Հրայր Թովմասյանին պետք է պատասխանատվության ենթարկել ոչ թե ՍԴ նախագահ լինելու, այլ այս Սահմանադրությունը պետության վզին փաթաթելու համար. Նորայր Նորիկյան․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ

Factor.am-ի հարցազրույցը փաստաբան Նորայր Նորիկյանի հետ

– Սահմանադրական դատարանի մասին օրենքի մի դրույթի համաձայն, որն Արդարադատության նախարարությունը հրապարակվել է e-draft-ում, 2019 թվականի օգոստոսի 1-ից մինչև հոկտեմբերի 31-ը հրաժարական ներկայացրած ՍԴ դատավորի նկատմամբ՝ անկախ տարիքից, պահպանվում են իր հրաժարականի պահին ունեցած աշխատավարձը, սահմանված հավելավճարները և սոցիալական երաշխիքները՝ մինչև իր պաշտոնավարման տարիքի լրանալը՝ բացառությամբ նրա կողմից հանրային ծառայության անցնելու դեպքի: Ըստ Ձեզ՝ այսպիսի առաջարկն ինքնին սահմանադրակա՞ն է:

– Մինչև այդ հարցին ուղղակիորեն պատասխանելը թույլ տվեք անդրադառնալ նրան, որ բոլոր դեպքերում, այս իրավիճակը հետևանք է Սահմանադրական դատարանի շուրջ ստեղծված իրադրության, երբ մի քանի ամիս շարունակ Հայաստանի փորձագիտական հանրույթը, քաղաքական շրջանակները, իրավաբանները քննարկում են ՍԴ-ի շուրջ ստեղծված իրավիճակը և հաղթահարման ուղիները: Բոլոր դեպքերում՝ ինձ համար տհաճ է, որ այսպիսի իրավիճակում ենք հայտնվել: Ես կարծում եմ, որ այն հնարավորինս շուտ պետք է հաղթահարվի, և ՍԴ-ն պետք է մտնի իր բնականոն գործունեության փուլ և իրականացնի իր սահմանադրական առաքելությունը: Եվ երկրորդը՝ անկեղծ ասած, Դատական օրենսգիրք սահմանադրական օրենքում համապատասխան լրացումներ և փոփոխություններ իրականացնելու վերաբերյալ նախագծին ծանոթանալուց հետո իմ առաջին տպավավորությունն այն է, որ, բոլոր դեպքերում, փորձ է արվում որոշակի հանգուցալուծում գտնել: Թե դա որքանով է իրավաչափ կամ, ինչպես ասում եք, սահմանադրական, հավելյալ վերլուծությունների անհրաժեշտություն է զգացվում: Բայց առաջին տպավորությունս հետևյալն է. եթե, այնուամենայնիվ, դա դառնա օրենք և այդ երկու-երեք ամիսը պատուհան բացվի ՍԴ գործող անդամների համար, իսկ եթե այդ մարդիկ, այնուամենայնիվ, հրաժարական չներկայացնեն, արդյո՞ք խնդիրը լուծվելու է, դրանից հետո ի՞նչ առաջարկ է ներկայացվելու: Այստեղից կարելի է հանգել հետևության, որ, բոլոր դեպքերում, անգամ այդ իրավական գործիքակազմի ներմուծմամբ կամարտահայտությունը թողնված է ՍԴ անդամների վրա: Մենք չենք կարող մի գործիք կիրառել, որը ՍԴ անդամների կամքին հակառակ կլինի կամ չի արտահայտի այդ կամքը: Հետևաբար, եթե խնդրի այսպիսի լուծում է առաջարկվում, կարծում եմ՝ ավելի ճիշտ կլիներ ուսումնասիրություններ կատարել և ավելի խորքային հասկանալ, թե, ի վերջո, մենք ինչի հետ գործ ունենք:

– Իսկ կարելի՞ է ենթադրել, որ ՍԴ անդամների հետ արդեն բանակցություններ եղել են, որ սա դարձել է հոդված:

– Ես չեմ բացառում, որ այդպիսի բանակցություններ եղած լինեն: Ավելին, ես չեմ բացառում, որ դրանց արդյունքում որոշակի համաձայնություններ ձեռք բերված լինեն: Բայց թե որքանով է իրավաչափ կամ համապատասխանում իրավունքի փիլիսոփայությանը, ընդհանրապես՝ իրավական պետության չափորոշիչներին, կապրենք՝ կտեսնենք: Բոլոր դեպքերում, ես անձամբ չէի ցանկանա, որպեսզի այսպիսի հանգուցալուծում տրվեր ՍԴ-ի շուրջ ստեղծված աղմուկին:

– Նկատի ունեք օրենքի ձևակերպո՞ւմը:

– Այո՛, որովհետև սրանից հետո կարելի է ցանկացած այսպիսի գործիք ներդնել ցանկացած օրենքում: Չգիտեմ՝ որքանով է տրամաբանական կամ իրավաչափ՝ ցանկացած ոլորտում իրավահարաբերություն կամ վեճ լուծելու համար: Ամեն դեպքում, ես կցանկանայի, որ մենք կարողանայինք այս հարցին անդրադառնալ ավելի համապարփակ: Պետք է մի բան նկատի ունենանք, որ ցանկացած իշխանության ժամանակ կարող է լինել ցանկացած խնդիր, որոնք չպետք է լուծվեն կոնյուկտուրային, դրանք պետք է լուծվեն այնպես, որ միտված լինեն ապագայում նման հարաբերությունների կարգավորմանը:

– Պարո՛ն Նորիկյան, այս հոդվածի ընդդիմախոսներն ասում են, որ սա իրականում պետական մակարդակով կոռուպցիա է, և իշխանությունը դատավորին փող է առաջարկում, որպեսզի նա հրաժարական տա:

– Շատ գեղեցիկ ձևակերպում է, բայց դա այդ մարդկանց ձևակերպումն է: Այսօր փորձելու եմ խուսափել այս հարցի վերաբերյալ ավելի հստակ դիրքորոշումներ արտահայտելուց՝ այն պարզ պատճառով, որ ես ինքս, եթե նկատել եք, խուսափեցի Սահմանադրական դատարանի շուրջ ստեղծված իրավիճակի վերաբերյալ համապարփակ վերլուծություն կատարել կամ կարծիք արտահայտել, քանի որ, իմ կարծիքով, դա ուռճացված թեմա է՝ մեր հանրային կյանք ներմուծված, և կարծում եմ, որ ՀՀ քաղաքական կամ հանրային օրակարգում բազմաթիվ ավելի կարևոր խնդիրներ կան:

– Դուք ինքներդ լուծումն ինչպե՞ս եք պատկերացնում:

– Լուծումը տրվել էր Սահմանադրությամբ, սահմանադրական նորմերով և Սահմանադրական դատարանի մասին սահմանադրական օրենքով: Այլ բան՝ մենք այդ նորմերի հետ համաձա՞յն ենք, թե՞ համաձայն չենք, Հրայր Թովմասյանը լա՞վն է, թե՞ վատն է: Ես առաջիններից եմ եղել, որ ասել եմ՝ Հրայր Թովմասյանին պետք է պատասխանատվության ենթարկել ոչ թե ՍԴ նախագահ լինելու համար, այլև Սահմանադրությունը մեր պետության ու հասարակության վզին փաթաթելու համար: Բայց խնդիրն այլ է. մենք ուզում ենք դատել կամ պատժել այդ փոփոխված Սահմանադրության արդյունքներից օգտվածին, բայց ոչ մի բան չենք ուզում ասել այդ Սահմանադրությունը փոխողներին, դրա ճարտարապետներին: Ես վստահեցնում եմ, որ եթե չլինեին Ռոբերտ Քոչարյանի գործով ՍԴ-ի համապատասխան դիմումները և ՍԴ-ի դիրքորոշումը, ոչ ոք չէր հիշելու ՍԴ-ի մասին, որովհետև, ցավոք, ՍԴ-ն, որպես այդպիսին, մեր հանրային կյանքում երբեք չի ունեցել այն անհրաժեշտ կշիռն ու դերակատարությունը, ինչպիսին պետք է ունենար՝ պայմանավորված իր սահմանադրական կարգավիճակով: ՍԴ-ն մեր հանրային կյանքում մեկ անգամ է առանցքային նշանակություն ունեցել: Դա եղել է 2003 թվականին, երբ վստահության հանրաքվեի գաղափարն առաջ քաշվեց հենց նույն Ռոբերտ Քոչարյանի գործով, սակայն, ինչպես հիշում եք, չիրականացվեց վստահության հանրաքվե: ՍԴ-ն իր ստեղծման օրից չի գտնվել իր դերում և կարգավիճակում, ինչպիսին պետք է լիներ: Այդ ի՞նչ եղավ, որ հիմա ամբողջ երկիրը 4-5 ամիս քննարկում է՝ հիմա ՍԴ դատավո՞ր են, թե՞ անդամ են:

Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում:

Մհեր Արշակյան