Պարացետամոլի գետեր. դեղամիջոցներով գետերի աղտոտումը սպառնում է մարդկանց առողջությանը
Քաղաքականություն
16.02.2022 | 23:04Աշխարհի գետերը խիստ աղտոտված են տարբեր դեղամիջոցներով ու այլ դեղագործական արտադրանքով, և դա վտանգ է ներկայացնում ինչպես շրջակա միջավայրի, այնպես էլ մարդկանց առողջության համար։ Այս մասին են վկայում բրիտանացի գիտնականների կատարած խոշոր հետազոտության արդյունքները, գրում է BBC-ի ռուսական ծառայությունը։
Յորքի համալսարանի կողմից կազմակերպված ծավալուն հետազոտության ընթացքում գիտնականները պարզել են, որ ամենից հաճախ պարացետամոլի, էպիլեպսիայի և շաքարախտի դեմ դեղամիջոցների, ինչպես նաև նիկոտինի և կոֆեինի հետքեր կարելի է գտնել աշխարհի գետերում:
Ամենաաղտոտված գետերը Պակիստանում, Բոլիվիայում և Եթովպիայում են, ամենաքիչ աղտոտվածը Իսլանդիայի, Նորվեգիայի գետերն են և Ամազոնի ավազանը:
Յորքի համալսարանի հետազոտությունը, որը հրապարակվել է Proceedings of the National Academy of Sciences ամսագրում, ամենամեծերից մեկն է ոլորտում՝ 258 գետ 100 երկրներում, հազարից ավելի նմուշառման վայրեր:
Գետերի՝ բուսական և կենդանական աշխարհի համար վտանգավոր կոնցենտրացիաներով դեղերի բաղադրություն, այսպես կոչված, «ակտիվ նյութեր» հայտնաբերվել են ընդգրկված գետերի ավելի քան մեկ քառորդում։ Ամենից հաճախ, ինչպես և կանխատեսվում էր, աղտոտվածությունը հայտնաբերվել է ավելի աղքատ երկրներում, այն վայրերում, որտեղ կոյուղու մաքրումը վատ է, և որտեղ գտնվում են դեղագործական գործարանները:
«Մենք տեսնում ենք դեղագործական նյութերի շատ բարձր կոնցենտրացիա Նիգերիայի և Հարավային Աֆրիկայի գետերում՝ բուժման հարմարությունների բացակայության պատճառով»,- նշել է Բիրմինգեմի համալսարանի հետազոտող Մուհամմեդ Աբդալլան:
Արդյունքում, ըստ նրա, մարդիկ, որոնք չունեն որակյալ բժշկական օգնություն ստանալու հնարավորություն, առավել վտանգի տակ են:
«Դեղերի դեպքում սովորաբար տեղի է ունենում այն, որ մենք ընդունում ենք այդ քիմիկատները, դրանք ունենում են ցանկալի ազդեցություն մեր օրգանիզմի վրա, և հետո դրանք դուրս են գալիս օրգանիզմից: Եվ հիմա մենք գիտենք, որ նույնիսկ ամենաժամանակակից կոյուղու մաքրման կայանները չեն կարող ամբողջությամբ քայքայել այդ միացությունները, և դրանք հայտնվում են գետերում և լճերում»,- BBC-ին ասել է Ջոն Ուիլքինսոնը, որը ղեկավարել է հետազոտությունը։
Գետերի ջրերում ամենից հաճախ հայտնաբերված երկու դեղամիջոցներն են կարբամազեպինը, որն օգտագործվում է էպիլեպսիայի բուժման համար, և մետֆորմինը, որն օգտագործվում է շաքարախտի բուժման համար: Բացի այդ, պարացետամոլի, կոֆեինի և նիկոտինի բարձր կոնցենտրացիաներն էին տարածված: Աֆրիկայում «առաջատար խմբին» է միացել նաև արտեմիսինինը, որը մալարիայի դեղամիջոցներ է պարունակվում։
Տաթև Ֆռանգյան