Չեմ ուզում ոչ մեկի հետ շփվել. հետպատերազմական սթրեսն իր մասին կհիշեցնի դեռ երկար տարիներ․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ

Պատերազմներն ավարտվում են, բայց այդքան սպասված խաղաղությունն ու հոգեկան հանգստությունն այդպես էլ չեն գալիս։ Արցախյան 44-օրյա պատերազմի հետևանքները դեռ երկար իրենց հիշեցնել ու զգացնել կտան։

Տիկին Ասյան արցախյան պատերազմում որդուն կորցրեց՝ կորցնելով նաև կյանքի հանդեպ սերը։ Նա հոգեբանների հետ աշխատանքի արդյունքում արդեն կարողացել է որոշ չափով հաղթահարել խնդիրները, բայց հաճախ անգամ հոգեբանի հետ աշխատանքը լուծում չէ։

Պատերազմում որդուն կորցրած Նաիրա Մարգարյանն առ այսօր իրողության հետ չի համակերպվում։

Հետպատերազմական սթրեսը միայն պատերազմի մասնակիցներին ու նրանց հարազատներին չէ, որ առնչվում է։ Մասնագետներին դիմելիության դեպքերը պատերազմից հետո ավելացել են՝ փաստում է հոգեբան Հրաչյա Հովհաննիսյանը, որը պատերազմի առաջին օրերից աշխատել է զինվորների ու նրանց հարազատների հետ։

Պատերազմի ընթացքում առաջին հոգեբանական օգնություն էր ցուցաբերում, դրանից հետո հոգեվերականգնողական աշխատանքներ են տարվել։

Հետսթրեսային խանգարումները հատկություն ունեն ուշ դրսևորվելու, շաբաթներ և ամիսներ հետո մնացորդային ապրումները կարող են գլուխ բարձրացնել։ Մասնագետները դեռ սպասում են հետպատերազմական սթրեսի նոր ալիքների։

Քաղաքացիների շրջանում հոգեբանական խնդիրների աճի մասին են վկայում նաև սոցիալական ցանցերի տարբեր հարթակներում պարբերաբար հայտնվող գրառումները՝ տագնապների, խուճապային գրոհների և ամենատարբեր ձևերով դրսևորվող հոգեբանական խանգարումների մասին։

Սթրեսային իրավիճակում անձը մի քանի փուլ է անցնում և դրա դեմ պայքարի արդյունքում ուժերը սպառվում են։ Զինվորի տուն վերականգնողական կենտրոնի հոգեբանական ծառայության ղեկավարն ասում է՝ պատերազմից հետո Հայաստանի հասարակությունը վերականգնվելու փուլում է, բայց դեռ չի վերականգնվել։

Զինվորի տանը և մի շարք այլ հաստատություններում անվճար հոգեբանական ծառայություններ են մատուցվում ինչպես պատերազմի մասնակիցներին, այնպես էլ նրանց ու զոհվածների հարազատներին։ Պատերազմից հետո նաև հոգեբանական աջակցության պետական ծրագիր իրականացվեց։ Ծրագիրը հիմա ավարտվել է, և պատերազմի մասնակցի հարազատ չլինելու դեպքում՝ հոգեբանի ծառայության մեկ սեանսն արժե 10-ից մինչև 50․000 դրամ, որը ոչ բոլորին է հասանելի, հետևաբար՝ շատերն ընդամենը փորձում են համակերպվել ու ապրել այդ սթրեսի հետ։

Մանրամասները՝ տեսանյութում։

Սաթենիկ Հայրապետյան