Ո՞ր երկրներից են զենք գնել Հայաստանն ու Ադրբեջանը. ո՞ր երկրներն են ռազմական տեխնիկայի վաճառքի համաշխարհային հնգյակում. SIPRI-ի զեկույցը

Լուրեր

24.11.2024 | 21:56
Միակն ու անկրկնելին. ՀՀ-ում Ֆրանսիայի դեսպանի արձագանքը՝ Ադրբեջանի տարածքային պահանջներին
24.11.2024 | 21:16
Հայաստանի բասկետբոլի հավաքականը պարտվեց Ավստրիայի թիմին
24.11.2024 | 21:00
«Կանաչ» հիմնադրամներից շատերն այնքան էլ կանաչ չեն. ապաքաղաքական զրույց Ինգա Զարաֆյանի հետ․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
24.11.2024 | 20:47
Իսրայելի ավիահարվածների հետևանքով Լիբանանում կան տասնյակ զոհեր և հարյուրավոր վիրավորներ
24.11.2024 | 19:08
ՃՏՊ Դիմիտրով գյուղի մոտ. 3 անձ տեղափոխվել է հիվանդանոց
24.11.2024 | 18:04
Թբիլիսիում կանայք երթ են անցկացնում․ պահանջում են Բիձինա Իվանիշվիլիի հրաժարականը
24.11.2024 | 17:00
Ֆրանսիայի Բրոն համայնքում Մեղրի քաղաքի պուրակ է բացվել
24.11.2024 | 16:07
1 մլրդ դրամ՝ Երևանի ու մարզերի թատրոնների, համերգային դահլիճների, նվագախմբերի համար գույք, տեխնիկա գնելու համար․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
24.11.2024 | 15:26
Ուկրաինան կարող է ավարտել պատերազմը 2025-ին․ Զելենսկին սպասում է Թրամփի առաջարկներին
24.11.2024 | 14:02
Ավտոմեքենայի դուռը փակվել է, 1-ամյա երեխան մնացել է ներսում․ օգնել են փրկարարները
24.11.2024 | 13:40
Օդի ջերմաստիճանը կնվազի 6-10 աստիճանով
24.11.2024 | 13:22
ՏԿԵ նորանշանակ նախարարն ընտրվել է ՔՊ Արմավիրի տարածքային կազմակերպության խորհրդի նախագահ
24.11.2024 | 12:41
Օտարերկրյա ԶԼՄ-ներում շարունակում են զետեղվել սպառազինության ձեռքբերման մասին կեղծ հրապարակումներ․ ՊՆ
24.11.2024 | 12:19
Ռումինիայում նախագահական ընտրություններ են
24.11.2024 | 11:53
Մխիթարյանն սկսել է ինքնակենսագրական գիրք գրել
Բոլորը

Միացյալ Նահանգները շարունակում է մնալ զենքի և ռազմական տեխնիկայի վաճառքի համաշխարհային առաջատարը, իսկ Սաուդյան Արաբիան առաջատար է զենքի գնման առումով: Ընդհանուր առմամբ, զենքի միջազգային առևտրի ծավալը 2016-ից 2020 թթ.-ին նախորդ 5 տարիների համեմատ մնացել է անփոփոխ. զգալիորեն ավելացել են զենք արտահանող հինգ խոշոր երկրներից երեքի՝ Միացյալ Նահանգների, Ֆրանսիայի և Գերմանիայի մատակարարումները, հենց սրա հաշվին էլ փոխհատուցվել է Ռուսաստանի և Չինաստանի արտահանումների կրճատումը։ Այսպիսի եզրահանգումների են եկել Ստոկհոլմի Խաղաղության հետազոտությունների ինստիտուտի (SIPRI) զեկույցի հեղինակները:

2001-2005 թվականներից ի վեր առաջին անգամ խոշոր սպառազինությունների վաճառքը չի աճել 2011-2015թթ. և 2016-20թթ. համեմատ։ Այնուամենայնիվ, զենքի առևտրի մասշտաբները մնում են սառը պատերազմի ավարտից ի վեր ամենաբարձր մակարդակին մոտ:

Զեկույցում անդրադարձ է եղել նաև Հայաստանի և Ադրբեջանի կողմից զենքի գնմանը։ Նշվում է, որ 2016-2020 թվականներին Ռուսաստանին բաժին է ընկել Հայաստանին զենքի վաճառքի 94 տոկոսը, իսկ Իսրայելին՝ Ադրբեջանին վաճառքի 69 տոկոսը:

Սրա հետ մեկտեղ Ադրբեջանը Ռուսաստանից ներմուծել է զենքի 17 տոկոսը, այդ թվում՝ հրետանային կայանքներ և զրահամեքենաներ, իսկ Թել Ավիվից գնված զենքերի հիմնական մասը կազմել են անօդաչու թռչող սարքերը և բալիստիկ հրթիռները:

Զեկույցում մանրամասնվում է նաև, որ Հայաստանը Ռուսաստանից հիմնականում գնել է մարտական ինքնաթիռներ, հրետանային կայանքներ, բալիստիկ հրթիռներ և հակաօդային պաշտպանության համակարգեր:

Ռուսաստանի զենքի արտահանումը, որին բաժին է ընկնում 2016-2020 թվականների համաշխարհային վաճառքի 20 տոկոսը, այս ժամանակահատվածում կրճատվել է 18 տոկոսով (ինչը համեմատելի է 2011-ից 2015 թվականների ժամանակահատվածի հետ): Այս կրճատման վերագրվում է վերջին 5 տարվա ընթացքում Հնդկաստանին ռուսական զենքի վաճառքի 53 տոկոսով նվազումը:

Աշխարհում երրորդ խոշոր զենք վաճառողը Ֆրանսիան է, որը 2016-2020 թվականներին 44 տոկոսով ավելացրել է հիմնական զենքի վաճառքը և ապահովել  է զենքի համաշխարհային շուկայի 8,2 տոկոսը: Փարիզը զենքի մատակարարման խոշոր պայմանագրեր ունի կնքած Հնդկաստանի, Եգիպտոսի և Քաթարի հետ, որոնց բաժին է ընկնում ֆրանսիական զենքի արտահանման 59 տոկոսը:

Գերմանիան, զենքի մատակարարման առումով, շարունակում է զբաղեցնել չորրորդ հորիզոնականը: Վերջին 10 տարվա ընթացքում երկիրը 21 տոկոսով ավելացրել է զենքի արտահանումը , նրան բաժին է ընկնում զենքի համաշխարհային առևտրի 5,5 տոկոսը: Գերմանիայի հիմնական հաճախորդների թվում են Հարավային Կորեան, Ալժիրը և Եգիպտոսը:

Չինաստանը եզրափակում է աշխարհի հինգ խոշորագույն զենք արտահանողների ցուցակը: Վերջին հինգ տարիների ընթացքում Չինաստանի վաճառքները կրճատվել են 7,8 տոկոսով և կազմել ռազմական տեխնիկայի համաշխարհային առևտրի 5,2 տոկոսը: Չինական զենքի հիմնական գնորդներն են Պակիստանը, Բանգլադեշը և Ալժիրը:

Թուրքիա զենքի ներմուծումը 2011-2020 թվականների ընթացքում կրճատվել է 59 տոկոսով: Սա մեծապես կապված է 2019-ին ԱՄՆ-ի կողմից Անկարային F-35 կործանիչների մատակարարումների մերժման հետ, քանի որ Թուրքիան Ռուսաստանից զենիթահրթիռային համակարգեր է գնել: Նշվում է, որ ներմուծումից կախվածությունը նվազեցնելու համար Թուրքիան մեծացնում է զենքի ներքին արտադրությունը:

 

Տաթև Ֆռանգյան