12.12.2024 | 21:00
54 սպանված, 550 կալանավորված, պատանդառված ու անհետ կորած լրագրողներ․ RSF-ը հրապարակել է 2024 թվականի զեկույցը
ԱԴԾ-ին հասանելի է դառնում «Յանդեքս»-ի բազան․ ՀՀ-ում ի՞նչ վտանգներ են սպառնում տաքսիից օգտվող քաղաքացիների տվյալներին․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
Քաղաքականություն
10.07.2023 | 19:50
Ռուսաստանի կառավարությունը Անվտանգության դաշնային ծառայությանը՝ ФСБ-ին հուլիսի 4-ին լիազորություններ է տվել հասանելիություն ունենալ օնլայն դաշտում գործող տաքսի ծառայությունների տվյալների բազաներին։ Այս որոշումը հրապարակվել է ՌԴ կառավարության պաշտոնական կայքում։ Ըստ փաստաթղթի՝ Անվտանգության դաշնային ծառայությունը կամ նրա տարածքային ստորաբաժանումները հասանելիություն կունենան տվյալների բազաների, որոնք օգտագործվում են ուղևորատար տաքսիների պատվերներ ստանալու, պահելու, մշակելու և փոխանցելու համար։
2016 թվականից ՀՀ-ում գործում է ռուսական «Յանդեքսի» հայաստանյան ծառայությունը։ Այժմ հարց է առաջանում՝ արդյո՞ք ФСБ-ին հասանելի են դառնալու նաև հայ պատվիրատուների տվյալները։ Հայաստանում «Յանդեքս» տաքսի ծառայության ներկայացուցիչ «Րայդթեք ԷՅ ԷՄ» ՍՊԸ-ից մեկնաբանություն ստանալ չհաջողվեց․ զանգերի կենտրոնից հրաժարվեցին միացնել ընկերության տնօրենին։
Կիբերանվտանգության հարցերով փորձագետ Արթուր Պապյանը հետևյալ կերպ է մեկնաբանում ՌԴ կառավարության որոշումը․ «Վստահ եմ, որ ՀՀ-ին էլ կառնչվի։ Ինչու եմ ասում, որովհետև այսպիսի համակարգերը կենտրոնացված են, և չեմ կարծում, որ առանձնացվի։ Պետք է նշեմ, որ այստեղ շատ բան չի փոխվում, քանի որ երբ իրավապահները դիմում են տաքսի և այլ ծառայությունների, այդ տվյալները ստանում են»։
Արթուր Պապյանի խոսքով՝ քաղաքացիները պետք է տեղյակ լինեն, որ տաքսի ծառայություններ մատուցող օնլայն ընկերություններն օգտատերերի մասին տեղեկությունների լայն շրջանակ ունեն։
Կիբերանվտանգության մասնագետը նշում է՝ օգտատերերի անձնական տվյալները կապիտալիզացնում են նաև Ֆեյսբուքը, Տիկտոկը, Յութուբը, Ինստագրամը և մյուս օնլայն ընկերությունները։ Ըստ Արթուր Պապյանի՝ այս որոշումից հետո իրենից հետաքրքրվում են՝ ջնջե՞լ «Յանդեքսի» հավելվածը, թե՞ շարունակել օգտվել տաքսի ծառայությունից։ Մասնագետը խորհուրդ չի տալիս հրաժարվել օնլայն որևէ տաքսի ծառայությունից, սակայն նշում է խոցելի խմբերի, որոնց անձնական տվյալները կարող են հետաքրքրել իրավապահներին։
Իրավապաշտպան Նինա Կարապետյանցը մտահոգիչ է համարում, որ ФСБ-ն կարող է հասանելիություն ունենալ ՀՀ քաղաքացիների տեղաշարժի մասին տեղեկություններին։ Իրավապաշտպանը հիշեցնում է՝ Ռուսաստանի և Ադրբեջանի միջև կան համագործակցության փաստաթղթեր, այդ թվում՝ տեղեկատվության փոխանակմանը վերաբերող։ Նինա Կարապետյանցը չի բացառում, որ այս տեղեկությունները կհայտնվեն թշնամական կողմի ձեռքում։ Ըստ Նինա Կարապետյանցի՝ ՀՀ իշխանությունները պետք է գործուն քայլեր ձեռնարկեն։
Մանրամասները՝ տեսանյութում։
Նարեկ Կիրակոսյան
