Քաղաքականություն
11.05.2022 | 20:17Արցախի Փառուխ գյուղում այս տարվա փետրվար-մարտին տեղի ունեցած դեպքերի և Արցախի գազամատակարարման անջատումների փաստերով Հայաստանն ապրիլի 25-ին նոր գանգատ է ներկայացրել ՄԱԿ–ի արդարադատության միջազգային դատարան։ Միջազգային իրավական հարցերով Հայաստանի ներկայացուցիչ Եղիշե Կիրակոսյանը նշում է, որ հաշվի են առնվել հայկական բնակավայրերի շուրջ բարձրախոսներով տարածվող ահաբեկող խոսքը, ուժ կիրառելու սպառնալիքը, ինչպես նաև գազամատակարարման հետևանքով ծագած հումանիտար խնդիրները։
Փաստերը դիմումում ներկայացվել են Արցախի էթնիկ բնակչության նկատմամբ ակնհայտ հոգեբանական ճնշումներ կիրառելու հիմքով։ Այս մասին խոսել էր նաև վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։
«Արդեն երկար ժամանակ Ադրբեջանը Ղարաբաղի մի շարք գյուղերի բնակիչներին բարձրախոսներով հայերեն և ռուսերեն կոչ էր անում լքել իրենց գյուղերը, հակառակ դեպքում՝ սպառնալով նրանց ուժով դուրս մղել այնտեղից: Այս հայտարարությունները զուգորդվում էին գիշերային ժամերին լուսարձակներով այդ գյուղերի բնակիչների տները լուսավորելով և բարձրախոսներով մահմեդական աղոթքի հրավեր՝ ազան միացնելով: Սա ոչ այլ ինչ է, քան կրոնական ահաբեկչության դրսևորում և մյուս կողմից՝ իսլամի վարկաբեկում»,- ասել էր Փաշինյանը։
Ադրբեջանական զորքերը մարտի 24-ին են Ասկերանի շրջանի Փառուխ գյուղի ուղղությամբ խախտել շփման գիծը և հաստատվել գյուղում, ինչպես նաև հարակից Քարագլուխ բարձունքի մի հատվածում։ Այդ օրերին, անվտանգության նկատառումներից ելնելով, Ասկերանի շրջանի Խրամորթ համայնքից տարհանվեց շուրջ 200 կին և երեխա, վտանգի տակ հայտնվեց նաև բնակավայրի հայկական մշակութային ժառանգությունը։ Այս պահին Ադրբեջանի ԶՈՒ-ն դեռևս շարունակում է մնալ զբաղեցրած տարածքում։
«Իրենք փորձում են հայկական ներկայությունը ջնջելուն ուղղված ցանկացած քայլ անել, և այդ քայլերից մեկը պատմության կեղծումն է, որը նաև դրսևորվում է այս կերպ։ Իրենք ներկայացնում են հայկական մշակութային ժառանգությունն իբրև ալբանական կամ ուդիական՝ խուսափելով ամեն կերպ էթնիկ հայերի ներկայությունը փաստող որևէ հայկական մշակութային ժառանգության օբյեկտ ընդունելուց։ Այդ բոլոր նոր փաստերը ևս տեղ են գտել Հայաստանի վերջին դիմումում»,- նշում է Կիրակոսյանը։
Հայաստանի նոր դիմումը ՄԱԿ-ի արդարադատության միջազգային դատարան ներկայացվել է՝ ի լրումն 2021 թվականի գանգատի, որը, ի դեպ, ամիսներ առաջ՝ դեկտեմբերի 7-ին ընդունած որոշմամբ բավարարվել էր։ Հաագայի դատարանը պահանջել էր Ադրբեջանից կանխել հայերի նկատմամբ ռասայական ատելության տարածումը: Հաշվի առնելով դատարանի այս որոշումը՝ Հայաստանը, մինչ արդարադատության միջազգային դատարան դիմելը, նախ նամակագրություն է ունեցել ադրբեջանական կողմի հետ՝ նրանցից բացատրություն պահանջելով և հղում անելով որոշմանը, ինչին, սակայն, Ադրբեջանը պատասխանել է բացառապես փոխադարձ անհիմն մեղադրանքներով։
Միջազգային հարցերով փաստաբան Արա Ղազարյանը դեռևս չի հասցրել ամբողջությամբ ծանոթանալ գանգատին, սակայն նշում է՝ Ադրբեջանը վարում է էթնիկ զտման քաղաքականություն, որի ապացույցները շատ մանրամասն տեղ են գտել ներկայացված դիմումում։
Փաստաբանը նկատում է՝ թեև գանգատի հետագա ընթացքն ինքնին չի կարող ստիպել Ադրբեջանին ամբողջությամբ հրաժարվել նշված քաղաքականությունից, քանի որ դատարանը հստակ կարգավորում չի կարող տալ խնդրին, այնուամենայնիվ, շեշտում է՝ նմանօրինակ դիմումները լրացուցիչ ճնշող միջոց են Ադրբեջանի կողմից տարվող հայատյաց քաղաքականության դեմ։
Մանրամասներ՝ տեսանյութում։
Ռոզա Վարդանյան
