Ադրբեջանին ինտեգրվենք, որ սպանե՞ք մեզ․ ԽՍՀՄ-ում ինտեգրված էինք, մորթեցիք հայերին, անհնա՛ր է ինտեգրում․ Թագուհի Թովմասյան․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ

Factor TV-ի հարցազրույցը ՀՀ ԱԺ մարդու իրավունքների պաշտպանության և հանրային հարցերի հանձնաժողովի նախագահ Թագուհի Թովմասյանի հետ

-Արցախի ԱԳՆ-ն հերքեց Ադրբեջանի տեղեկատվությունը, թե, իբր, ռուս խաղաղապահների միջնորդությամբ, ուղեկցմամբ Հայաստանը Լիսագոր-Ստեփանակերտ ճանապարհով ռազմական տեխնիկայի շարասյուն է անցկացրել։ Արցախից սա որակում են որպես ոստիկանի սպանության դեպքից միջազգային ուշադրությունը շեղելու փորձ Ադրբեջանի կողմից։ Բացի այդ՝ Ադրբեջանի ՊՆ-ն սպառնում էր, իրենց խոսքով, հակաահաբեկչական քայլեր անել, եթե չդադարեցնեն նման տեխնիկայի տեղափոխումը։ Ի՞նչ է ծրագրում Ադրբեջանը՝ հայտնի՞ է։

-Ուզում եմ առաջին հերթին արձանագրել, որ այդ ճանապարհին ասել ճանապարհ՝ մեղք է՝ հայտնի ֆիլմի մոտիվներով, որովհետև դժվար է ասել, թե այդ ճանապարհով ինչպես են մարդիկ ընդհանրապես տեղաշարժվում։ Եվ երկրորդ՝ 2020 թվականի պատերազմից հետո այս ընթացքում բոլորս ենք համոզվել, որ Արցախը իսկապես մոռացված է, Արցախ որևէ զինտեխնիկա չի մտնում, և Ադրբեջանը դրա մասին շատ լավ գիտի։ Պարզապես, այո, խնդիր է դրել Հաագայի դատարանի որոշումից հետո այնպիսի մեջբերումներ և այնպիսի պատճառաբանություններ բերի, որ ճանապարհն իր կողմից չբացելն արդարացնի։ Սա իրենց գլխավոր նպատակն է, և անընդհատ լեգիտիմացնում են իրենց գործողությունները։ Բայց ես կարծում եմ, որ մի քիչ ավելի խորքային հարց կա այստեղ՝ կապված Բաքու Լավրովի այցի հետ, և ինչքան պաշտոնական տեղեկություններն ուսումնասիրում ենք, ստացվում է, որ Լավրովի հետ այնքան էլ համաձայնություն չեն կարողացել ձեռք բերել անցակետի տեղադրման հարցում և անընդհատ այսպիսի միջոցներով նրանք փորձում են ապացուցել, որ տեսեք՝ ինչքան կարևոր է անցակետի տեղադրումը, որպեսզի մենք և դուք էլ համոզված լինենք, որ զինտեխնիկայի տեղաշարժ չկա։

-Բայց Հաագայի դատարանը չմերժե՞ց իրենց այդ պահանջը։

-Այո՛, պահանջը մերժել է, բայց նաև Հաագայի դատարանի վճիռը՝ միջանկյալ միջոցը չի կատարվում, և սա ապտակ է ամբողջ միջազգային հանրությանը: Այս առումով Ադրբեջանը է՛լ ավելի է լկտիանում օր օրի, և ստացվում է, որ եթե երկրագնդի թիվ մեկ դատարանը պարտադիր կիրառման համար որոշում է կայացնում, և այն մնում է անկատար, դրա համար Ադրբեջանը կարող է արդեն ամեն ինչ մոգոնել, որովհետև անպատժելիությունը ծնում է նոր հանցանքներ։

-Ադրբեջանը բավականին անկեղծ է իր ծրագրերի մեջ, օրինակ՝ ասում է՝ մենք, իրենց բառերով՝ «հակաահաբեկչական գործողություն ենք անելու», այսինքն՝ նրանք զգուշացնում են նոր ռազմական գործողությունների մասին։ Տեսեք, բացի նրանց սպառնալիքներից՝ նաև Հաագայի որոշման կատարումը պարտավորեցնելու նպատակով արդյո՞ք Հայաստանը պետք է դիմի ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդ։

-Ցանկացած արդյունքի դեպքում Հայաստանը պարտավոր է դիմել, որովհետև այդ վճիռները, միջանկյալ միջոցները, որոնք կիրառվում են, դրանք ՀՀ-ին ձեռնտու են և, կարելի է ասել, օգուտ են բերում իրավական առումով։ Այլ հարց է, որ դրանք չեն կատարվում։ Բայց որպեսզի մենք տարիների ընթացքում ապահովենք և կուտակենք այն անհրաժեշտ տեղեկատվական բազան, թե ինչպես է Ադրբեջանը մեզ հետ վարվում, դրանք խիստ անհրաժեշտ միջոցներ են։ Բայց դրանք չպետք է հասարակությանը մատուցել որպես փրկության օղակ։ Դուք հիշում եք՝ ինչպիսի ոգևորություն եղավ՝ Հաագայի դատարանը հիմա որոշումը կկայացնի, մինչդեռ իշխանությունները հստակ գիտեին, որ Հաագայի դատարանի որոշումը հնարավոր է՝ չկատարվի, քանի որ աշխարհում շատ նման օրինակներ կան։ Ասեմ ավելին՝ աշխարհում օրինակները շատ ավելի օրինակելի են, երբ որևէ երկիր, որին առնչվում է վճիռը, այսինքն՝ հաղթող կողմին առնչվում է վճիռը, նա կարողանում է իր ազդեցություններով հասնել դրա լուծմանը։

Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում։

Ռոբերտ Անանյան