Ո՞ր երկրներից են զենք գնել Հայաստանն ու Ադրբեջանը. ո՞ր երկրներն են ռազմական տեխնիկայի վաճառքի համաշխարհային հնգյակում. SIPRI-ի զեկույցը

Լուրեր

08.11.2024 | 02:01
8-0. «Նոա»-ն չկարողացավ դիմակայել «Չելսի»-ին
07.11.2024 | 23:23
Թուրքիան Թրամփի նախագահության օրոք ԱՄՆ-ի կողմից մասքատուրքերի իջեցում է ակնկալում
07.11.2024 | 23:07
Պուտինը շնորհավորել է Թրամփին
07.11.2024 | 22:50
Ահաբեկչության մեղադրանքով 5 տարվա ազատազրկման դատապարտված դպրոցականի պատժաչափը կրճատել են 24 օրով
07.11.2024 | 22:35
Փաշինյանը հանդիպում է ունեցել Մակրոնի հետ
07.11.2024 | 22:25
Հրազդանի կիրճում քանդել են 300 հազար տարեկան բնական հուշարձան․ ահազանգ. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
07.11.2024 | 22:14
Կրեմլում սկսել են վախենալ, որ Բայդենը հեռանալուց առաջ թույլ կտա Ուկրաինային հեռահար հարվածներ հասցնել ՌԴ-ին
07.11.2024 | 22:00
Թրամփի վարչակազմը ագրեսիվ կլինի Ադրբեջանի դեմ, եթե տեսնի՝ արհեստական խոչընդոտում է պայմանագրի կնքումը․ Ներսես Կոպալյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
07.11.2024 | 21:46
Երևանում և 8 մարզում էլեկտրաէներգիայի անջատումներ կլինեն
07.11.2024 | 21:31
Շոլցը չեղարկել է Բաքու այցը՝ Գերմանիայում քաղաքական լարվածության պատճառով․ Bloomberg
07.11.2024 | 21:14
Կալիֆորնիայում տարհանում է սկսվել 5,6 հազար հա տարածքում բռնկված հրդեհի պատճառով
07.11.2024 | 21:00
Արդբեջանը ՀՀ-ի գոյությունը կասկածի տակ է դնում․ Արևմտյան Ադրբեջանի թեզն իր ռազմավարական նպատակն է․ Նարեկ Մինասյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
07.11.2024 | 20:48
Երևան-Սևան-Իջևան-ՀՀ սահման ճանապարհի մի հատվածում ժամանակավորապես երթևեկությունը կկազմակերպվի ձախ երթևեկելի գոտիով
07.11.2024 | 20:35
Էստոնիան պատրաստ է շարունակել աջակցությունը. Էստոնիայի վարչապետը՝ Փաշինյանին
07.11.2024 | 20:22
ՀՀ ՔՏՀԱՏՄ պաշտոնյաներին մեղադրանք է ներկայացվել ծանրաքաշ տրանսպորտային միջոցների վարորդներից կաշառք ստանալու համար
Բոլորը

Միացյալ Նահանգները շարունակում է մնալ զենքի և ռազմական տեխնիկայի վաճառքի համաշխարհային առաջատարը, իսկ Սաուդյան Արաբիան առաջատար է զենքի գնման առումով: Ընդհանուր առմամբ, զենքի միջազգային առևտրի ծավալը 2016-ից 2020 թթ.-ին նախորդ 5 տարիների համեմատ մնացել է անփոփոխ. զգալիորեն ավելացել են զենք արտահանող հինգ խոշոր երկրներից երեքի՝ Միացյալ Նահանգների, Ֆրանսիայի և Գերմանիայի մատակարարումները, հենց սրա հաշվին էլ փոխհատուցվել է Ռուսաստանի և Չինաստանի արտահանումների կրճատումը։ Այսպիսի եզրահանգումների են եկել Ստոկհոլմի Խաղաղության հետազոտությունների ինստիտուտի (SIPRI) զեկույցի հեղինակները:

2001-2005 թվականներից ի վեր առաջին անգամ խոշոր սպառազինությունների վաճառքը չի աճել 2011-2015թթ. և 2016-20թթ. համեմատ։ Այնուամենայնիվ, զենքի առևտրի մասշտաբները մնում են սառը պատերազմի ավարտից ի վեր ամենաբարձր մակարդակին մոտ:

Զեկույցում անդրադարձ է եղել նաև Հայաստանի և Ադրբեջանի կողմից զենքի գնմանը։ Նշվում է, որ 2016-2020 թվականներին Ռուսաստանին բաժին է ընկել Հայաստանին զենքի վաճառքի 94 տոկոսը, իսկ Իսրայելին՝ Ադրբեջանին վաճառքի 69 տոկոսը:

Սրա հետ մեկտեղ Ադրբեջանը Ռուսաստանից ներմուծել է զենքի 17 տոկոսը, այդ թվում՝ հրետանային կայանքներ և զրահամեքենաներ, իսկ Թել Ավիվից գնված զենքերի հիմնական մասը կազմել են անօդաչու թռչող սարքերը և բալիստիկ հրթիռները:

Զեկույցում մանրամասնվում է նաև, որ Հայաստանը Ռուսաստանից հիմնականում գնել է մարտական ինքնաթիռներ, հրետանային կայանքներ, բալիստիկ հրթիռներ և հակաօդային պաշտպանության համակարգեր:

Ռուսաստանի զենքի արտահանումը, որին բաժին է ընկնում 2016-2020 թվականների համաշխարհային վաճառքի 20 տոկոսը, այս ժամանակահատվածում կրճատվել է 18 տոկոսով (ինչը համեմատելի է 2011-ից 2015 թվականների ժամանակահատվածի հետ): Այս կրճատման վերագրվում է վերջին 5 տարվա ընթացքում Հնդկաստանին ռուսական զենքի վաճառքի 53 տոկոսով նվազումը:

Աշխարհում երրորդ խոշոր զենք վաճառողը Ֆրանսիան է, որը 2016-2020 թվականներին 44 տոկոսով ավելացրել է հիմնական զենքի վաճառքը և ապահովել  է զենքի համաշխարհային շուկայի 8,2 տոկոսը: Փարիզը զենքի մատակարարման խոշոր պայմանագրեր ունի կնքած Հնդկաստանի, Եգիպտոսի և Քաթարի հետ, որոնց բաժին է ընկնում ֆրանսիական զենքի արտահանման 59 տոկոսը:

Գերմանիան, զենքի մատակարարման առումով, շարունակում է զբաղեցնել չորրորդ հորիզոնականը: Վերջին 10 տարվա ընթացքում երկիրը 21 տոկոսով ավելացրել է զենքի արտահանումը , նրան բաժին է ընկնում զենքի համաշխարհային առևտրի 5,5 տոկոսը: Գերմանիայի հիմնական հաճախորդների թվում են Հարավային Կորեան, Ալժիրը և Եգիպտոսը:

Չինաստանը եզրափակում է աշխարհի հինգ խոշորագույն զենք արտահանողների ցուցակը: Վերջին հինգ տարիների ընթացքում Չինաստանի վաճառքները կրճատվել են 7,8 տոկոսով և կազմել ռազմական տեխնիկայի համաշխարհային առևտրի 5,2 տոկոսը: Չինական զենքի հիմնական գնորդներն են Պակիստանը, Բանգլադեշը և Ալժիրը:

Թուրքիա զենքի ներմուծումը 2011-2020 թվականների ընթացքում կրճատվել է 59 տոկոսով: Սա մեծապես կապված է 2019-ին ԱՄՆ-ի կողմից Անկարային F-35 կործանիչների մատակարարումների մերժման հետ, քանի որ Թուրքիան Ռուսաստանից զենիթահրթիռային համակարգեր է գնել: Նշվում է, որ ներմուծումից կախվածությունը նվազեցնելու համար Թուրքիան մեծացնում է զենքի ներքին արտադրությունը:

 

Տաթև Ֆռանգյան