Փաշինյան-Բախտաձե հանդիպման վրաստանյան արձագանքը

Ինչը՞ ստիպեց Նիկոլ Փաշինյանին Հայաստանի վարչապետ նշանակվելու երկրորդ օրը ժամանել Վրաստան և ոչ ֆորմալ միջավայրում հանդիպում ունենալ Վրաստանի վարչապետին: Վրացական մամուլում ակտիվ լուսաբանվեց միայն նրանց հանդիպումը, Մամուկա Բախտաձեի շնորհավորանքը Հայաստանի վարչապետին և երկու երկրների բարեկամության և բարի դրացիական հարաբերությունների մասին: Այսինքն զուտ պաշտոնական տեղեկատվություն. գրում է aliq.ge-ն:

Եվ կարծես միայն «Ազատություն» ռադիոկայանի վրացական ծառայությանն էր հետաքրքրել հանդիպման մանրամասները, համենայն դեպս, «Ալիք մեդիան» միայն այստեղ գտավ վերլուծական հոդված հանդիպման վերաբերյալ։

Ո՞րն էր հանդիպման իրական պատճառը, ի՞նչ է պահանջում Հայաստանը Վրաստանից և ինչ դեր է խաղում այս գործընթացում Ռուսաստանի գործոնը, այս և այլ հարցերի շուրջ «Ազատություն» ռադիոկայանի վրացական ծառայությունը զրուցել է հայ և վրացի վերլուծաբանների հետ:

«Մենք գրեթե ոչինչ չգիտենք վարչապետների հանդիպման մասին»- ռադիկոյանին է հայտնել Գլոբալիզացիայի և տարածաշրջանային համագործակցության վերլուծական կենտրոնի նախագահ, քաղաքագետ Ստեփան Գրիգորյանը: Նա կարծում է, որ այս հանդիպումը «շատ լուրջ հանգամանքներով» էր պայմանավորված և այն կրում էր չպլանավորված և ինքնաբուխ տեսք:

Կովկասի ինստիտուտի տնօրեն, քաղաքագետ Ալեքսանդր Իսկանդարյանը խոսելով Վրաստանի դերի մասին, նշել է, որ այն շատ կարևոր երկիր է Հայաստանի համար: Իսկանդարյանն ուշադրություն է դարձրել հիմնականում առևտրատնտեսական կապերին:

Վերլուծաբան Զաալ Անջափարիձեի խոսքով, Հայաստանը շատ է հետաքրքրված Վրաստանի և Ռուսաստանի միջև առևտրային միջանցքներով, որոնք պետք է գործեն շվեյցարական ընկերության միջնորդությամբ, երկու երկրների միջև 2011 թվականին կնքված համաձայնագրի համաձայն: Նրա խոսքով հենց այս հարցը կարող է լինել հունվարի 15-ին Բոլնիսում անցկացված ոչ ֆորմալ հանդիպման գլխավոր թեմաներից մեկը:

Վերլուծաբան Նիկա Չիտաձեն «Ալիք մեդիայի» հետ զրույցում նշում է, որ Հայաստանը և Վրաստանը ցանկացած իշխանության օրոք հետաքրքված են երկկրողմանի հարաբերությունների զարգացմամբ:

«Օրինակ՝ Հայաստանը հետաքրքրված է նրանով, որպեսզի իր արտաքին առևտրական գործողությունները կատարի հենց Վրաստանի տարածքով և, ինչպես գիտենք, Հայաստանի բեռնափոխադրումների 70 տոկոսից ավելին կատարվում է հենց Վրաստանի տարածքով: Իր հերթին Վրաստանը, իհարկե, հետաքրքրված է, որպեսզի Հայաստանը նպաստի Ջավախքում ապրող էթնիկ հայերի վրաց հասարակության մեջ ինտեգրացիայի հարցում:

Ինչ վերաբերում է թեմային, վերջին շրջանում կան խոսակցություններ Լարսի ճանապարհին այլընտրանքային ճանապարհներ գտնելու մասին, որը վերաբերում է նախկին Հարավային Օսիայի ինքնավար մարզի տարածքին: Սա կարող է Վրաստանի համար տնտեսապես ավելի օգտակար լինել, սակայն քաղաքական առումներով օգտակար չի լինի, քանի որ այս դեպքում, բնական է, Վրաստանը պետք է հրաժարվի օկուպացված տարածքից ապրանքներ ստանալուց: Եվ այս դեպքում կմնա միակ լեգալ ճանապարհը՝ Լարսը», — ասում է Չիտաձեն:

Ըստ վերլուծաբանի՝ թեև երկրների արտաքին քաղաքական կողմնորոշումը տարբերվում է իրարից, այնուամենայնիվ, շատ ընդհանուր բան ունեն:

Չիտաձեի կարծիքով այս հանդիպման ընթացքում հիմնականում քննարկվել են տնտեսական հարցեր:

«Բացառված չէ նաև այն, որ Հայաստանի հեղափոխական տրամադրված կառավարությունը ցանկանա կիսել վրացական փորձը, օրինակ կոռուպցիայի դեմ պայքարում, ինչպես նաև հարկային և մաքսային օրենսդրության քննարկման հարցերում և այլն: Այնուամենայնիվ, գլխավոր հարցը տնտեսությունն է», — ասում է Չիտաձեն:

Վերլուծաբանն առանձնացնում է համագործակցության ևս երկու կետ, որոնցից մեկը վերաբերում է Հայաստանի և Վրաստանի միջև ազատ առևտրի համաձայնագրի շրջանակներում առևտուր իրականացնելուն։ Մյուս կետը Արևելյան գործընկերության շրջանակներում նախատեսված 13 մլրդ եվրոն է։ Չիտաձեն չի բացառում, որ կարող է տեղի ունենալ Հայաստանի և Վրաստանի միջև ավտոճանապարհի վերանորոգում ԵՄ-ի կողմից ֆինանսավորվող ծրագրերի շրջանակներում: