Քաղաքականություն
09.01.2020 | 18:33Factor.am-ի հարցազրույցը Գլոբալիզացիայի և տարածաշրջանային համագործակցության կենտրոնի ղեկավար, քաղաքագետ Ստեփան Գրիգորյանի հետ
– Պարո՛ն Գրիգորյան, ՄԱԿ-ում Թեհրանի ներկայացուցիչը հայտարարել է, որ Իրանն ավարտել է Սոլեյմանիի սպանության վրեժխնդրությունը: Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք այս հայտարարությունը:
– Նախ՝ շատ կարևոր է, որ ամենավատ կանխատեսումները չիրականացան: Ի վերջո, եթե նայենք երեկվա կոնտեքստում, շատերս մտահոգված էինք, որ կարող է պատերազմ սկսվել: Եվ դա չափազանցված չէր: Ի՞նչը կարող էր փրկել իրավիճակը, եթե կողմերից մեկը հետ կանգներ: Եվ շատ կարևոր է, որ նախագահ Թրամփը հետ կանգնեց: Իրենք մեծ սխալից հետո երեկ ճիշտ հաշվարկ արեցին: Մեծ սխալը գեներալ Սոլեյմանիի վերացումն էր: Սխալ էր, առաջին հերթին, այն պատճառով, որ նա պաշտոնյա էր, ոչ թե ինչ-որ խմբապետ, այլ Իրանի պաշտոնյա: Եվ ստացվում է, որ ԱՄՆ-ն պարտավորություն ստանձնեց վերացնել այլ երկրի պաշտոնյայի, այն էլ՝ երրորդ երկրի տարածքում՝ Իրաքում: Բայց այս անգամ ԱՄՆ-ն ավելի ճիշտ հաշվարկ արեց, որ դա իրոք մեծ պատերազմի կբերի, շատ ու շատ երկրներ բաց դուրս կգան ամերիկացիների դեմ և այլն:
– Հիմա իրավիճակը փոքր-ինչ հանդարտվեց, բայց հետագա սրացում կանխատեսո՞ւմ եք: Հատկապես, որ Թրամփը հայտարարեց,՝ եթե մեկ ամերիկացի էլ զոհվի, ԱՄՆ-ն գործողությունների կդիմի: Հետագայում Իրանի կողմից գործողություն, քայլ կանխատեսո՞ւմ եք, որը նորից կբերի ավելի լայն գործողությունների: Նման վտանգ տեսնո՞ւմ եք:
– Դեէսկալացիա կա, բայց լարվածությունն այդքան էլ չի թուլանա, քանի որ տարածաշրջանում ընդհանուր լարվածություն կա, Արևմուտքի նկատմամբ ընդհանուր բացասական տրամադրությունները վաղուց կան, առաջին հերթին՝ ուղղված ամերիկացիների դեմ, և ոչ միայն Իրան-ԱՄՆ կոնտեքստում: Նախկինում էր, որ Իրանը մեկուսացված էր տարածաշրջանում: Հիմա մի շարք երկրներ լուրջ խնդիրներ ունեն ԱՄՆ-ի հետ: Լավ է, որ պատերազմից, «կարմիր գծից» հետ կանգնեցին կողմերը, բայց լարվածությունը երկար կմնա: Ավելին, հիմա գլխավոր վտանգը գիտեք՝ որն է… Շատ լավ է, որ Իրանը պաշտոնական մակարդակով ասաց, որ պատրաստ ենք սկսել բանակցությունները, հետո տեսնենք՝ ինչ է լինելու: Բայց գիտեք, որ տարածաշրջանում ոչ կանոնավոր խմբավորումներ կան, որոնք իրանամետ են, բայց ուղղակիորեն չեն ենթարկվում Իրանի ղեկավարությանը: Այս էմոցիոնալ ֆոնի վրա նրանք կարող են ինչ-որ քայլեր անել: Այստեղ էլ պետք է միջազգային հանրությունն աշխատի:
– Անցյալ տարեվերջին ընդդիմությունը բավական ակտիվացավ: Նույնիսկ խոսվում էր արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների մասին: Դա հավանական համարո՞ւմ եք: Եվ, ընդհանրապես, 2020 թվականին ներքաղաքական կյանքում ի՞նչ սպասել:
– Եկեք բաժանենք երկու մասի. մի բան է՝ պե՞տք են արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ, երկրորդ՝ կլինե՞ն, թե՞ ոչ:
– Իսկ, Ձեր կարծիքով, պե՞տք են:
– Կասկած չունեմ, որ պետք են: Այո՛, ես էլ կողմնակից էի, որ Նիկոլ Փաշինյանը մեծամասնություն ունենար: Բայց, կներեք, ոչ թե երկու երրորդով: Հիմա գլխավոր խնդիրն այն է, որ նման Ազգային ժողովը, նույնիսկ լեգիտիմ, բայց որտեղ գերակշռող մասը մեկ ուժն է, ավտոմատ պրոբլեմ է հենց իշխանության, հենց մեծամասնության ղեկավարի համար: Խորհրդարանական համակարգում անպայման չէ, որ իշխող ուժն ունենա 70 տոկոս մեծամասնություն: Կարող է ունենալ 35 տոկոս, կոալիցիա կազմել ուրիշ ուժի հետ, միասին ունենալ, ասենք, 55 տոկոս ու նորմալ կառավարել: Ավելին, այդ 70 տոկոսը, ոչ համամասնական մեծամասնությունը խանգարում է կառավարությանը: Այս նախարարների հետ անհնար է խոսել: Ոչ թե վատն են, այլ իրենք չեն հասկանում՝ ինչ ես դու ասում, ասում են՝ «մենք ունենք այսքան»: Դա լրջագույն վտանգ է անձամբ Նիկոլ Փաշինյանի համար: Այո՛, անմիջապես հեղափոխությունից հետո լավ էր, որ այդ արդյունքն էր: Բայց երկար այդպես տևել չի կարող: Խորհրդարանում ունենք ընդդիմություն, բայց այնքան փոքրաթիվ է, որ չենք լսում ձայնը: Անհամամասնությունը դիսկուսիայի հնարավորություն չի տալիս, բայց այսօրվա կառավարությանը հետ դա է պետք:
– Պարո՛ն Գրիգորյան, 2020 թվականին այս իշխանությունից ի՞նչ եք ակնկալում: Ի՞նչ քայլեր պետք է անեն, որպեսզի նոր բարեփոխումների ճանապարհ բացվի:
– Գլխավորը, որ առաջարկում եմ, անընդհատ վերադառնալ այն կարգախոսներին և օրակարգին, որ հեղափոխության ժամանակ կար: Ժողովուրդն ինչո՞ւ հեղափոխություն արեց: Ժողովուրդը պահանջում էր «մերժել Սերժին», բայց այստեղ միայն անձի մասին չէ խոսքը: Ժողովուրդը պահանջում էր, որ Սերժի վրա կարած Սահմանադրությունը փոփոխության ենթարկվի կամ, ավելի ճիշտ, նորը լինի: Ժողովուրդը պահանջում էր փոխել այդ խայտառակ Ընտրական օրենսգիրքը: Այդ ըմբոստացումից հետո չես կարող գալ և ասել՝ դե, մենք մտածում ենք, Սահմանադրությունը ճի՞շտ է փոխել, թե՞ ոչ: Դուք ո՞վ եք: Ժողովուրդը ձեզ բերեց իշխանության, ու մենք բոլորս աջակցել ենք և լավ ենք արել, որ դուք այդ կտրուկ փոփոխությունները կատարեք: Եվ ես հույսով եմ, որ այս տարի նոր Սահմանադրության հետ կապված շատ լուրջ քայլեր կարվեն:
Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում:
Թամարա Հակոբյան
