Factor.am-ի հարցազրույցը Երևանի պետական բժշկական համալսարանի ռեկտոր, պրոֆեսոր Արմեն Մուրադյանի հետ
– Պարո՛ն Մուրադյան, այս դժվարին ժամանակներում ամեն օր երկու ցավալի ցուցակ ենք ստանում՝ առաջնագծում զոհված մեր տղաների և կորոնավիրուսի համաճարակի զոհերի։ Համաճարակին դեռ կանդրադառնանք։ Բայց նախ՝ ճակատում վիճակի մասին։ Արցախից որոշ ժամանակ առաջ եք վերադարձել։ Առողջապահական համակարգի վիճակն ինչպիսի՞ն է այնտեղ, կարողությունները, հագեցվածությունը, անձնակազմ։
– Պետք է ասեմ, որ «սպիտակ բանակը», մեր բանակին հավասար, նույնպես հերոսաբար մարտնչում է և մեր զինվորի համար պատրաստ է իր ամբողջ ռեսուրսը, ամբողջ զինանոցը, ներառյալ՝ իր կյանքն ու առողջությունը, զոհաբերել, ինչը մենք տեսնում ենք։ Մեր վիրավոր տղաներն ամենաբարձր մակարդակով ստանում են բուժօգնությունը։ Ավաղ, այս իրավիճակին զուգադիպել է նաև չարաբաստիկ COVID-ի բռնկումը, որը կտրուկ բարդացրել է իրավիճակը՝ ոչ միայն առաջնագծում, այլ նաև թիկունքում։
– Հակառակորդի կողմից կասետային, ինչպես նաև ֆոսֆորային ռումբերի կիրառման մասին հայտնի դարձավ։ Մարդասիրական իրավունքի տեսանկյունից քննադատություններ, իհարկե, հնչեցին, հուսանք՝ միջազգային հանրության կողմից ևս պատշաճ արձագանքներ կլինեն։ Կխնդրեի խոսեք դրանց վտանգավորության, մարդու առողջության վրա ազդեցության, հետևանքների մասին։
– Այդ կասետային կամ ֆոսֆորային ռումբերի տեսակները, որոնք տարբեր միջազգային կոնվենցիաներով արգելված են, խիստ վտանգավոր են և, միանշանակ կարելի է ասել, սա անմարդկային մոտեցում է՝ և՛ մարդկանց, և՛ նաև շրջակա միջավայրի հետ կապված։ Եվ զարմանալի է, որ աշխարհը, կարծես, կուրացել է, երբ կարող է առանձին մի դրվագի հետ կապված աշխարհի ուժեղները շատ խիստ զայրույթ արտահայտեն՝ կապված անհատի հետ, բայց երբ բնաջնջվում է բնությունը, բնաջնջվում է քաղաքացիական բնակչությունը, անմարդկային զենքով կռիվ են տալիս մեր տղաների դեմ, որոնք պաշտպանում են իրենց երկիրը, հողը, ծնողին, երեխային, աշխարհը լուռ է, կարծես թե հանրային կարծիք անգամ չի ուզում ձևավորի։ Ես կարծում եմ, որ սա բոլոր ատյաններով պետք է հնչեցվի, և այս լռության մասին մենք պետք է կարողանանք անընդհատ խոսել, որ այս պահին մնացել ենք մենակ։
– Պատերազմի բնույթը փոխվել է, կիրառվող մեթոդները, զինատեսակները՝ նույնպես։ Ի՞նչ վիրավորումներն են ավելի շատ։ Դա կարևոր է ոչ միայն վիրավորների արագ վերականգնման, այլև նրանց հետագա առողջական վիճակի հետ կապված։
– 90-ականների պատերազմի ժամանակ, երբ փամփուշտն ու խիզախությունն էին մեր զենքը, որևէ կասկած չկար, թե ով է հաղթելու։ Այսօր էլ վստահ եմ, որ հաղթելու ենք։ Հաղթելու ենք թե՛ զենքով, թե՛ կազմակերպվածության, թե՛ ոգով, բայց այսօր փոխվել են պայմանները։ Մեր տղաների 90 տոկոսից ավելի վիրավորումները բեկորային, հրետանու, ականների վիրավորումներ են, այն էլ՝ արգելված ականների։ Դրան գումարվել են նաև այրվածքները՝ այն զենքերից, որոնք ուղղակի ռազմական հանցագործությանը հասավար կիրառման դեպքում կարելի է քննարկել։ Մենք այսօր տեսնում ենք այնպիսի վերքեր, որոնք նախկինում չէինք էլ տեսել, չէինք պատկերացրել։
Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում։
Թամարա Հակոբյան
