07.12.2025 | 21:40
Վարդենյաց լեռնանցքում ձյուն է տեղում. Դիլիջանի, Սպիտակի ոլորաններում մառախուղ է
Ռուսները հեռացան ՀՀ-ի պահանջով. «Զվարթնոց»-ից հետո տվյալների բազային հասանելիությունը կպահպանվի՞. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
Քաղաքականություն
31.07.2024 | 21:37
Ռուս սահմանապահները վաղվանից հեռացվում են «Զվարթնոց» օդանավակայանից։ Նրանք այլևս օդանավակայանի անցակետում ծառայություն չեն իրականացնի։ Հայաստանի իշխանությունը նրանց դուրս գալու վերջնաժամկետ էր սահմանել օգոստոսի 1-ը։ Այս մասին մարտի 12-ին հրավիրված ասուլիսի ժամանակ Factor TV-ի հարցին ի պատասխան՝ հայտարարել էր Նիկոլ Փաշինյանը։
Փաշինյանի այս հայտարարությունից հետո ԱԱԾ-ն հայտնեց սահմանապահ զորքերը համալրելու անհրաժեշտության մասին։ Հուլիսի 30-ին հատուկ ծառայությունից հայտնել են՝ ՌԴ սահմանապահների դուրս գալուն զուգահեռ՝ ԱԱԾ-ի կողմից ձեռնարկվել են անհրաժեշտ միջոցներ լրացուցիչ ուժեր ներգրավելու ուղղությամբ։
«Անվտանգային քաղաքականության հետազոտական կենտրոն» ՀԿ նախագահ Արեգ Քոչինյանը ռուս սահմանապահների դուրսբերումը կարևոր է համարում թե՛ Հայաստանի ինքնիշխանության ամրապնդման, թե՛ այլ գործընկերների հետ աշխատանքն արդյունավետ դարձնելու առումով։
Դեմոկրատական այլընտրանք կուսակցության նախագահ Սուրեն Սուրենյանը ռուս սահմանապահների հեռացումը «Զվարթնոց»-ից ինքնիշխանության հաղթանակ չի համարում։ Ըստ նրա՝ Փաշինյանը պարզապես ռազմավարական կուրսը փոխելու քաղաքականություն է որդեգրել։
Ռուսները հեռացվում են ոչ միայն «Զվարթնոց»-ից, այլև 44-օրյա պատերազմի ընթացքում և դրանից հետո Տավուշի, Սյունիքի, Վայոց Ձորի, Գեղարքունիքի, Արարատի մարզերում տեղակայված ռուսական սահմանապահ և զինվորական կետերից։ Այս ֆոնին երեկ ուշագրավ հայտարարություն է արել ԱՄՆ պետքարտուղարի Եվրոպայի ու Եվրասիայի հարցերով օգնական Ջեյմս Օ՛Բրայենը։ Նրա տեղեկություններով՝ Հայաստանից մի քանի հազար ռուս զինվորական է հեռանում։
Պաշտոնական Երևանը թվային տվյալներ չի հաղորդում։ Արեգ Քոչինյանն ասում է՝ տեղեկություններ չունի դուրս բերվող անձնակազմի քանակի մասին, բայց կարծում է՝ նրանց կտեղափոխեն ռուս-ուկրաինական ճակատ։
Արեգ Քոչինյանի խոսքով՝ այս գործընթացի հաջորդ քայլը պետք է լինի հայ-իրանական անցակետից ռուսական կողմի դուրս հանումը, ինչը Սուրեն Սուրենյանցն իրատեսական չի համարում։
Ռուսական սահմանապահ ծառայությունն ամբողջովին տիրապետում է ՀՀ մուտքի ու ելքի վերաբերյալ տեղեկություններին՝ ովքեր եկան և հեռացան Հայաստանից, այդ թվում՝ օտարերկրյա պետությունների պաշտոնական այցերը։ Արեգ Քոչինյանը վստահ է, որ օդանավակայանի մասով Մոսկվան այլևս հասանելիություն չի ունենա տվյալների բազային։
ԻՔՄ ծրագրերի համակարգող Դանիել Իոաննիսյանը, սակայն, հակառակն է պնդում։ Ըստ նրա՝ ռուսները շարունակում են հասանելիություն ունենալ բոլոր տվյալներին։ Իոաննիսյանի խոսքով՝ Մոսկվան այդ տվյալներն ապօրինի է տնօրինում։
Առայժմ հայտնի չէ՝ Հայաստանի իշխանությունները քաղաքական կամք և բավարար ռեսուրսներ կունենա՞ն ռուս սահմանապահներին նաև հայ-իրանական սահմանից հանելու համար։ Եթե չկան կամ չեն նախատեսվում նման գործընթացներ, իսկ ռուսական կողմը, միաժամանակ, շարունակում է հասանելիություն ունենալ բոլոր տվյալներին, ապա հարց է առաջանում՝ ո՞րն է գործընթացի նպատակը։ Factor TV-ն փորձեց այս հարցերի շուրջ մեկնաբանություններ ստանալ Անվտանգության խորհրդից ու ԱԺ պաշտպանության և անվտանգության հարցերի հանձնաժողովից, սակայն իշխանականները համառորեն հեռախոսազանգերին չէին պատասխանում։
Մանրամասները՝ տեսանյութում։
Նարեկ Կիրակոսյան
