23.11.2024 | 00:35
Թրամփի հետ հեռախոսազրույցը տեղեկատվական էր, բայց նաև շատ պոզիտիվ. Փաշինյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
Անկարան կարող է Բաքվին ստիպել՝ ավելի կառուցողական լինել․ պատճառը Թուրքիա-ԱՄՆ հարաբերություններն են․ Ռուբեն Սաֆրաստյան․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
Քաղաքականություն
18.11.2022 | 21:32
Factor TV–ի հարցազրույցը ակադեմիկոս, արևելագետ Ռուբեն Սաֆրաստյանի հետ
–Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Պրահայի գագաթնաժողովում հանդիպեց Թուրքիայի նախագահի հետ։ Օրերս Հանրայինին տված հարցազրույցում Փաշինյանն ասաց՝ հանդիպումից դրական տպավորություն է ստացել։ «Շատ կարևոր է արձանագրել, որ և՛ հեռախոսազրույցը (մինչ դեմ առ դեմ հանդիպումն էր տեղի ունեցել), և՛ հանդիպումը ես գնահատում եմ դրական այն առումով, որ մեր խոսակցության բովանդությունը, իմ և Թուրքիայի նախագահի ասածներն անհամատեղելի չէին իրար հետ, ինչի տպավորությունը երբեմն կարող է ստացվել մամուլի համար արվող հայտարարությունններից»։ Պարո՛ն Սաֆրաստյան, առնվազն հրապարակային հայտարարություններից մենք գիտենք Թուրքիայի նախագահի դիրքորոշումը տարբեր հարցերի վերաբերյալ՝ և՛ հայ-թուրքական, և՛ հայ ադրբեջանական օրակարգի հետ կապված։ Դեմ առ դեմ հանդիպման ժամանակ Էրդողանի, եթե ոչ հռետորաբանության, ապա հայտարարությունների փոխվելն ինչո՞վ կարող է պայմանավորված լինել, որից Նիկոլ Փաշինյանը դրական տպավորություն է ստացել։
-Ես կարծում եմ՝ մի քիչ ավելի խորը պետք է վերլուծել իրադրությունը, որ մեր տարածաշրջանում առկա է։ Դրա արտահայտումներից մեկն այն է, որ ամերիկյան քաղաքականությունն է ակտիվանում մեր տարածաշրջանում։ Մյուս կողմից՝ կարող ենք տեսնել, որ Թուրքիայի և ԱՄՆ-ի միջև երկխոսություն է ծավալվել ամենալայն հարցերի շուրջ։ Կարծում եմ, որ Թուրքիայի և ԱՄՆ-ի միջև տեղի ունեցող քննարկումներում տեղ է գտել նաև Հայաստանի նկատմամբ Թուրքիայի քաղաքականությունը։
Գաղտնիք չէ, որ ԱՄՆ-ը շահագրգռված է հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորմամբ, դա բխում է իրենց ընդհանուր ռազմավարությունից։ Վերջին տարիներին ԱՄՆ-ն այս խնդրի նկատմամբ հետաքրքրություն չէր ցուցաբերում։ Վերջին շրջանում ամերիկյան դիվանագիտությունը ճնշում է գործադրում Թուրքիայի վրա այն հարցում, որ Թուքիան կարգավորի հարաբերությունները Հայաստանի հետ, Թուրքիան իր հռետորաբանությունը փոխի, ավելի կառուցողական, իրատեսական լինի։ Ինչ վերաբերում է Թուրքիային, կարծում եմ՝ Թուրքիայի մոտեցումը Հայաստանի նկատմամբ չի փոխվել․ տասնամյակներ շարունակ դա նույնն է, և հիմքում աշխարհաքաղաքական գործոններն են։ Մասնավորապես՝ Հայաստանն ավելի շատ պետք է շահագրգռված լինի Թուրքիայի հետ հարաբերությունների կարգավորմամբ, քան Թուրքիան, և դրա համար Հայաստանը պետք է գնա զիջումների․ սա է թուրքական հիմնական մոտեցումը, որն արտահայտվում է տարբեր նախապայմաններով։
Եվ հիմա էլ մոտեցումը չի փոխվել, բայց այս աշխարհաքաղաքական իրողությունը, որ կա, դրան ավելացել է քաղաքականությունը, որովհետև Թուրքիան էլ է մեծապես շահագրգռված ԱՄՆ-ի հետ հարաբերություններում, շատ բան է ուզում ստանալ ԱՄՆ-ից։ Եվ կարծում եմ, որ ոչ միայն զուտ հռետորաբանության մակարդակով, այլ նաև բանակցային սեղանի շուրջ Թուրքիան իր մոտեցումներն ավելի կառուցողական կդարձնի։
-Հայ-թուրքական բանակցություններում մշտապես առկա է Ադրբեջանը․․․ Թուրք-ամերիկյան հարաբերությունների կարգավորման հարցում Անկարայի այդքան մեծ շահագրգռվածությունը կարո՞ղ է զիջումների պատճառ դառնալ հայ-ադրբեջանական օրակարգում Թուրքիայի դիրքորոշման առումով, և նրանք այսուհետ այդքան շատ չխառնվեն հայ-ադրբեջանական հարաբերություններին։
–Ես կարծում եմ՝ ընդհակառակը․ հենց Թուրքիա՛ն կարող է Ադրբեջանի դիրքորոշման վրա ազդեցություն գործել և ստիպել, որ Ադրբեջանը, գուցե, մի քիչ ավելի կառուցողական լինի։ Ադրբեջանը կարծես թե վտանգ է զգում՝ ոչ միայն Թուրքիայի այդ դիրքորոշման հետ կապված, այլ որ Արևմուտքը որոշակի գործողություններ է իրականացնում՝ Ադրբեջանի վրա ճնշումն ուժեղացնելու համար, մասնավորապես՝ շատ կարևոր էր Ֆրանսիայի Սենատի հայտարարությունը։ Մյուս կողմից՝ Ռուսաստանն է ճնշում գործադրում, որ Ադրբեջանը համաձայնվի Սոչիի հանդիպմանն առաջարկված ռուսական տարբերակի հետ։
Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում։
Թամարա Հակոբյան
