Մշակութային կյանքի իրավունք. ինչպե՞ս այն վերականգնել գյուղերում. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ

Լուրեր

01.11.2024 | 23:19
Հրդեհ Գյումրու տներից մեկում
01.11.2024 | 23:00
Թուրքիան 2021թ․ ի վեր մերժել է պայմանական վաղաժամկետ ազատ արձակել ավելի քան 8521 բանտարկյալների՝ թիրախավորելով քաղբանտարկյալներին
01.11.2024 | 22:44
Տաջիկստանում 1500 մարդ է ձերբակալվել` «կախարդների դեմ ուժեղացված ստուգման» ժամանակ
01.11.2024 | 22:29
Թուրքիայի իշխանությունները ծրագրում են «օտարերկրյա գործակալների» մասին օրենք ընդունել՝ քննադատության դեմ պայքարելու համար․ Bloomberg
01.11.2024 | 22:14
Ժնևի ՄԱԿ-ի գրասենյակում բացվել է Հայաստան-Ֆրանսիա բարեկամության սենյակ
01.11.2024 | 22:00
Զգուշացե՛ք, դռները չեն փակվում. քաոսային իրավիճակ` մետրոյի կայարաններում. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
01.11.2024 | 21:48
Գրիգորյան-Մուստաֆաև հանդիպումը ցույց տվեց՝ Ադրբեջանը կգնա սահմանազատման ուղիով․ Հրայր Մանուկյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
01.11.2024 | 21:32
Հայաստանի մի շարք հասցեներում էլեկտրաէներգիայի անջատումներ կլինեն
01.11.2024 | 21:16
Ադրբեջանի Մեջլիսի նախագահն ու Բաքվում ՌԴ դեսպանը Եվրախորհրդարանի «հակաադրբեջանական գործողություններն» են քննարկել
01.11.2024 | 21:00
Բաքվում նավթավերամշակման գործարանի տարածքում գազի արտանետումից մշուշ է առաջացել` սուր հոտի տարածմամբ
01.11.2024 | 20:44
Կրեմլը՝ Ուկրաինայի տարածքով դեպի Եվրոպա ադրբեջանական գազի հնարավոր մատակարարումների մասին
01.11.2024 | 20:30
Ան«վեթինգ» դատավորները․ ԲԴԽ-ն չունի բարեվարքության ստուգում չանցած դատավորների ցուցակը. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
01.11.2024 | 20:18
Հրդեհ Ամիրյան փողոցի շենքերից մեկում. դեպքի վայր է մեկնել 3 մարտական հաշվարկ
01.11.2024 | 20:00
Մեծ առճակատում՝ Հարիսի և Թրամփի միջև․ ո՞վ կլինի ԱՄՆ-ի նոր նախագահը․ զրույց Տիգրան Մուղնեցյանի հետ․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
01.11.2024 | 19:47
Թեհրանը կպատասխանի Իսրայելին մահացու հարվածով՝ օգտագործելով իր թաքնված հնարավորությունները․ իրանցի գեներալ
Բոլորը

Հատկապես Հայաստանի ծայրամասային գյուղերում մշակույթի կամ մշակութային կյանքով ապրելու մասին չեն էլ մտածում։ Factor TV-ի «Կյանքը նոր Հայաստանի հին գյուղերում» նախագծի շրջանակում նկարահանված 10 ֆիլմերը վեր են հանում մարզերում մշակութային խնդիրները։ Մշակույթի տների բացակայությունը կամ դրանց անբարեկարգ լինելն ընդհանրական խնդիր է բազմաթիվ համայնքների դեպքում։

Factor TV-ի հրավիրած «Մշակութային խնդիրները նոր Հայաստանի հին գյուղերում» քննարկման բանախոսներից Ռուբեն Բաբայանն ասում է՝ մշակութային տարրական ենթակառուցվածքների բացակայությունը գյուղերում պետություն կառուցելու սխալ քաղաքականության հետևանքն է, որ տարվել է անկախությունից ի վեր. «Մոտեցումը եղել է գավառական ամենավատ իմաստով՝ կառուցել Երևանը՝ ցույց տալու համար, որ մենք ունենք շատ ժամանակակից քաղաք՝ անտեսելով հիմնականում մնացած բոլոր մարզերը։ Մշակույթը ձևավորում է ազգի որակը, և եթե մենք ուզում ենք ունենալ որակյալ ժողովուրդ, մենք պետք է պարզ հասկանանք մի բան՝ ՀՀ քաղաքացին անկախ նրանից, թե որտեղ է ապրում, ունի արևի կտորի իր իրավունքը»։

Հայաստանը չի ունեցել ու այսօր էլ չունի մշակութային քաղաքականություն, և միայն հեղափոխությունից հետո է սկսվել մշակութային դոկտրինի մշակումը, արձանագրում է Ազգային ժողովի «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Նարինե Թուխիկյանը։

Ըստ նրա՝ մշակույթն ամեն քաղաքացուն հասու դարձնելու համար ահռելի աշխատանք կա անելու, ու խնդիրը ոչ թե փողի մեջ է, այլ տեսլական չունենալու. «Սա միայն Մշակույթի նախարարության հարցը չի, էստեղ և՛ ՏԻՄ-երը, և՛ ամենատարբեր գերատեսչությունները միասին պետք է աշխատեն: Բայց մեր երկրի միակ ցավն այն է, որ մենք իրար հետ չենք կարողանում լեզու գտնել, չենք կարողանում նստել սեղանի շուրջ՝ քննարկումներ կազմակերպելու և լուծում գտնելու։ Կա՛մ ամբիցիաներն են խանգարում, կա՛մ պատկերացումը թույլ է։ Մենք բոլորս գիտենք մեր պրոբլեմների մասին, բայց ճանապարհը ցույց չենք տալիս՝ պրոբլեմներն ինչպես լուծել, դրա համար լուծումները լինում են ձևական»։

Մշակութային կյանքի բացակայության ցցուն օրինակ է Արագածոտնի Սաղմոսավան գյուղը։ Թեև այստեղ է գտնվում Սաղմոսավանքի հանրահայտ վանական համալիրը, այդուհանդերձ, մշակութային կյանք այստեղ գրեթե գոյություն չունի։ Factor TV-ի՝ Սաղմոսավանին նվիրված ֆիլմում պատմվում է, որ այն տաղանդավոր երեխաների գյուղ է՝ գործում են երգի, թատրոնի ու պարի խմբակներ, բայց երեխաները պարապմունքներն անց են կացնում 9 կիլոմետր հեռու գտնվող Կարբի գյուղի մշակույթի տանը։ 15-ամյա երգչուհի Մարիամ Շահբազյանը դեռ մանկուց շարականներ է կատարում, բայց երգչուհու հմտությունները չի կարող զարգացնել։

Factor TV-ի հրավիրած «Մշակութային խնդիրները նոր Հայաստանի հին գյուղերում» քննարկմանը մասնակցող Սաղմոսավանի գյուղապետ Գևորգ Ավագյանը, թեև կարևորում է պետության գործոնը, այնուհանդերձ կարծում է՝ համայնքներն իրենք պետք է ակտիվ դեր ստանձնեն: «Մինչև դեպուտատ, կառավարություն հասնելը առաջինը հենց համայնքի բնակիչն է պարտավոր պահել-պահպանել իր ունեցվածքը։ Սաղմոսավանում, չունենք կառույց, բայց ձգում ենք ունենալ։ Երեխաները փողոցում՝ ասֆալտի վրա պարապմունքներ են անում և ահագին մեծ բեմերի են հասել և այսօր տարբեր տեղեր հրավերներ ունեն։ Սաղմոսավանն ի սկզբանե չի ունեցել մշակույթի տուն, մանկապարտեզ, համայնքապետարան»,- պատմեց գյուղապետը։

Սաղմոսավան գյուղի օրինակով մշակույթի նախարարի տեղակալ Վահե Բուդումյանը պնդեց՝ քանի դեռ համայնքը չունի տարրական շինություններ, խնդրահարույց է խոսել մշակութային քաղաքականության իրականացման մասին․ «Համայնքային մշակույթի խնդիրների մասին խոսելու համար մենք առաջին հերթին պետք է նկատի ունենանք և պետք է ունենանք ուժեղ և հզոր համայնքներ, որոնք կարող են իրենց թույլ տալ ունենալ ենթադրենք՝ գրադարաններ, նաև՝ մանկապարտեզներ, ունենալ մշակույթի տներ և հետո մշակութային քաղաքականության իրականացման քննարկումը կլինի տեղին»։

Մշակույթի նախարարությունն այս պահին իրականացնում է մարզային կենտրոններում և համայնքներում առկա մշակութային տների վերագործարկման ծրագիր, որի առաջին փուլը համապարփակ ուսումնասիրությունն է և իրականացվում է Սյունիքի ու Վայոց ձորի մարզերում։ Ըստ Լիլյա Նիկոյանի՝ խորքային ուսումնասիրությանը կհաջորդեն կոնկրետ գործողությունները․ «Մենք կունենանք խորքային պատկեր՝ մշակույթի տների վերաբերյալ, մյուսը կլինի խնդիրների քարտեզագրում, իսկ երրորդ փուլը կլինի համալիր նախագիծ, որով մենք կփորձենք արդի պահանջներին համապատասխան վերագործարկենք մշակութային տները։ Իհարկե՝ ծրագիրը շատ մեծ է և ժամանակ է պահանջում»։

Factor TV-ի հրավիրած քննարկմանը իրենց համայնքների մշակութային խնդիրները ներկայացրին նաև Դրախտիկ գյուղի ուսուցիչ Արարատ Մովսեսյանը և Սարիգյուղի մշակույթի տան գերարվեստական մասի նախկին ղեկավար Ռոբերտ Ավետիսյանը։ Գյուղերի մշակութային խնդիրները վերհանող այս քննարկումը երրորդն էր։ Շաբաթներ առաջ բարձրաստիճան պաշտոնյաների և համայնքների ներկայացուցիչների մասնակցությամբ անցկացվել են նաև կրթական և առողջապահական թեմաներով քննարկումներ։

Factor TV-ն «Կյանքը նոր Հայաստանի հին գյուղերում» նախագծի շրջանակում նկարահանել է 30 ֆիլմ՝ հույսով, որ ապագայում մասնակից գյուղերի մասին կխոսենք ոչ թե իբրև խնդիրներով ծանրաբեռնված, այլ զարգացող և բնակիչների ապրելու համար հարմարավետ համայքների։

Մանրամասները՝ տեսանյութում։

Ռոբերտ Անանյան