Թեհրան-Բաքու լարվածությունը, հայ-իրանական գործընկերությունից Ադրբեջանի դժգոհությունը․ ՏԱՍՍ-ի անդրադարձը

Ռուսական ՏԱՍՍ գործակալությունը ծավալուն հոդված է հրապարակել Իրանի և Ադրբեջանի միջև վերջին լարվածության վերաբերյալ, որում անդրադարձ կա նաև Հայաստանին:

Մասնավորապես, հոդվածագիրը նշում է, որ վերջին օրերի իրադարձությունները Իրանի և Ադրբեջանի հակասությունները նոր մակարդակի են բարձրացրել։ Նշվում է, որ 2010-ականներին թվում էր, որ Բաքուն և Թեհրանը, միմյանց նկատմամբ երկար տարիների անվստահությունից հետո, վերջապես գտել են լիարժեք համագործակցության հիմքը, սակայն Ղարաբաղում վերջին պատերազմը փոխել է ինչպես ուժերի հարաբերակցությունը տարածաշրջանում, այնպես էլ ադրբեջանական կողմի դիրքորոշումը:

«Իրավիճակի ներկայիս սրման սկզբնական պատճառը Ադրբեջանի փորձերն էին՝ սահմանափակել Իրանի հետ Հայաստանի կապերը: Սակայն խնդիրները չեն սահմանափակվում միայն այս հարցով։ Թեհրանն անհանգստացած է Ադրբեջանում Իսրայելի ներկայությամբ և տարածաշրջանում Թուրքիայի ուժեղացմամբ»,- ասվում է հրապարակման մեջ։

Անդրադառնալով Հայաստանի և Իրանի հարաբերություններին՝ հոդվածագիրը նշում է, որ Թեհրանը գտնվում է միջազգային լուրջ մեկուսացման մեջ՝ վերջին տարիներին ԱՄՆ-ի կողմից վարվող քաղաքականության պատճառով, և ցանկանում է գտնել այդ սահմանափակումները հաղթահարելու ուղիներ, «Հայաստանն էլ Իրանի համար այդ առումով թանկ տնտեսական գործընկեր է»:

«Հայկական կողմն Իրանի համար արժեքավոր տնտեսական գործընկեր է: 2020 թվականի վերջին երկրների միջև առևտուրը կազմել է 400 մլն դոլար»,- ասվում է հոդվածում։

Բացի այդ՝ Հայաստանի տարածքը Հյուսիս Հարավ տարանցիկ միջանցքի այլընտրանքային երթուղին է։ Նշվում է, որ Ադրբեջանը շահագրգռված է Իրանի և Հայաստանի միջև առևտրի ամբողջական դադարեցմամբ, սակայն արդեն իսկ տնտեսական ծանր վիճակում գտնվող Թեհրանի համար այս մոտեցումը բացարձակապես անընդունելի է:

«Զարմանալի չէ, որ Բաքվի հայտարարությունները՝ դեպի Նախիջևան միջանցք ունենալու և այդպիսով իրանա-հայկական սահմանը վերահսկողության տակ առնելու մտադրության մասին, իրանական կողմից բուռն բողոքի պատճառ են դարձել»,- նշված է հոդվածում:

Ընդհանուր առմամբ, ասվում է, որ չնայած կոշտ հռետորաբանությանն ու զորավարժություններին՝ Ադրբեջանի և Իրանի միջև հակամարտության խորացումը հսկայական ռիսկեր է պարունակում երկու երկրների համար: Լիարժեք ռազմական գործողությունները բացառվում են։

Ըստ հոդվածագրի, քանի որ Իրանը մտադիր չէ նահանջել, այս դեպքում զիջումը պետք է լինի բացառապես Ադրբեջանի կողմից։ Ամեն դեպքում, մոտ ժամանակներս իրանական և ադրբեջանական կողմերի միջև լարվածության որոշակի մակարդակ կպահպանվի: Ամեն դեպքում, մոտ ժամանակներս իրանական և ադրբեջանական կողմերի միջև լարվածության որոշակի մակարդակ կպահպանվի:

Էմմա Չոբանյան