26.11.2024 | 23:20
Ադրբեջանում պահեստազորի սպաները բողոքի ակցիա են անցկացրել՝ պահանջելով իրենց հասանելիք վճարումները
Թուրքիայի 6 ընդդիմադիր կուսակցության ղեկավարներն Էրդողանին «հաղթելու պատմական հուշագիր» են ստորագրել
Քաղաքականություն
01.03.2022 | 23:26
Թուրքիայի վեց ընդդիմադիր կուսակցությունների առաջնորդները համատեղ պայմանագիր են ստորագրել՝ «Ամրապնդված խորհրդարանական համակարգի» համատեղ առաջարկը՝ հաջորդ ընտրություններում հաղթելու դեպքում նախագահի լիազորությունները կրճատելու և խորհրդարանի դերն ուժեղացնելու մասին, գրում են թուրքական լրատվամիջոցերը։
Թուրքական ընդդիմությանը միավորող հուշագիրը ստորագրել են հիմնական ընդդիմադիր Ժողովրդահանրապետական կուսակցության (CHP) առաջնորդ Քեմալ Քըլըչդարօղլուն, աջ կենտրոնամետ İYİ («Լավ») կուսակցության առաջնորդ Մերալ Աքշեները, իսլամիստական Saadet կուսակցության առաջնորդ Թեմել Քարամոլլաօղլուն, «Ժողովրդավարություն և առաջադիմություն» կուսակցության (DEVA) առաջնորդ Ալի Բաբաջանը, «Ապագա» (Gelecek) կուսակցության ղեկավար Ահմեթ Դավութօղլուն, Դեմոկրատական կուսակցության առաջնորդ Գյուլթեքին Ույսալը։
Հուշագիրը սահմանում է կողմերի գործողություններն անցումային շրջանում, եթե նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը և նրա «Արդարություն և զարգացում» կուսակցությունը պարտվեն առաջիկա ընտրություններում։
CHP-ի փոխնախագահ Մուհարեմ Էրքեքն ասել է, որ վեց քաղաքական կուսակցությունները համախմբվել են «պատմական ծրագրի» շուրջ, որի նպատակն է վերանայել գոյություն ունեցող գործադիր-խորհրդարանական համակարգը, որն ուժի մեջ է մտել 2018 թվականին:
Էրդողանը, 11 տարի վարչապետ լինելուց հետո, 2014 թվականին ընտրվեց նախագահ։ Այդ պաշտոնն այն ժամանակ հիմնականում արարողակարգային էր։ Սակայն 2017 թվականին թուրք ընտրողները հաստատեցին գործադիր նախագահական համակարգը՝ էապես ընդլայնելով Էրդողանի լիազորությունները՝ ի հաշիվ վարչապետի և խորհրդարանի լիազորությունների։ Հաջորդ տարի Էրդողանը վերընտրվեց նախագահի պաշտոնում։ Քննադատները համակարգն անվանում են «մեկ մարդու կառավարում»։
Էրդողանի միանձնյա կառավարման մեջ է ընդդիմությունը տեսնում Թուրքիայի տնտեսական անկումը, իրավունքների ու ազատությունների էրոզիան։
Ընդդիմադիր վեց կուսակցությունների նախատեսած նոր համակարգը կվերականգնի վարչապետի գրասենյակը և կսահմանափակի նախագահի լիազորությունները, հիմնականում այդ պաշտոնը կլինի խորհրդանշակական։
Թուրքական ընդդիմությանը միավորող այս փաստաթուղթն իսկապես պատմական է։ Ի դեպ, հատկանշական, որ բացակայում է Թուրքիայի խոշոր ընդդիմադիր կուսակցություններից քրդամետ Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցությունը, որի պատճառով տարբեր քննադատություններ են հնչում ընդդիմադիր վեց կուսակցությունների հասցեին։
Էմմա Չոբանյան
