12.01.2025 | 22:00
Ընտրությունները կեղծվեցին, բայց մենք էլ չպատրաստվեցինք այնպես, ինչպես անհրաժեշտ էր․ Զուրաբիշվիլի
Արդյոք «Զանգեզուրի միջանցքի» հարցով Բաքվի և Անկարայի դիրքորոշումը փոխվել է. քաղաքագետների գնահատականը․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
Քաղաքականություն
27.09.2023 | 20:56
Արցախի նկատմամբ Ադրբեջանի վերջին ագրեսիայից և Ստեփանակերտի փաստացի հայաթափումից հետո պաշտոնական Բաքուն առաջին անգամ հայտարարում է, որ Ադրբեջանը մտադիր չէ ռազմական գործողություններ ձեռնարկել Հայաստանի հարավում ցամաքային միջանցք ստեղծելու համար։ Այս մասին երեկ հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիևը՝ նշելով, թե «Բաքուն ցանկանում է միայն Հայաստանի տարածքով դեպի Նախիջևան տրանսպորտային կապեր ստեղծել, ինչը օգուտ կբերի երկու երկրներին և ամբողջ տարածաշրջանին»։
«Ադրբեջանը չունի որևէ ռազմական նպատակ Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխան տարածքում, դա լիովին դուրս է Ադրբեջանի օրակարգից»,- նշել է Ալիևի օգնականը։
Հաջիևի խոսքով՝ Հայաստանին առաջարկել են տրանսպորտային գծերի անցկացման հարցը լուծել բացառապես խաղաղ եղանակով։
Մինչդեռ 44-օրյա պատերազմից հետո Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը պարբերաբար սպառնացել է Հայաստանին «Զանգեզուրի միջանցքի հարցը» լուծել ուժի միջոցով, եթե Երևանը դա կամավոր չանի։
Լեռնային Ղարաբաղում վերջին ողբերգական զարգացումներից հետո Բաքվի հռետորաբանության փոփոխությունն արդյո՞ք նշանակում է, որ այդ երկիրը հրաժարվել է միջանցքային օրակարգից։ Քաղաքագետ Արեգ Քոչինյանն այս փուլում ուշադրություն է հրավիրում երկու գործընթացի վրա։ Առաջինը՝ Ադրբեջանի վրա միջազգային տարբեր դերակատարների, այդ թվում՝ ԱՄՆ-ի ճնշումն է՝ կապված Հայաստանի տարածքային ամբողջականության հետ։
Այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքից» նախօրեին խոսել է նաև Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը։ Թեև Էրդողանը հերթական անգամ շեշտել է «Զանգեզուրի միջանցքի» ռազմավարական նշանակությունը Անկարայի և Բաքվի համար, միաժամանակ, հայտարարել է՝ եթե Հայաստանը չհամաձայնի, ապա ճանապարհը կարող է անցել Իրանով։
Ադրբեջանն ու Թուրքիան այժմ քարոզչական աշխատանք են տանում՝ պնդելով, թե իրենց Հայաստանի տարածքով ոչ թե «միջանցք», այլ ճանապարհ է պետք՝ ասում է քաղաքական մեկնաբան Արմեն Բաղդասարյանը և եզրակացնում՝ Բաքուն, այդուհանդերձ, փորձելու է ուժով միջանցք ստանալ։
Հայաստանը մշտապես հայտարարել է, որ պատրաստ է և շահագրգռված` տարածաշրջանում կոմունիկացիաների ապաշրջափակմամբ, որը պետք է տեղի ունենա կողմերի ինքնիշխանության, իրավազորության, հավասարության և փոխադարձության սկզբունքների հիման վրա։ Բաքուն, մինչդեռ, միջանցքի մասին խոսելիս զուգահեռներ էր անցկացնում Լաչինի հետ՝ շեշտելով, որ նույն ռեժիմը պետք է գործի։ Այժմ Լաչինի միջանցքի հարցը, ըստ էության, փակվեց, սակայն քաղաքագետ Արեգ Քոչինյանը համարում է, որ «Զանգեզուրի միջանցքի» խոսույթը դեռ վերջնական հաղթահարված համարել չի կարելի, քանի որ Բաքվի և Անկարայի մեղմ հռետորաբանությունը կապված է ոչ թե Հայաստանի դիրքերի ամրապնդման, այլ արտաքին գործոնների հետ, որոնք ցանկացած պահի կարող են փոխվել։
Մանրամասները՝ տեսանյութում։
Շողիկ Գալստյան
