ պատասխանատու զգո՞ւմ եք դրա համար:
– Բացարձակ, բացարձակ: Ոչ մի ձևով պատասխանատու չեմ զգում: Բոլոր աշխատանքները, պայմանագրերը, փոխհատուցումները կատարվել են խիստ օրենքի սահմաններում՝ կառավարության որոշումների սահմաններում: Համապատասխան կառույցները նաև լուրջ ուսումնասիրություններ են կատարել դրա հետ կապված:
– Հին Երևանի պահպանման խնդիրը նաև Ձեր ժամանակ էր դրված, սակայն մենք տեսանք, որ հին Երևանը չպահպանվեց:
– Հին Երևանը պահպանել չի նշանակում, որ հին, խարխուլ կառույցները, որոնք սկի քարի շինություններ չէին, դրանք բոլորը պետք էր պահպանել, և դա կնշանակեր հին Երևանը պահպանել: Քաղաքի կենտրոնական մասում կային հին շենքեր, որոնք որոշակի մշակութային արժեքներ էին ներկայացնում, դրանք բոլորը առանձին տեղ պահպանված են, և ծրագիր կար, որ հին Երևանը կառուցվի գլխավոր պողոտայի տարածքում և այդտեղ հավաքվեն բոլոր հին, մշակութային արժեք ներկայացնող շենքերը, որոնք պահպանվել են: Շենքերի վերատեղադրմամբ պիտի հին Երևանի միջավայր ստեղծվի:
– Պարոն Զախարյան, երբ Դուք էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարար էիք, հայտարարեցիք, որ ամեն ինչ կանեք, որ «Նաիրիտը» վերագործարկվի, սակայն մինչ այսօր այն չի գործում: Հնարավոր համարո՞ւմ եք, որ այն գոնե փոքր ծավալներով վերագործարկվի:
– Երբ նախարար էի, իրոք հայտարարել եմ, որ ամեն ինչ պիտի անենք, որ «Նաիրիտը» վերագործարկվի, և ինձնից հետո կառավարությունն ամեն ինչ անում է, որ վերագործարկվի, բայց չի ստացվում: Պատճառները, իմ կարծիքով, հետևյալն են, որ նախ՝ «Նաիրիտի» սարքավորումները բավականին հին են, ֆիզիկապես մաշված, տեխնոլոգիան հին է: Այդտեղ ներդրումը պիտի լինի մի քանի 10-նյակ, եթե ոչ մի քանի 100 մլն դոլար: Եղել են ցանկացողներ և՛ ռուսական, և՛ իրանական ընկերություններ, բայց ավելի մանրամասն ուսումնասիրություններից հետո բոլորը հրաժարվել են, որովհետև նման մեծ միջոցներ ներդնելը, իմ կարծիքով, արդարացված չէ: Անգամ փոքր ծավալով վերագործարկելու համար պիտի նոր տեխնոլոգիա լինի: Էդ դեպքում ավելի նպատակահարմար է նոր փոքր գործարան կառուցել, քան հին գործարանը վերականգնել: Այսօր մենք հումք էլ չունենք, բացի այդ, շրջակա միջավայրի վրա խիստ բացասական ազդեցություն կունենա, ինչպես ունեցել է նախկին տարիներին: Այդ բոլորը ի մի բերելով, կարելի է ասել, որ «Նաիրիտի» վերագործարկման ռեալ հիմքեր չկան:
-ԱՄՆ դեսպան Ռիչարդ Միլսը օրերս ասաց, որ ամերիկացի ներդրողները պատրաստ են 8 մլրդ դոլարի ներդրում անել Հայաստանի վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտում: Որպես ոլորտի նախկին նախարար ինչպե՞ս եք գնահատում այդ հեռանկարը:
– Համապատասխան հաշվարկներ պիտի արվեն, որ տեսնեն՝ վերականգնվող էներգետիկայի ինչքան ռեալ պահանջ կլինի հետագա տարիներին Հայաստանում: Դրանք արևային էլեկտրակայաններ են, քամու էլեկտրակայաններ: 8 մլրդ-ը բավականին լուրջ ներդրում է, ես չգիտեմ՝ որքանով է դա ռեալ, բայց որ Հայաստանում կա իրոք վերականգնվող էներգետիկայի պահանջ, փաստ է:
– Հնարավո՞ր է սա նախապայման է, որ նման ներդրումների դիմաց Հայաստանը հրաժարվի ատոմակայանից:
– Չեմ կարող ասել:
– Ձեր նախարար եղած ժամանակ նման առաջարկ, բանակցություն եղե՞լ է:
– Ոչ, նման առաջարկություններ, բանակցություններ չեն եղել: Եվ չեմ կարծում, որ այսօր էլ դա կլինի, որովհետև դա Հայաստանի ներքին խնդիրն է:
– Պարոն Զախարյան, Ձեզ և Ձեր ընտանիքին վերագրվում է մի քանի 10-յակ միլիոն դոլարի հասնող կարողություն: Նաև՝ տեղեկություն կա, որ Ձեր զավակները, փեսան բիզնես ունեն Չեխիայում: Ինչպե՞ս եք Դուք, լինելով պետական պաշտոնյա, այդքան հարստացել:
– Ես, իրոք, մոտ 50 տարի պաշտոնյա, ղեկավար եմ եղել և բոլորը մտածում են երևի, որ էդքան տարի պաշտոն ունեցողը պիտի էդքան էլ գումար ունենա: Միակ տրամաբանությունը դա է:
– Ուզում եք ասել՝ չունե՞ք այդ գումարները:
– Ես չեմ ասում, որ մենք ծանր տնտեսական պայմաններում ենք ապրում: Իմ որդին զբաղվում է բիզնեսով և պատճառը բիզնեսն էր, որ թողեց, դուրս եկավ պաշտոնից, 15 տարի իրավապահ մարմիններում աշխատել է, վերջին 7 տարին՝ դատավոր: Մենք գյուղատնտեսական բիզնես ունենք շուտվանից և էդ բիզնեսով իմ տղան զբաղվում է: Ինչ վերաբերում է Չեխիային, դրանք անհիմն և անպատասխանատու հայտարարություններ են, չկա նման բան: Իմ փեսան և աղջիկը Չեխիայում ունեն մեկ բնակարան, որը ձեռք են բերել վարկով և տվել վարձակալության: Եվ վարձակալության գումարով փակում են իրենց վարկը:
– Ասել է թե՝ չնայած 50 տարվա պաշտոնյա եք, հարստացել եք բիզնեսի շնորհի՞վ:
– Միայն: Որոշակի ունեցվածք որ ունեմ այսօր, բիզնեսի հաշվին է: Եվ այսօր էլ այդ բիզնեսները գործում են:
– Ստացվում է, Դուք համատեղել եք բիզնեսն ու պաշտոնը:
– Ոչ: Ես՝ ոչ, տղաս, փեսաս, մյուսները աշխատել են, պայմանագրային են տվել աշխատել են, տարբեր ձևերով:
– Պարոն Զախարյան, Դուք տարբեր բարձր պաշտոններ եք զբաղեցրել, կա՞ ինչ-որ բան, ինչի համար որ ափսոսում եք, որ արել եք, կամ չեք արել:
– Արածների համար չեմ ափսոսում, ճիշտն ասած: Արել եմ հնարավորը, ինչ որ կարողացել եմ, բայց իհարկե ափսոսում ես: Շատ բաներ կա, որ կուզենայիր անել, բայց չես արել, չես կարողացել: Օրինակ՝ շատ կուզենայի, որ իմ քաղաքապետ եղած ժամանակ Երևանի տրանսպորտի խնդիրը լուծած լինեի, բայց չստացվեց:
Մարինե Խառատյան
