Երեխաների մատչելի և որակյալ խնամքը հասանելի չէ աշխարհի նույնիսկ ամենահարուստ երկրներից շատերում. ՅՈՒՆԻՍԵՖ
Հասարակություն
16.06.2021 | 18:32Ըստ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի նոր հրապարակված զեկույցի, Երեխաների մատչելի և որակյալ խնամքը հասանելի չէ աշխարհի մի շարք ամենահարուստ երկրներում:
Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Իսլանդիան, Նորվեգիան և Գերմանիան երեխայի խնամքի ապահովման առումով առաջին հորիզոնականներն են զբաղեցնում բարձր եկամուտ ունեցող երկրների շարքում: Մինչդեռ Միացյալ Նահանգները, Սլովակիան, Ավստրալիան, Կիպրոսը և Շվեյցարիան հայտնվել են ցածր հորիզոնականներում:
«Որ հորիզոնականներն են զբաղեցնում հարուստ երկրները երեխայի խնամքի ոլորտում» հետազոտությունը, հրապարակված ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի «Ինոչենտի» հետազոտությունների կենտրոնի կողմից, գնահատել է Տնտեսական համագործակցության և զարգացման կազմակերպության (ՏՀԶԿ) և Եվրոպական Միության (ԵՄ) երկրներին՝ հիմնվելով վերջիններիս երեխայի խնամքի և ծնողական արձակուրդի քաղաքականության վրա։ Այս քաղաքականությունը ներառում է նորածնից մինչև դպրոցական տարիքի երեխաների խնամքի հասանելիությունը, մատչելիությունը և որակը:
«Երեխաների համար կյանքի լավագույն սկիզբ ապահովելու նպատակով՝ մենք պետք է օգնենք ծնողներին կերտել հոգատար և սիրով լի միջավայր, որն այդքան կարևոր է երեխաների ուսման, հոգեկան բարեկեցության և սոցիալական զարգացման համար», – նշել է ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի գործադիր տնօրեն Հենրիետա Ֆորը։ «Կառավարության ներդրումը հօգուտ ընտանիքամետ քաղաքականության և երեխաների խնամքի, երաշխավորում է, որ ծնողներն ունենան անհրաժեշտ ժամանակ, ռեսուրսներ և ծառայություններ՝ իրենց երեխաներին զարգացման յուրաքանչյուր փուլում աջակցելու համար»:
«Ինոչենտի»-ի հետազոտության աղյուսակի ամենաբարձր վարկանիշ ունեցող երկրները համատեղում են երեխաների կազմակերպված խնամքի որակը մատչելիության հետ: Միևնույն ժամանակ, նրանք առաջարկում են երկար և բարձր վարձատրվող արձակուրդ և՛ մայրերին, և՛ հայրերին՝ տալով նրանց ընտրություն, թե ինչպես հոգ տանել իրենց երեխաների մասին: Նախածննդյան մայրական և հայրական վճարովի արձակուրդը ծնողներին հնարավորություն է տալիս մտերմանալ իրենց նորածինների հետ, նպաստում է երեխաների առողջ զարգացմանը, նվազեցնում է հետծննդաբերական դեպրեսիան և նպաստում գենդերային հավասարությանը:
Այնուամենայնիվ, զեկույցում նշվում է, որ ուսումնասիրված երկրների գրեթե կեսն է տրամադրում 32 շաբաթ մայրական արձակուրդ՝ ամբողջական դրույքին համապատասխան աշխատավարձով: Իսկ երբ հայրական արձակուրդ է առաջարկվում, որը միշտ էապես ավելի կարճ է, հայրերից քչերն են դրանից օգտվում՝ ելնելով մասնագիտական և մշակութային խոչընդոտներից։ Սակայն այդ տենդենցն արդեն փոխվում է:
Թեև բարձ վարձատրվող արձակուրդն օգնում է ծնողներին երեխայի կյանքի սկզբնական շրջանում, երբ ավարտվում է այս աջակցությունը, և ծնողները պատրաստ են վերադառնալ աշխատանքի, երեխայի խնամքի ծառայությունները կարող են օգնել հավասարակշռել իրենց երեխաների խնամքը վարձատրվող աշխատանքի հետ՝ միևնույն ժամանակ չզրկելով նրանց անձնական բարեկեցությունից: Այնուամենայիվ, վճարովի արձակուրդը հազվադեպ է համընկնում երեխայի մատչելի խնամքի ծառայություններից օգտվելու հնարավորության հետ, որը մի շարք խոչընդոտներ է ստեղծում ընտանիքների համար:
Երեխաների համար նախատեսված մատչելի խնամքի միջոցների բացակայությունը առանցքային խոչընդոտ է ծնողների համար, ինչն էլ իր հերթին խորացնում է երկրում սոցիալ-տնտեսական անհավասարությունը։ Բարձր եկամուտ ունեցող ընտանիքներում մինչև 3 տարեկան երեխաների գրեթե կեսը հաճախում է կրթական կամ խնամքի կենտրոններ վաղ տարիքից, իսկ ցածր եկամուտ ունեցող ընտանիքներում՝ 3 երեխայից միայն մեկը։
Իռլանդիայում, Նոր Զելանդիայում և Շվեյցարիայում միջին եկամուտ ունեցող զույգը պետք է ծախսի իրենցից մեկի եկամուտի գրեթե մեկ երրորը, որ վճարի երկու երեխաների խնամքի համար։ Չնայած հարուստ երկրների մեծ մասը մեծապես սուբսիդավորում է անապահով ընտանիքների երեխաների խնամքը, Սլովակիայում, Կիպրոսում և ԱՄՆ-ում ցածր եկամուտ ունեցող միայնակ ծնողները ստիպված են վճարել ընդհուպ մինչև իրենց եկամուտի կեսը:
ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը խորհուրդ է տալիս, որ ծնողներին հասանելի լինեն առնվազն վեց ամիս ծնողական վճարովի արձակուրդ և երեխաների որակյալ, մատչելի խնամքի ծառայություններ՝ ծննդյան օրվանից մինչև առաջին դասարան: Մենք համագործակցում ենք կառավարությունների, քաղաքացիական հասարակության, կրթական հաստատությունների և մասնավոր հատվածի հետ՝ հօգուտ ընտանիքների աջակցության ուղղությամբ ավելի մեծ ներդրումների:
Հետազոտության համառոտագիրը ուղղորդում է, թե ինչպես կառավարությունները և մասնավոր հատվածը կարող են բարելավել երեխայի խնամքի և ծնողական արձակուրդի քաղաքականությունը, ներառյալ՝
Նախածննդյան շրջանում և երեխայի կյանքի առաջին տարվա ընթացքում մայրերի և հայրերի համար վճարովի մայրության, հայրության և ծնողական արձակուրդների համատեղում։
Ծնողական արձակուրդ, որը հիմնված է գենդերային հավասարության վրա՝ ապահովելով, որ ծնողներից ոչ մեկը ծանրաբեռնված չլինի տնային գործերով:
Արձակուրդ, որը հասանելի է և լրիվ դրույքով աշխատողների և ոչ ստանդարտ աշխատանքում ներգրավված աշխատողների համար, ինչպիսիք են կես դրույքով աշխատողները, ինչպես նաև աջակցություն ծննդյան և ծնողական խնամքի հետ կապված ծախսերը կյանքի այլ հանգամանքներում հայտնված աձանց համար, ինչպիսիք են չապահովագրված անձինք:
Երեխաների մատչելի խնամք, որը սկսվում է ծնողական արձակուրդի վերջում, այնպես որ բացեր չառաջանան:
Հասանելի, ճկուն և մատչելի որակյալ խնամք, որը հասանելի է բոլոր երեխաների համար՝ անկախ ընտանեկան հանգամանքներից.
Պետության կողմից տրամադրվող և կարգավորվող երեխայի խնամք, որը հասանելի կդարձնի այդ ծառայությունները ցածր եկամուտ ունեցող ընտանիքների համար և կապահովի չափորոշիչների իրականացումը:
Ներդրումներ հօգուտ երեխաների խնամքով զբաղվող աշխատուժի, նրանց որակավորման և աշխատանքային պայմանների` ապահովելու հնարավոր ամենաբարձր չափանիշները.
Գործատուների խրախուսում՝ տրամադրելու գենդերազգայուն և ներառական վճարովի արձակուրդի իրավունք, աշխատանքային ճկուն գրաֆիկ և երեխայի խնամքի աջակցության համակարգ:
Երեխայի խնամքի ծառայությունների համապատասխանեցումը ընտանեկան խնամքի այլ քաղաքականությունների հետ, ինչպիսիք են երեխաների համընդհանուր նպաստները, ինչը կնվազեցվի արդեն գոյություն ունեցող անհավասարությունների կրկնօրինակման ռիսկը։