26.04.2024 | 11:20
Աղդամի ռուս-թուրքական մոնիտորինգային կենտրոնն այսօր կփակվի
Ինչքա՞ն են վճարում քաղաքացիները Հայաստանի պետական պարտքը սպասարկելու համար
Տնտեսություն
30.03.2019 | 17:33
Պետական պարտքի կառավարում. Հայաստանի անցյալի և այլ երկրների փորձի հիման վրա պետական պարտքի վերաբերյալ քաղաքական որոշումների կայացումը. Մաս 5.
2010թ.-ից ի վեր պետական պարտքի դիմաց վճարվող տոկոսների գումարները կտրուկ աճում են յուրաքանչյուր տարի և 2018թ.-ին կազմել են 139 մլրդ դրամ: Պետական պարտքի սպասարկում – դիտարկվող տնտեսություն հարաբերակցությունն ավելի ծանր պատկեր կուրվագծեր:
ՀՀ պետական պարտքի սպասրակումը 1995-2018թթ. (մլրդ դրամ)
Հավանաբար սա քաղաքացիների մեծ մասին ոչինչ չասող թիվ է: Ամեն ինչ ավելի լավ է ընկալվում, երբ համեմատվում է այլ ցուցանիշների հետ:
Կրթության, առողջապահության և պետական պարտքի սպասարակման ծախսերի ֆինանսավորումը 2007-2018թթ. մլրդ դրամ
Եթե 2007-2008թթ.-ին պետական պարտքի սպասարկման ծախսերի մեծությունը հավասար էր կրթության և առողջապահության ծախսերի համապատասխանաբար մոտավորապես 10-11 և 21-22 տոկոսներին, ապա 2017թ.-ին պետական պարտքի սպասարկման ծախսերի ֆինանսավորմանն է ուղղվել գրեթե այնքան գումար, որքան կրթության ծախսերի ֆինանսավորմանը, իսկ առողջապահության ծախսերը գերազանցվել են գրեթե 1.5 անգամ:
Հիշեցնեմ, 2008թ.-ի հոկտեմբերին հաստատված Կայուն զարգացման ծրագրով նախատեսվում էր, որ 2015թ.-ին համախմբված բյուջեից կրթությանը կատարվող հատկացումները կկազմեն 313.5 մլրդ դրամ, իսկ 2018թ.-ին՝ 419.4 մլրդ դրամ։ Առողջապահությանը կատարվող հատկացումները՝ համապատասխանաբար 193.8 մլրդ և 296.6 մլրդ: 2014թ.-ի մարտին հաստատված 2014-2025թթ.-ի հեռանկարային զարգացման ռազմավարական ծրագրով կրթությանը և առողջապահությանը նախատեսված հատկացումներն ավելի համեստ էին, համապատասխանաբար 174 մլրդ և 112 մլրդ դրամ, սակայն փաստացի հատկացված ֆինանսավորումը շատ ավելի պակաս է եղել նաև դրանցից:
Շատ օգտակար է պետական պարտքի սպասարկման հետ կապված կատարել միջազգային համեմատություններ: Հայաստանի Հանրապետության պետական պարտքի 2017թ.-ի տարեկան հաշվետվության մեջ ՀՀ ֆինանսների նախարարությունը ներկայացրել է 2017թ.-ին մի շարք երկրներում տոկոսավճար – ՀՆԱ հարաբերակցությունը :
Տոկոսավճար – ՀՆԱ հարաբերակցությունը մի շարք երկրներում 2017թ.-ին (%)
Տվյալները ոգևորիչ չեն: Ունենալով Իռլանդիայի, Գերմանիայի և Ֆրանսիայի համեմատ շատ ավելի փոքր պարտք, 2017թ.-ին 59%, վերջիններիս համապատասխանաբար ՀՆԱ 68%-ի, 64%-ի և 99%-ի համեմատ, Հայաստանը շատ ավելի թանկ գին է վճարում իր պարտքի դիմաց. ՀՆԱ 2.2%, Իռլանդիա 2.0%, Գերմանիա 1.1% և Ֆրանսիա 1.8%:
Այս կոնտեքստում արդյոք տեղի՞ն է բերել այլ երկրների օրինակներ և ասել, որ ուրիշ երկրներում շեմն ավելի բարձր է, հետևաբար Հայաստանը ևս պետք է բարձրացնի իր պետական պարտքի առավելագույն թույլատրելի մեծության շեմը:
Շարունակելի
Արտակ Քյուրումյան
Կարդացեք նաև՝
