Առաջիկա շաբաթներին արդեն կունենանք հայ-ամերիկյան առաջին փաստաթուղթը, իսկ հաջորդ տարվա երևի 2-րդ կեսին գետնի վրա շինարարություն կունենանք․ Արարատ Միրզոյան

2025թ. արտաքին քաղաքական օրակարգը ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանն ամփոփել է Հանրային հեռուստատեսությանը տրված հարցազրույցում:

Պետրոս Ղազարյան. Բարի երեկո, սիրելի հեռուստադիտողներ: Մենք շարունակում ենք ամփոփել 2025 թվականը: Այսօր կզրուցենք արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանի հետ։
Բարի երեկո, պարոն Միրզոյան, շնորհակալություն հրավերն ընդունելու համար։ Այս տարվա գլխավոր արտաքին քաղաքական նախագիծը «ԹՐԻՓՓ»-ն էր, և երբ մենք զրուցում էինք, կհիշեք` համեմատաբար նոր էր այդ նախագիծը սկսել, և ընդդիմությունը շատ, այսպես ասած, բացասական բաներ էր ասում այդ մասին, ընդհուպ մինչև դավաճանություն. «դուք տվել եք «Զանգեզուրի միջանցքը», տվել եք մեր անկախությունը, դուք պատերազմը մոտեցրել եք մեր սահմաններին, ուկրաինացում, Հայաստանի սիրիացում» և այլն։ Այսքան ժամանակ անցավ, ի՞նչ ցույց տվեց այս նախագիծը, պարոն նախարար:

Արարատ Միրզոյան. Շնորհակալ եմ հրավերի համար։ Նախ տարվա գլխավոր իրադարձությունն օգոստոսի 8-ին տեղի ունեցած վաշինգտոնյան գագաթաժողովն էր, համաձայնությունները: Դա ավելին էր, քան «ԹՐԻՓՓ»-ը, որովհետև այդտեղ արձանագրվեց խաղաղության հաստատումը, որովհետև այդտեղ նախաստորագրվեց, եթե ամբողջական անվանումը չասեմ՝ խաղաղության համաձայնագիրը, այդտեղ սկզբունքներ ամրագրվեցին, համաձայն որոնց խաղաղությունը պետք է կառուցվի և սկզբունքներ ամրագրվեցին, համաձայն որոնց պետք է տեղի ունենա ընդհանուր ապաշրջափակում: Այսինքն` կողմերը պարտավորվեցին և հանձն առան և ճանաչեցին, որ ամբողջ ապաշրջափակումը տեղի է ունենալու երկրների տարածքային ամբողջականության, սահմանների անխախտելիության, ինքնիշխանության, իրավազորության, որը շատ առանցքային է, շրջանակներում։ Փոխադարձությունը նշվեց։ Եվ սրա շրջանակներում նաև ասվում է, որ լինելու է «ԹՐԻՓՓ»-ը:

«ԹՐԻՓՓ»-ը հայ-ամերիկյան ենթակառուցվածքային ծրագիր է, նախաձեռնություն, որն արդեն աստիճանաբար կյանքի պետք է կոչվի և ինչպես տեսանք, Դուք իրավացի եք, շահարկումներ կային, ընդհուպ մինչև նորից, չգիտեմ, միջանցք և այլն։ Եվ ինչ տեղի ունեցավ, ուղղակի հրապարակվեցին բոլոր այն փաստաթղթերը, որոնք վերաբերելի էին դրան, և տեսաք։ Հիշում եք՝ ասում էին` պայմանագրում կա միջանցքի մասին, պայմանագրի տեքստը հրապարակվեց, տեսաք, որ մանիպուլյացիա էր սովորական։ Հետո ասում էին` պայմանագրում չի, կա ստորագրված երեք հուշագրերից մեկում. հուշագրերի տեքստերը հրապարակեցինք, տեսան, որ այնտեղ էլ չկա։

Եվ ուզում եմ ասել, որ այս ուղղությամբ մեր աշխատանքները շատ ինտենսիվ շարունակվում են ինչպես առաջ, այնպես էլ էսօր։ Մենք շահագրգիռ ենք օր առաջ ունենալ ամբողջական ապաշրջափակում, օր առաջ գործարկել «ԹՐԻՓՓ» ենթակառուցվածքներ, այդ թվում և գուցե այսպես գնահատում ենք, որ առաջինը երկաթուղին կլինի օբյեկտիվորեն, և այդ երկաթուղով Հայաստանը կկապվի արտաքին շուկաների հետ, կարող է արտահանել, կարող է ներմուծել և նաև Ադրբեջանը կարող է Հայաստանի տարածքով անցնել և ընդհանրապես երրորդ երկրները, չգիտեմ, Պորտուգալիան և Կենտրոնական Ասիայի երկրները կարող են կապվել իրար հետ։ Մի փոքր առաջ անցնելով՝ ուզում եմ ասել, որ մենք ամերիկյան կողմի հետ շատ ինտենսիվ աշխատում ենք հռչակված սկզբունքներից անդին արդեն ավելի դետալիզացված պայմաններ, իրավունքներ, պարտականություններ հստակեցնելու առումով:

Պետրոս Ղազարյան. Այսինքն` այն հայ-ամերիկյանը, որը պետք է ստեղծվի, հիմա դրա վրա՞ ենք աշխատում, դրա փաթեթի վրա՞ ենք աշխատում։

Արարատ Միրզոյան. Այո՛, այո՛, և հուսամ առաջիկա օրերին, շաբաթներին, արդեն կունենանք նաև առաջին հնարավոր փաստաթուղթը և հետագայում արդեն կհասնենք նրան, որ հաջորդ տարվա երևի երկրորդ կեսին գետնի վրա շինարարություն էլ կունենանք։

Պետրոս Ղազարյան. Իհարկե, շատ ինֆորմացիաներ են պտտվում ոչ պաշտոնական, որ ամերիկյան պատվիրակություններ են գալու, ընդհուպ մինչև շատ բարձրաստիճան պատվիրակություններ։ Ի՞նչ կարող եք բացել, ասել, ի՞նչ ենք սպասում:

Արարատ Միրզոյան. Ինչու՞ միայն ամերիկյան։ Ես կարծում եմ, որ հաջորդ տարին լեցուն կլինի, մեր միջազգային գործընկերների Հայաստան կատարելիք այցերով։ Գիտե՞ք մի այդպիսի մեծ իրադարձություն ունենք՝ Եվրոպական քաղաքական համայնքի գագաթաժողովը, որը մայիսի սկզբին կլինի, մինչ այդ և դրանից հետո էլ այցեր կլինեն:

Պետրոս Ղազարյան. Շատ լավ, ընդդիմախոսներն այսօր էլ շարունակում են պնդել, որ Ռուսաստանը և Իրանը թույլ չեն տա, որ դա իրականանա։ Հիմա էլ Վելայեթիի վրա են հղում անում, ով ասում է, որ դա ուղղակի «Զանգեզուրի միջանցքի» քողարկված տարբերակն է, և ասում են` այ, տեսաք, մենք ձեզ զգուշացնում ենք, որ սա խնդիրների է բերելու Իրանի և Ռուսաստանի հետ։ Ավելի կոշտ գնահատողներն ասում են, որ մենք մեզ մոտեցնում ենք պատերազմի, որովհետև եթե այստեղ լինի Միացյալ Նահանգները, Ռուսաստանը և Իրանը, մի բան անելու են։

Արարատ Միրզոյան. Ես առաջարկում եմ ի վերջո դադարել լսել մարդկանց, ովքեր անընդհատ մի ինչ֊որ բան են գուժում կամ մի ինչ֊որ ըստ իրենց «տեղեկատվություն» են ասում, մատուցում հանրությանը և հետո տեսնում ենք, որ այդ տեղեկատվությունն ընդհանրապես չի համապատասխանում իրականությանը։ Նորից եմ ասում` մի լսեք այդ մարդկանց, սուտ է այդ ամբողջը, կարդացեք հրապարակված թղթերը, տեսեք՝ իրականում ինչ է տեղի ունենում:

Ենթակառուցվածքների ապաշրջափակումը, որքանով ես եմ իմ իրանցի գործընկերներից լսել և իմ գործընկերներն են իրանցի գործընկերներից լսել, հարցեր Իրանում որոշակի առաջացրել է, հարցերին տրվել են պատասխաններ։ Եվ հիմա, և՛ մենք, և՛ Իրանը ենթակառուցվածքների ապաշրջափակման մեջ հնարավորություններ ենք տեսնում ավելի, քան որևէ բաց հարցեր, կամ նույնիսկ մտահոգություններ, կամ էլ չասած, ինչպես դուք ձևակերպեցիք, խնդիրներ։ Նորից եմ կրկնում` այն ենթակառուցվածքները, որոնք կառուցվելու են կամ վերակառուցվելու են, գործարկվելու են կամ վերագործարկվելու են, նույն Իրանի համար հնարավորություններ են ստեղծելու. ինչու՞ պետք է Իրանը դեմ լինի այդ ծրագրերին։ Նույն տրամաբանությամբ Ռուսաստանը: Ռուսաստանն ո՞ւնի ներգրավվածություն Հայաստանում, ենթակառուցվածքներում. ունի:

Պետրոս Ղազարյան (Արձագանք). Ամենաշատը:

Արարատ Միրզոյան. Հնարավորություն է ստեղծվելու, որպեսզի իրենք ևս առնչվեն այս թեմաների հետ։ Այո՛, և մենք այս մասին լսել ենք պաշտոնական մեկնաբանություններ Ռուսաստանից, եթե չեմ սխալվում, որ իրենք էլ են պատրաստ մասնակցել, իրենք էլ են պատրաստ աջակցել։ Օրեր առաջ Հայաստանի Հանրապետության վարչապետն ասաց, որ ռուսական կողմին առաջարկել է և մեր ծրագիրն է ներկայացրել` ասելով, որ պակասող որոշակի հատվածներում երկաթուղային ենթակառուցվածքները պետք է հնարավորինս արագ վերակառուցվեն։ Սա ներգրավման ձև է՞. այո՛, կարծում եմ:

Պետրոս Ղազարյան. Բայց պարո՛ն նախարար, մյուս կողմից մենք գիտենք, որ այդ երկրների մեջ գնում է սարսափելի մրցակցություն, և արդյո՞ք հնարավոր է այդ ձևով խաղաղ համադրել բոլորի շահերը։

Արարատ Միրզոյան. Դե առայժմ ստացվում է՝ հնարավոր է, և մենք ամեն ինչ անելու ենք, որ բոլոր ենթակառուցվածքային, բայց նաև մյուս ծրագրերը, որոնք Հայաստանում կարող են կենսագործվել և կենսագործվում են, ձեռնտու լինեն և բխեն առաջինը Հայաստանի Հանրապետության շահերից, մեր հարևանների համար նույնպես շահավետ լինեն, այսինքն` փոխշահավետություն լինի և նաև այլ հետաքրքրված, շահագրգիռ գործընկերների համար՝ դա լինի Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները, դա լինի Եվրոպական միությունը, դա լինի Ռուսաստանի Դաշնությունը, դա լինեն մերձավոր արևելյան երկրներ և այլն:

Պետրոս Ղազարյան. Ցորենը, բենզինն այս ամեն ինչի հետևա՞նք են:

Արարատ Միրզոյան. Իհարկե այո, հաստատված խաղաղության հետևանք են, ամրապնդող գործոն են, երաշխիք են, հաստատված խաղաղության դրսևորում են: Այլ պայմաններում ինչպե՞ս էիք պատկերացնում։ Այսինքն` տասնամյակներ չգործած երթուղին, այն է` Ղազախստանից կամ Ռուսաստանից Ադրբեջանի տարածքով Հայաստան բեռների առաքումը, կամ էլ չասած` երկկողմ առևտուրը։ Այսինքն` Հայաստանի Հանրապետությունում եղած հայկական, հայաստանյան ընկերություններն ադրբեջանական ընկերություններից առնում են ապրանք, այն էլ ռազմավարական նշանակության ապրանք` բենզին։ Օրինակ` ո՞նց էր սա հնարավոր առանց խաղաղության:

Պետրոս Ղազարյան. Քննարկվո՞ւմ է, որ ուղղակի Ադրբեջանից մտնեն Հայաստան, ոչ Վրաստանով:

Արարատ Միրզոյան. Դա էլ է քննարկվում, և կարծում եմ, որ որքան մենք առաջ գնանք խաղաղության ինստիտուցիոնալացման ուղղությամբ, որքան ավելի հոգեբանական բարդույթները նաև հասարակությունների մոտ, մենք չենք կարող չխոստովանել, որ դրանք, այնուամենայնիվ, կան, որքան այս հոգեբանական բարդույթները հետին պլան գնան, որքան ավելի փոխվստահություն հաստատվի, որքան ավելի փորձի, համագործակցության փորձի հիման վրա կարողանանք առաջ գնալ, այդպիսի սցենարները շատ ավելի իրատեսական կդառնան։

Պետրոս Ղազարյան. Տեսե՛ք, ընդդիմախոսներն ասում են, որ դա շատ վատ է. ինչու՞, որովհետև Ադրբեջանը պահում է մեր գերիներին, Ադրբեջանը մեր տարածքներում է, հետ չի տալիս։ Ադրբեջանը խոսում է 300000 ադրբեջանցիների գալու մասին, խոսույթը նույնն է, ինչ֊որ խաղաղությունից առաջ, «Զանգեզուր» և այլն, և Ադրբեջանը զինվում է, իսկ մենք աչք ենք փակում այս ամեն ինչի առաջ, և բենզին ենք բերում, որով ֆինանսավորում ենք ադրբեջանական բանակը:

Արարատ Միրզոյան. Նորից ու նորից սա այն մանիպուլյացիաներից մեկն է, եթե կուզեք, հիբրիդային հարձակումներից մեկն է, ապատեղեկատվություններից մեկն է, որը կիրառվում է այսօր մեր դեմ և կիրառվում է` նպատակ ունենալով տորպեդահարել և՛ խաղաղության գործընթացը, և՛ առհասարակ Հայաստանի զարգացման հեռանկարները։ Բենզինի այդ ձեռքբերումը, որքան հասկանում եմ, շատ շահավետ է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների համար։ Ես տեսա բոյկոտի կոչեր կան, բայց ես իմացա նաև, որ հերթեր կան այդ բենզինի ձեռքբերման համար։ Մյուսը, իհարկե, չեմ ուզում ասել, որ բոլոր խնդիրները լուծված են, դա կլինի ինքնախաբեություն, դա կլինի հասարակությանը խաբել։ Ի վերջո, ակնհայտ է՝ հիմա կան Բաքվի բանտերում պահվող անձինք։ Շարունակաբար, այս կամ այն մակարդակով, այս կամ այն իրադարձության շրջանակներում լսում ենք «Արևմտյան Ադրբեջան» խոսույթը։ Սրանք խնդիրներ են, որոնք դեռ ենթակա են լուծման։ Խաղաղությունը հաստատված է, համագործակցության փորձերը կան, դրսևորումները կան, բայց սա չի նշանակում, որ մենք անցել ենք ամբողջությամբ անհրաժեշտ ճանապարհը և հումանիտար հարցերն էլ ենթակա են հասցեագրման, և նաև «Արևմտյան Ադրբեջանի» խոսույթը, մենք համարում ենք դա մեր տարածքային ամբողջականության դեմ խոսույթ։
Այնպես որ դեռ ճանապարհ կա անցնելու, բայց պետք է գնալ այդ ճանապարհով։ Ի վերջո անհրաժեշտ ճանապարհ անցնում է, անհրաժեշտ նպատակակետին հասնում է նա, ով քայլում է, չէ՞ այդ ճանապարհով։ Եթե դու ճանապարհի սկզբից նստես և ասես` կա այս խոչընդոտը, այս խոչընդոտը, այս խոչընդոտը, և ոչինչ չանես դրանք հաղթահարելու ուղղությամբ, ոչինչ չանես մթնոլորտը բարելավելու ուղղությամբ, փոխվստահություն ձեռք բերելու ուղղությամբ, այդ խնդիրներից ոչ մեկը չի լուծվի։ Հիմա խոսում ենք, բայց արդեն Դուք հիշեք մթնոլորտը և հասարակության ակնկալիքներն օգոստոսին, Դուք հիշեք այդ ակնկալիքները և պատկերացումներն ապագայի վերաբերյալ մարտին։ Դուք հիշեք այդ պատկերացումներն ապագայի վերաբերյալ անցյալ տարի, նախանցյալ տարի:

Պետրոս Ղազարյան. Մենք սպասում էինք պատերազմի:

Արարատ Միրզոյան. Համեմատեք` որտեղ ենք մենք այսօր և որտեղ էինք մենք վեց ամիս առաջ, մի տարի առաջ, երկու տարի առաջ։

Պետրոս Ղազարյան. Դե տեսեք կա մյուս թեզը, որ այս բենզինը, հենց այս քայլը, ի՞նչ եք ուզում դուք անեք. այսպիսի ծրագիր ունեք, որ հիմա էժան գալիս է, մարդիկ գնում են, ինչ֊որ դրական ակնկալիքներ կան և այս ամենը նրա համար է, թուրքերն էլ հիմա ինչ֊որ բան կանեն, որպեսզի դուք վերընտրվեք: Վերընտրվելուց հետո ձեզնից գինը կուզեն և 300000 ադրբեջանցիներ կգան Հայաստան, ռուսական բազան կհանեք, եկեք անկեղծ ասենք` ընդդիմադիրները դա են ասում, որ սա հիմա ավանս է, որից հետո՝ ընտրություններից հետո ձեզնից կուզեն գինը։

Արարատ Միրզոյան. Մեր ընդդիմադիրներն, իհարկե, կարող են շատ կրեատիվ կերպով նոր ու նոր ստեր հնարել և հրամցնել հանրությանը, բայց գոնե ես իրավունք ունեմ հիմարությունները չմեկնաբանել:

Պետրոս Ղազարյան. Բազայի հարց չկա՞:

Արարատ Միրզոյան. Օրակարգում այդպիսի հարց չկա։

Պետրոս Ղազարյան. Այդ դեպքում ասում են` ինչու՞ է Ադրբեջանը մեզ էժան բենզին տալիս:

Արարատ Միրզոյան. Որովհետև խաղաղություն է հաստատվել և համագործակցություն պետք է ձևավորվի և մեր տարածքով էլ պիտի անցնեն ադրբեջանցիները, այո, և Թուրքիայի բեռները վաղը, մյուս օրը, և մենք պետք է իրանց տարածքով անցնենք, և մենք պետք է իրենցից ապրանք գնենք, և իրենք պետք է մեզնից ապրանք գնեն։ Մենք կառուցում ենք խաղաղ միջավայր Հայաստանի Հանրապետության շուրջ։ Այս խաղաղությունն այլընտրանք չունի:

Պետրոս Ղազարյան. Եթե խաղաղություն է հաստատվել, այլընտրանք չունի, մենք սկսել ենք արդեն առևտուր անել, այսինքն մի քայլ էլ առաջ ենք գալիս, չէ՞, իմաստը՞:

Արարատ Միրզոյան. Ինչի՞

Պետրոս Ղազարյան. «Զանգեզուրի», «Արևմտյան Ադրբեջան» խոսալու, 300000 ադրբեջանցի բերելու, մեր հողերը չազատելու, գերիներին հետ չտալու։ Եթե այդ ամեն ինչը Ձեր ասածի պես է, իմաստը ո՞րն է այս ամեն ինչի։

Արարատ Միրզոյան. Դե ես էլ եմ ասում նույնը՝ իմաստը ո՞րն է շարունակաբար ագրեսիվ նարատիվներ տարածելու: Համաձայն եմ՝ չկա իմաստ:

Պետրոս Ղազարյան. Բա ինչի՞ են անում: Ուրեմն մի բան էն չէ:

Արարատ Միրզոյան. Չէ, նայե՛ք։ Կա կուտակված խնդիրների մի մեծ բազմություն։ Հիմա ես ասում եմ, որ մեկը, տասը, քսանը լուծված են, երեքը, մեկը մյուսից կարևոր, չեմ վիճարկում, դեռ լուծված չեն, և մենք աշխատում ենք այդ ուղղությամբ։ Դուք վերցնում եք սկիզբը և վերջը։ Դուք այդ ճանապարհը և աշխատանքը, ջանքերը, ժամանակը չե՞ք դիտարկում:

Պետրոս Ղազարյան. Առանց Թուրքիայի մի տեսակ կիսատ կլինի «ԹՐԻՓՓ»-ի կոնցեպտը, և Էրդողանը հայտարարեց, որ տարվա սկզբին հնարավոր են ինչ֊որ սիմվոլիկ քայլեր` ու՞ր ենք հասել և ինչի ակնկալիք մենք ունենք տարվա սկզբին։

Արարատ Միրզոյան. Իսկապես, երբ ապաշրջափակման մասին ենք խոսում և հարևանների հետ առնվազն հանդուրժելի, միմյանց հանդուրժող, էլ չասած համագործակցային հարաբերություններ կառուցելու մասին ենք խոսում, անշուշտ, կլինի կիսատություն, եթե այդ կարգավորումը և այդ միջավայրի, մթնոլորտի ձևավորումը չներառի նաև Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունները։ Մենք, պետք է ասեմ, և ես տարբեր առիթներ ունեցել եմ սա ասելու, շատ ինտենսիվ և շատ դրական երկխոսություն ունենք Թուրքիայի հետ, բայց միևնույն ժամանակ էլի ասել եմ, մի հատ էլ եմ ուզում ընդգծեմ` ժամանակն է, որ մենք ունենանք մեծ, շոշափելի, կոնկրետ առաջընթացներ գետնի վրա։ Հիմա մենք կարող ենք ասել, որ բոլորովին վերջերս, մոտ մեկ ամիս առաջ, օրինակ, ի թիվս այլ զարգացումների, տեղի ունեցավ Գյումրի-Կարս երկաթուղային՝ այդ հանգույցի գնահատման ուղղությամբ աշխատող փորձագիտական խմբի հանդիպումը։ Հայաստան-Թուրքիա փորձագիտական խումբը եղավ Թուրքիայի տարածքում, այդ հատվածում, այնուհետև անցավ Հայաստանի տարածքում, իր ուսումնասիրությունն արեց, այդտեղ աշխատանքներ կան արդեն: Սա ասում եմ ցույց տալու, որ կան քայլեր և աշխատանք իսկապես արվում է, բայց կհամաձայնեի՝ ժամանակն է, որ մեծ և շատ շոշափելի առաջընթաց արդեն որպես փաստ ունենանք մնացած աշխատանքներին զուգահեռ:

Պետրոս Ղազարյան. Ըստ Ձեզ, ի՞նչ կունենանք տարվա սկզբին։

Արարատ Միրզոյան. Ես կարծում եմ, որ մենք անպայմանորեն այս ուղղությամբ շատ դրական առաջընթաց ունենալու ենք։ Մի քիչ ժամկետների առումով կանխատեսում չեմ ուզում անել, կարծում եմ, լավ ասեմ՝ կարծում եմ, որ շատ մոտ ապագայում, շատ մոտ: Ընդհանուր առմամբ սա է այն գործընթացը, սա է այն ուղղությունը, որով տարածաշրջանը գնում է և գնալու է։ Սա անխուսափելիորեն գնացող զարգացումներ են, որովհետև սա շահավետ է Հայաստանի համար, սա շահավետ է Թուրքիայի համար, սա շահավետ է Ադրբեջանի համար, եթե նայենք Արևելք: Սա շահավետ է բոլոր միջազգային գործընկերների համար. սա շահավետ է Եվրոպայի համար, սա շահավետ է Կենտրոնական Ասիայի համար, սա շահավետ է Միացյալ Նահանգների համար, Ռուսաստանի համար, Իրանի համար և այս պրոցեսը, եթե այնուամենայնիվ կանխատեսում անեի՝ իմ գնահատականը կլիներ շատ լավատեսական։ Ես չեմ կարող ասել` դա կլինի հունվարի 1-ին, 10-ին, 20-ին, թե 30-ին: Ես չեմ կարող ասել` դա հունվարին կլինի, չեմ ուզում այդպիսի գնահատական, կանխատեսում անել։ Ես չեմ ուզում ասել ամբողջական գործընթացը, բոլոր հնարավոր քայլերը տեղի կունենան հունվարին, թե մի մասը կլինի հունվարին, մի մասը` մարտին, մի մասը` մայիսին կամ սեպտեմբերին կամ հաջորդ դեկտեմբերին, բայց այդքան երկար չեմ կարծում, թե ամբողջը տևի: Բայց ուզում եմ ասել, որ ես տեսնում եմ և սա, կարծում եմ, թե ակնհայտ է, որ գործընթացներն այսպես են գնում և այդպես է ստացվելու։

Պետրոս Ղազարյան. Այսինքն, այնուամենայնիվ, տարվա սկիզբ մի մասը կտեսնե՞նք։

Արարատ Միրզոյան. Դուք նորից ինձնից ժամկետ եք ուզում։

Պետրոս Ղազարյան. Չէ, տարվա սկի՞զբ՝ հունվար, փետրվար։ Ստեղ այդքան օրը կարևոր չի, ինչքան ինչը:

Արարատ Միրզոյան. Օրինակ, սիմվոլիկ մի քայլ կարող ենք տեսնել մինչև տարվա սկիզբ։

Պետրոս Ղազարյան. Այսինքն` դեռ մնացել է երկու օր։ Հասկացա:
Կա այս ամեն ինչի, ինչ Դուք նկարագրեցիք, այլ հայացք։ Ձեր ընդդիմախոսները, կրկին, ասում են, որ Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը թուրք-ադրբեջանական ազդեցության տակ է, դրա ողջ իմաստը Ռուսաստանին տարածաշրջանից հանելն է, եկեղեցու դեմ սկսած արշավը դուք Թուրքիայի ասելով եք անում, մեր ազգային արժեքները, դուք հնարավորինս նվազեցնում եք Ռուսաստանի ազդեցությունը և ողջ քաղաքականությունը տանում եք նրան, որ Ռուսաստանը դուրս մղվի, և նրանք ասում են, որ ապազգային այս իշխանությանը պետք է փոխարինեն ազգային ուժերը և վերականգնեն ազգային պետությունը։ Ձեր մեկնաբանությունը:

Արարատ Միրզոյան. Մի մասը հարցադրումներ են, որոնց ես ուզում եմ և չեմ խուսափի, կանդրադառնամ, բայց այնուամենայնիվ, թույլ տվեք անհեթեթ հատվածների վրա ժամանակ չծախսել։ Ռուսաստանին Հայաստանից դուրս թողելու, Ռուսաստանի հետ քաղաքական, տնտեսական որևէ այլ կապերը խզելու օրակարգ Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը չունի: Այդպիսի օրակարգ չկա, այդպիսի քաղաքականություն չի վարվում։ Ավելին ասեմ, սա՝ հենց նոր ես ինչ որ ասացի, ուղիղ ասվում է նաև մեր միջազգային գործընկերներին, մյուսներին, որպեսզի թյուրըմբռնում չլինի, մենք հարաբերություններ ենք կառուցում, խորացնում տարբեր աշխարհաքաղաքական կենտրոնների հետ, որպեսզի ճիշտ հասկանանք ակնկալիքները։ Հետևաբար, երբ մենք մեր հարաբերությունները խորացնում ենք դիցուք Միացյալ Նահանգների հետ կամ Եվրոպական միության հետ, պետք չի փնտրել այդտեղ նպատակ, թաքնված օրակարգ` Ռուսաստանին Հայաստանից դուրս թողելու։ Եթե այդպես լիներ, նորից վերադառնալով վարչապետի վերջին ասածներին, Հայաստանի Հանրապետությունն` ի դեմս Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի, Ռուսաստանի Դաշնությանը չէր առաջարկի վերականգնել, օրինակ՝ երկաթուղու բացակայող մասերը Գյումրիի հատվածում, Երասխի հատվածում և ներգրավվել այդ մեծ, տրանսպորտային շարժերի մեջ։ Էլ ի՞նչ ասացիք:

Պետրոս Ղազարյան (Արձագանք). Թուրքական օրակարգ է։

Արարատ Միրզոյան. Դե ասացի` անհեթեթություններին չանդրադառնամ: