20.12.2025 | 20:00
100,000 ռուբլի՝ ՀՀ-ում լրտեսության համար․ ՌԴ քաղաքացիները Հայաստանում տվյալներ են հավաքել․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
ՀՀ-ն կրկնապատկել է կախումը ՌԴ շուկայից․ Մոսկվան կարող է քաղաքական որոշումներ ստիպել․ Էմիլ Ստեփանյան․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
Քաղաքականություն
08.05.2023 | 19:02
Հայաստանի արտաքին առևտրի, արտահանման և Ռուսաստանի քայլերի մասին Factor TV-ն զրուցել է «Էքսպորտ Արմենիա» փորձագետների ասոցիացիայի համահիմնադիր Էմիլ Ստեփանյանի հետ։
–Հայաստանից վերարտահանումը շարունակում է աճել, և դա այն ապրանքների ցանկն է, որ գալիս է Հայաստան, ապա՝ գնում Ռուսաստան։ Դրա ռիսկերն ինչպե՞ս եք գնահատում։
-Այսօր եզակի հնարավորություն է ստեղծվել Հայաստանի համար՝ արտաքին գործոնների շնորհիվ բավականին գումարներ բերել երկիր, և Հայաստանն օգտվում է այդ իրավիճակից։ Դա՝ հնարավորությունների առումով։ Ձեր ասածին ավելացնեմ, որ ոչ միայն գնում է Ռուսաստան, այլև գնում է ԱՄԷ, և այնտեղից է գնում Ռուսաստան։
–Ռիսկերն ինչպիսի՞ն են։
-Ամենաակնհայտ ռիսկը Հայաստանի համար պատժամիջոցների տակ հայտնվելն է։ Բայց մեր երրորդ երկրի գործընկերները պետք է հասկանան, որ եթե ուզում են, որ Հայաստանն ի վերջո անկախ արտաքին քաղաքականություն վարի, առաջին նախապայմանն է, որ լինի հարուստ, զարգացած երկիր, այլ երկրներից նվազագույն կախվածությամբ։
–Դիվերսիֆիկացիայի և Ռուսաստանից կախվածության մասին՝ և՛ արտահանման, և՛ առևտրի մասով․ մենք ականատես եղանք, որ Հայաստանից կաթնամթերքի արտահանումը Ռուսաստան կասեցվեց ընդամենը մեկ որոշումով։ Կա՞ վտանգ, որ կարող են այլ ապրանքներ նման որոշումների թիրախ դառնալ։
-Բնականաբար։ Ես չեմ կարծում, որ սա մեզ համար ինչ-որ անակնկալ էր, սա սովորական բիզնես է։ Սա ուզում եմ շեշտել, որ վտանգավոր է ոչ միայն Ռուսաստանի շուկայից կախված լինելը, այլև վտանգավոր է յուրաքանչյուր երկրից կախված լինելը։ Օրինակ, նույն կերպ մեղրի 80 տոկոսից ավելին կենտրոնացած է ԱՄՆ շուկայի վրա։ Ի՞նչ պետք է անենք․ ԱՄՆ շուկայից դիվերսիֆիկացնենք այլ շուկաներ։
Ռուսաստանի դեպքում գերկենտրոնացում կա։ Եվ եթե 2022 թվականին արտահանման 25 տոկոսն էր, հիմա մոտ 50 տոկոսն է Ռուսաստանը, երրորդ երկրներով՝ է՛լ ավելի շատ։ Այսինքն, կրկնապատկվել է կախվածությունը Ռուսաստանի շուկայից 2023 թվականին։ Այսօր Ռուսաստանի հետ գնում ենք դեպի է՛լ ավելի կենտրոնացում։ Եվ բնական է, որ Հայաստանի վրա ճնշում գործադրելու, քաղաքական որոշումներ պարտադրելու համար պետք է օգտագործի տնտեսական լծակը։ Տարօրինակ կլիներ, եթե չօգտագործեր։ Օգտագործում են բոլոր երկրները։
Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում։
Գարիկ Հարությունյան
