Տնտեսություն
30.11.2017 | 17:10ՀՀ տրանսպորտի, կապի և ՏՏ նախարարությունը նոյեմբերի 9-ին հաղորդագրություն տարածեց, թե՝ հրաժարվում է Իրան-Հայաստան երկաթուղու կառուցման համար «ՌԱՍԻԱ ՖԶԷ» ընկերության հետ կնքած կոնցեսիոն պայմանագրից: Բացի նրանից, որ հաղորդագրությունը համընկավ երկաթուղու մասին մեր ծավալուն ռեպորտաժին՝ տարածվելով դրանից երեք օր անց, հայտարարությունն այլ ուշագրավ բաղադրիչներ ունի: Նախարարությունը նշում է, որ պետք է 316 կմ երկարությամբ երկաթուղի կառուցվեր Գավառից Մեղրի: «ՌԱՍԻԱ ՖԶԷ» ընկերությունը պետք է աներ մի քանի գործողություններ՝ կոնկրետ ժամանակահատվածներում:
«Հայաստանի կառավարությունը համբերատար է գտնվել «ՌԱՍԻԱ ՖԶԷ»-ի նկատմամբ, սակայն վերջինիս կողմից շարունակաբար խախտվել են պայմանագրով սահմանված և՛ վերջնաժամկետները, և՛ մյուս պարտավորությունների կատարումը»: Ուստի գործադիրը որոշել է ջանքեր գործադրել երկաթուղու կառուցումն իրականացնել «ՌԱՍԻԱ ՖԶԷ»-ից անկախ:
Կառավարությունը Դուբայում գրանցված «ՌԱՍԻԱ ՖԶԷ»-ի հետ պայմանագիրը կնքել էր 2012թ.՝ երկաթուղու կառուցման մասին Սերժ Սարգսյանի հայտնի հայտարարությունից 4 տարի անց: Ընկերության տնօրեն Ջոզեֆ Բորկովսկին պայմանագիրը կնքելիս վստահեցրել էր, թե «Կոնցեսիայի հիմքում ընկած է այն գաղափարը, որ չի պահանջվելու որևէ պետական երաշխավորություն, նախագծի իրականացումը Հայաստանի կառվարությանը ֆինանսական պատասխանատվության տակ չի դնում: Ընկերությունը, սակայն, շարունակաբար խախտել է պայմանների կատարումը, չնայած դրան՝ 5 տարի կառավարությունը համբերել է, ոչինչ չի ձեռնարկել, իսկ եթե ձեռնարկել է, ապա այդ մասին ոչինչ հայտնի չէ:
Այս ընկերությունը պետք է համակարգված աշխատեր 2009թ. ստեղծված «Երկաթուղու շինարարության տնօրինություն» ՓԲԸ հետ: Բայց 2017թ․ հունվարի 12-ին կառավարությունը լուծարեց հիմնարկը ու որպես հիմնավորում նշեց, թե կոնցեսիոներ «Ռասիա» ՖԶԷ ընկերության հետ բանակցությունները անորոշ ժամանակով ձգձգվում են: Փաստորեն, «Երկաթուղու շինարարության տնօրինություն» ՓԲԸ-ին հատկացված 318.5 մլն դրամը միջոցների փոշիացում էր՝ նաև «Ռասիա» ՖԶԷ-ի պատճառով:
Ու այսօր կառավարությունը հանգիստ հայտարարում է՝ պայմանագիրը չեղարկելու ենք: Իսկ ո՞վ է վնասները կրելու:
Ընդամենը մի փոքրիկ զուգահեռ անցկացնենք դարձյալ շատ չարչրկված մեկ այլ նախագծի՝ «Հյուսիս-հարավ» ավտոճանապարհի հետ, որը պետք է կառուցվեր 10 տարում, սակայն երկաթուղու պես, այն սպառնում է կառուցվել մի քանի սերունդ շարունակ: 2009 թվականին Հայաստանը Ասիական զարգացման բանկի հետ կնքեց 170 մլն դոլարի պայմանագիր, բայց ճանապարհը սկսեց կառուցել 3 տարի անց, ինչի համար ստիպված եղավ չօգտագործված վարկի դիմաց բանկին փոխանցել 300 հազար դոլար «պարտավորության վճար», բնականաբար՝ պետական բյուջեից: Այդպպես էլ որևէ մեկը պատասխանատվություն չկրեց վարկը ժամանակին չծախսելու հետևանքով առաջացած 300 հազար դոլարի կորստի համար: Այս դեպքում՝ «Ռասիա» ՖԶԷ ընկերությունը 5 տարի ուշացրել է, բայց կառավարությունը հեշտորեն ասում է՝ ցտեսություն: Ինչ վերաբերում է երկաթուղու կառուցմանը, ապա դրա հետ կապակցված ընկերությունների՝ հերթականորեն գործից դուրս մղվելը գուժում է ծրագրի տապալումը:
Կարող ենք ներողություն խնդրել հոռետեսության համար, բայց դրանից ոչինչ չի փոխվի:
Սևակ Հակոբյան
