Այսօր Երևանի Մանկական զբոսայգում տեղադրվեց մի քանդակ, որն իսկապես գլուխգործոց է: Խոսքը Ղուկաս Չուբարյանի աշխատանքի մասին է․ ֆեյսբուքի իր էջում գրել է գրականագետ Հովիկ Չարխչյանը։
«Գոնե ինձ համար անհասկանալի պատճառներով քանդակը կոչել են «Սուրբ եղիցի անուն քո», մինչդեռ հեղինակը այն անվանել է «Լույս իջնի վրադ»: Ես չգիտեմ՝ ո՞րն է այդ խմբագրման պատճառը, բայց անվան փոփոխությունը համարում եմ կոպիտ միջամտություն:
Ամեն դեպքում, 1985 թվականին ստեղծված քանդակն ունի նախապատմություն և, կարծում եմ, երևանցիների համար հետաքրքիր կլինի դա իմանալ: Բանն այն է, որ Չուբարյանն այս աշխատանքը մտահղացել է որպես հուշարձան՝ Լենինգրադի մերձակա եղբայրական գերեզմանոցում տեղադրելու համար, ուր հենց պատերազմի սկզբում զոհվել էր քանդակագործի եղբայրը: Եղբոր հիշատակը հավերժացնելու միտքը տասնամյակներ շարունակ զբաղեցրել է քանդակագործին, և այդ ընթացքում նա բազմաթիվ էսքիզներ ու տարբերակներ է մշակել: Ի վերջո, 1980-ականների սկզբներին հայտնի է դառնում, որ Լենինգրադում որոնողական խմբերի կողմից գտնվել է եղբոր՝ Լուսեղեն Չուբարյանի զինվորական անվանանիշը: Ղուկաս Չուբարյանը մեկնում է այնտեղ և որոշում է, որ քանդակը պիտի տեղադրվի հենց այդ վայրում:
Ցավոք, նրա ցանկությունն այդպես էլ չիրագործվեց: Փոխարենը ստեղծագործության տարբերակներից մեկը գնեց Տրետյակովյան պատկերասրահը»,- գրել է Չարխչյանը։
Նշենք, որ մեծանուն արվեստագետի, հայ անվանի քանդակագործի, ՀԽՍՀ ժողովրդական նկարչի, ԽՍՀՄ գեղարվեստի ակադեմիայի անդամ Ղուկաս Չուբարյանի քանդակի բացմանը ներկա են եղել նաև արվեստագետի ընտանիքի անդամները, մտավորականներ Հայաստանի կրթական գերատեսչության ներկայացուցիչներ:
Ղուկաս Չուբարյանի դստեր՝ Անուշ Չուբարյանի խոսքով՝ քանդակը Ղուկաս Չուբարյանը նվիրել է իր՝ 1942 թ. անհետ կորած եղբոր հիշատակին, որի աճյունը գտնվել է 2007-ին. «Այդ օր ես հայրիկիս առաջին անգամ տեսա հեկեկալիս, բայց քանդակն ամենևին էլ ցավի մասին չէ. այն սիրո, մարդասիրության մասին է, որը հայրս համարում էր իր լավագույն աշխատանքը»:
Անուշ Չուբարյանն ընդգծել է, որ իր հայրը կենսուրախ և լավատես մարդ էր՝ չնայած կյանքի բարդ պայմաններին. «Նրա ամենասիրելի օրը Հայաստանի անկախության օրն էր։ Ասում էր՝ չի հավատում, որ այդ օրը տեսել է: Հայրս կարծում էր, որ Հայաստանի քաղաքացի լինելը մեծ պատիվ է, և մեզ նույնպես այդկերպ է դաստիարակել»:
Factor.am-ը քանդակի հեղինակի դուստր Անուշ Չուբարյանից մեկնաբանություն խնդրեց քանդակի անվան վերաբերյալ։ Չուբարյանը մեզ հետ զրույցում նշեց, որ քանդակի գրանցված անվանունը «Да святится имя твое» է, ու այն հենց քանդակի հեղինակն է այդպես կոչել։
«Նախ ասեմ, որ աշխատանքը ստեղծվել է ոչ թե 80-ականների սկբներին, այլ 85 թվականին։ Ոչ մի էսքիզային որոնումներ չեն եղել, այլ միանգամից, համպատրաստից արվել է։ Եղբոր աճյունը գտնվել է 2007 թվականին, ոչ թե 80-ական թվականներին։ Հայաստանում այն ցուցադրվել է «Լույս իջնի վրադ» անունով, բայց կատալոգային անունը, որով այն տպագրվել է բազմաթիվ ամսագրերում, ցուցադրված է «Տրետյակովսկայայում» ռուսերեն «Да святится имя твое» է։ Ընդ որում՝ այս անունը հայրս է տվել, ու որպեսզի տարընթերցում չլինի, հայերեն թարգմանվել է «Սուրբ եղիցի անուն քո», որ հասկացվի, որ դրանք տարբեր աշխատանքներ չեն»,- նշեց հեղինակի դուստրը։
