UNESCO-ի այցն Արցախ կրկին հետաձգվում է․ Ալիևը Հայաստանին է մեղադրել կազմակերպության առաքելության այցին խոչընդոտելու մեջ, Հայաստանի ԱԳՆ-ից արձագանքել են

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը նախօրեին երկրում ՄԱԿ-ի նորանշանակ մշտական համակարգող Վլադանկա Անդրևայի հետ հանդիպմանը կրկին անհիմն մեղադրանքներ է հնչեցրել Հայաստանի հասցեին։ Այս անգամ Ալիևը նշել է, որ Հայաստան է խոչընդոտում UNESCO-ի առաքելության մուտքին Արցախ։

«Պատերազմից հետո մենք UNESCO-ից ազդանշաններ ստացանք,որ նրանք ցանկանում են գալ։ Իհարկե, մենք զարմացանք, քանի որ նրանք երբեք չէին գալիս, երբ մենք կանչում էինք , կարելի է ասել, գրեթե 30 տարի։ Իսկ պատերազմից հետո որոշեցին գալ։ Մենք համաձայնեցինք և ինչքանով ինձ հայտնի է, վերջին տեղեկատվությունն այն է, որ առաքելությունը ձևավորված է, սակայն հիմա Հայաստանը կրկին դեմ է դրան։ Դրա համար էլ առաքելությունը կրկին հետաձգվում է»,- ասել է Ադրբեջանի նախագահը։

Ուշագրավ է, որ հենց ադրբեջանական կողմն է նոյեմբերի 9-ի՝ Հայաստանի, Ադրբեջանի ու Ռուսաստանի ղեկավարների միջև կնքված հրադադարի եռակողմ հայտարարությունից հետո, ամեն կերպ խոչընդոտում UNESCO-ի առաքելության մուտքին Արցախ ու նրա գրավյալ տարածքներ։ Այս հարցին անդրադարձել է նաև ՀՀ ԱԳՆ մամուլի խոսնակ Վահան Հունանյանը։

«Հարկ է նշել, որ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի փաստահավաք առաքելության անհապաղ իրականացման անհրաժեշտությունն առաջացել է 2020թ. 44-օրյա պատերազմի արդյունքում ադրբեջանական վերահսկողության տակ անցած տարածքներում հայկական մշակութային և կրոնական ժառանգությունը ոչնչացման վերահաս վտանգից պաշտպանելու համար։

Թե՛ պատերազմական գործողությունների ընթացքում, թե՛ հրադադարի հաստատումից հետո բազմաթիվ են ադրբեջանական զինված ուժերի կողմից հայկական եկեղեցիների, մշակութային և կրոնական այլ հուշարձանների միտումնավոր ոչնչացման և վանդալիզմի փաստագրված դեպքերը։ Ավելին` Արցախի կրոնական և մշակութային ժառանգության օբյեկտների ֆիզիկական ոչնչացմանը զուգահեռ ականատես ենք լինում Ադրբեջանի բարձրագույն ղեկավարության հրահանգով իրականացվող պատմական փաստերի կեղծման, հայկական հուշարձանների ինքնության և պատկանելիության խեղաթյուրման, ճարտարապետական տեսքի փոփոխման անընդունելի դեպքերի։

Թերևս, մշակութային հանցագործությունները կոծկելու նպատակով էր Ադրբեջանը տևական ժամանակ խոչընդոտում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի փորձագետների այցելությունը՝ միաժամանակ կազմակերպությանը մեղադրելով կողմնակալության մեջ։ Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից առաքելության իրականացման համար խոչընդոտներ ստեղծելու և հարցը քաղաքականացնելու պրակտիկան հիմա էլ շարունակվում է: Հիշեցնենք նաև, որ դեռևս 2020թ․ դեկտեմբերին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի գլխավոր տնօրենի՝ մշակութային հարցերով տեղակալը հայտարարել էր, որ Ադրբեջանը համաձայնություն չի տալիս առաքելության գործուղմանը։

Հարկ է նշել, որ Հայաստանը ողջունել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի փաստահավաք առաքելությունը և պատրաստակամ է սատարել դրա՝ հնարավորինս արագ կյանքի կոչմանը` «Զինված ընդհարման դեպքում մշակութային արժեքների պաշտպանության մասին» 1954 թ. Հաագայի կոնվենցիային և դրան կից երկու արձանագրություններին համահունչ։

Արցախի վտանգված մշակութային և կրոնական ժառանգությունը միջազգային ուշադրության հրատապ կարիքն ունի՝ այն պատշաճ կերպով պահպանելու և վանդալիզմի դեպքերը կանխելու համար։ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի առաքելության իրականացումն ու պատմամշակութային ժառանգության համապարփակ ուսումնասիրությունը կնպաստի Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցած տարածքներում մշակութային ժառանգության պահպանմանն ուղղված ջանքերին և հնարավոր բացասական զարգացումների կանխարգելմանը:

Հայկական կողմը շահագրգռված է առաքելության՝ հնարավորինս սեղմ ժամկետներում իրականացմամբ և շարունակում է նպատակամղված ջանքեր գործադրել այս ուղղությամբ»,-ասված է ԱԳՆ մամուլի քարտուղար Վահան Հունանյանի մեկնաբանության մեջ։:

Էմմա Չոբանյան