ՀՀ-ն աշխարհում առաջին տեղում է երիտասարդների թվի նվազման ցուցանիշով․ ժողովրդագրության մռայլ պատկերը․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ

Հայաստանում ժողովրդագրական պատկերը, մեղմ ասած, անհանգստացնող է։ Բնակչության թիվը նվազում է, գնալով աճում է, այսպես ասած, կախյալությունը, երբ մեծանում է տարեց բնակչությունը, փոքրանում է երիտասարդների թիվը։ ՄԱԿ-ի բնակչության հիմնադրամի տվյալներով՝ երիտասարդների նվազման ցուցանիշով Հայաստանն աշխարհում առաջին տեղում է։

Որպեսզի բնակչության թվաքանակն աճի կամ գոնե չնվազի, պետք է ապահովվի պարզ վերարտադրության մակարդակը, այսինքն՝ ծնելիության գործակիցը լինի 2 և ավելի, մինչդեռ Հայաստանում պատկերը հուսադրող չէ․ 2020 թվականին ծնելիության գործակիցը 1,65 է եղել։

2000-ին գրանցվել է ծնելիության ամենացածր ցուցանիշը՝ 1,31: Սա նշանակում է, որ երբ այդ թվականին ծնվածները հաստատ ծնունակ տարիքի, որը Հայաստանում համարվում է 27-30 տարեկանը, կստացվի, որ 2027-28 թվականներին կունենանք ամուսնությունների ամենացածր թիվը, ըստ այդմ՝ կնվազի նաև ծնելիությունը։

Հայաստանում ժողովրդագրական պատկերի վրա բացասական ազդեցություն են թողել նաև համավարակն ու արցախյան 44-օրյա պատերազմը՝ անդրադառնալով մահերի ցուցանիշի վրա։ 2020-ին մահերի թիվն աճել է 10․000-ով։

Հայաստանի համար ժողովրդագրական հիմնական մարտահրավերը շարունակում է մնալ արտագաղթը։ Վերջին 21 տարիների ընթացքում միայն 2020 թվականին, այն էլ՝ համավարակով պայմանավորված, արտագաղթը դրական ցուցանիշ է գրանցել, այսինքն՝ ավելի շատ մարդ եկել է Հայաստան, քան գնացել։ Մնացած բոլոր տարիներին հակառակ պատկերն է։

Միակ դրական ցուցանիշը, որ արձանագրվել է վերջին տարիների ընթացքում, ծնված աղջիկների և տղաների հարաբերակցության մեծ տարբերության կրճատումն է։ Եթե նախկինում 120 տղայի հաշվով ծնվում էր 100 աղջիկ, ապա հիմա տղաների թիվը միջինում 104-ի է հասել։ Ինչ վերաբերում է կանխատեսումներին, ապա կյանքի միջին տևողությունը կբարձրանա։ Մյուս բոլոր կանխատեսումները հուսադրող չեն, մասնավորապես՝ բնակչության թվաքանակն ու ծնունդների թիվն առաջիկայում էլ Հայաստանում, Ռուսաստանում և Վրաստանում շարունակելու է նվազել։ Պակասող բնակչությունն իր հետ բերում է մի շարք վտանգներ ու խնդիրներ՝ բնակչության ծերացում, մեկ շնչին ընկնող ծախսերի ավելացում, ազգային անվտանգության խնդիրներ և ապագա տնտեսական աճի հնարավորություների նվազում։

Կառավարությունն այս խնդրի լուծման ուղղությամբ քայլեր փորձում է անել, որոնց արդյունքները կերևան որոշ ժամանակ անց․ օրինակ՝ այս տարվա հունվարից ծնված երեխաներին մինչև 6 տարեկան դառնալը ամսական 60․000 դրամի չափով միանվագ աջակցություն է տրամադրվում, գյուղական բնակավայրերում չաշխատող մայրերին երեխայի խնամքի նպաստ է հատկացվում, ֆինանսական աջակցություն է ցուցաբերվում հիփոթեքային ծրագրերից օգտվելիս։ Նախատեսվում են նոր՝ երկարաժամկետ ու կարճաժամկետ ծրագրեր ևս։ Դրանք մշակման փուլում են։

Մանրամասները՝ տեսանյութում։

Սաթենիկ Հայրապետյան