Չինաստանը կարևոր գործոն է հանդիսացել Աֆղանստանում թալիբների արագ առաջխաղացման հարցում․ վերլուծաբաններ

Լուրեր

11.12.2024 | 23:30
Թուրքիան Մեծ Բրիտանիայից շահագործումից հանված Super Hercules ռազմատրանսպորտային ինքնաթիռներ կգնի
11.12.2024 | 23:17
Դեսպան Հարությունյանը վերահաստատել է Կանադայի հետ հարաբերություններն առավել խորացնելու Հայաստանի հանձնառությունը
11.12.2024 | 22:52
Երևանում և 6 մարզում էլեկտրաէներգիայի անջատումներ կլինեն
11.12.2024 | 22:37
ԱՄՆ-ը կարող է «իրանական» պատժամիջոցներ կիրառել ռուսական նավթի դեմ
11.12.2024 | 22:21
Բելառուսից թոշակառուն դատապարտվել է 4 տարվա ազատազրկման՝ Լուկաշենկոյին և ոստիկանին վիրավորելու համար
11.12.2024 | 22:08
Էրդողանը դավաճանեց Ռուսաստանին․ Ալեքսանդր Դուգինը՝ Սիրիայում իրադարձությունների մասին
11.12.2024 | 21:58
Երևանի Բագրևանդի-Նելսոն Ստեփանյան փողոցների խաչմերուկում երթևեկությունը կկարգավորվի լուսացույցներով
11.12.2024 | 21:44
Ադրբեջանի ընդդիմությունը ԱՄՆ-ին ու ԵՄ-ին կոչ է անում երկրի իշխանությունների դեմ պատժամիջոցներ սահմանել
11.12.2024 | 21:29
Օրբանը զանգահարել է Պուտինին․ քննարկվել է ուկրաինական հակամարտությունն ու իրավիճակը Սիրիայում
11.12.2024 | 21:17
Հակոբ Ասլանյանը փոշմանել է, բայց արդեն ուշ է․ նա հեռացվեց ՔՊ-ից
11.12.2024 | 21:00
ՔՆՆԱՐԿՈւՄ․ Ասադի տապալումը Սիրիայում, ՌԴ-ի թուլացումը, Թուրքիայի դերի աճը․ ի՞նչ վիճակ ստեղծվեց Մերձավոր Արևելքում. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
11.12.2024 | 20:51
Քննարկվել են Հայաստանում անցկացվելիք COP 17-ի կազմակերպման վերաբերյալ առանցքային հարցերը
11.12.2024 | 20:43
Օլաֆ Շոլցը պաշտոնապես Բունդեսթագին վստահության քվեի խնդրանք է ներկայացրել
11.12.2024 | 20:27
Մալիբուում խոշոր անտառային հրդեհ է մոլեգնում, որը սպառնում է հոլիվուդյան աստղերի առանձնատներին․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
11.12.2024 | 20:12
Մանդատս վայր եմ դրել այլ աշխատանքի անցնելու նպատակով. Դավիթ Առուշանյան
Բոլորը

Մինչ ԱՄՆ-ը հեռանում է Աֆղանստանից, ամբողջ աշխարհը հետևում է Չինաստանի արձագանքին: Երկու երկրներն ունեն ընդհանուր սահման և հաստատել են կապեր դեռևս մինչև ԱՄՆ-ում տեղի ունեցած սեպտեմբերի 11-ի ահաբեկչությունը, գրում է Ամերիկայի ձայնը։

Աֆղանստանում ուժերի հավասարակշռության փոփոխությունից շատ առաջ, Չինաստանն արդեն փորձեր էր իրականացնում թալիբների հետ հարաբերություններ հաստատելու ուղղությամբ: Չինաստանի արտգործնախարարը հուլիսի 28-ին չինական Տյանցզին քաղաքում հանդիպել է թալիբների բարձրաստիճան ներկայացուցիչների հետ:

Ըստ Կենտրոնական Ասիայի հարցերով փորձագետ Ռաֆայելո Պանտուչիի՝ դրանից մեկ շաբաթ առաջ Չինաստանի նախագահը զանգահարել էր և զրուցել այդ ժամանակ դեռևս Աֆղանստանի գործող նախագահ Ղանիի հետ՝ նրան առաջարկելով իր շարունակական աջակցությունը: Կենտրոնական Ասիայի որոշ վերլուծաբաններ կարծում են, որ Չինաստանը հանդիսացել է Աֆղանստանում թալիբների նման արագ առաջխաղացման հարցում կարևոր գործոն:

Ռազմավարական և միջազգային հետազոտությունների կենտրոնի վերլուծաբան Սեթ Ջոնսն ընդգծում է, որ Աֆղանստանի անվտանգության ուժերը ընդունել են այն փաստը, որ թալիբներն ունեն Չինաստանի, Ռուսաստանի, Պակիստանի և Իրանի, տարածաշրջանի խոշորագույն երկրներից շատերի, հավանաբար, բացառությամբ Հնդկաստանի աջակցությունը:

Որոշ վերլուծաբաններ նշում են, որ Աֆղանստանում Չինաստանի շահերն են երկրի օգտակար հանածոների հանքավայրերը և Չինաստանի խոշոր ծրագիր հանդիսացող Belt and Road նախաձեռնությունը, որը նպատակ ունի ընդլայնել Չինաստանի քաղաքական և տնտեսական ազդեցությունը Եվրոպայում` ներդրումային և ենթակառուցվածքային ծրագրերի միջոցով:

Թեև Աֆղանստանից ԱՄՆ -ի դուրս գալը կարող է լավ առիթ հանդիսանալ Չինաստանի համար՝ երկիր մուտք գործելու առումով, վերլուծաբանները կարծում են, որ Պեկինը դեռ չի շտապում:

German Marshall Fund հաստատության վերլուծաբան Էնդրյու Սմոլը, ով մասնագիտացած է Չինաստանի արտաքին քաղաքականության ոլորտում, նշում է, որ Չինաստանը շարունակում է դիտարկել Աֆղանստանը որպես կայսրությունների գերեզմանոց և չի ցանկանում ընդգրկվել՝ այս քայլը համարելով չափազանց ռիսկային: Նրանք կարծում են, որ դա ծուղակ է, գտնում է վերլուծաբանը:

Չինաստանի ամենամեծ մտահոգությունը անվտանգությունն է: Էնդրյու Սմոլը շեշտում է՝ առաջին հերթին Պեկինը ցանկանում է վստահ լինել, որ Աֆղանստանի անվտանգության որոշ սպառնալիքներ չտարածվեն հարևան երկրների վրա, որտեղ Չինաստանը ունի շատ ավելի մեծ տնտեսական, քաղաքական և ռազմավարական շահեր, և հատկապես Պակիստանի:

Չինական ներդրումների և փոխադրման ուղիների ապահովագրման տեսանկյունից երկու երկրները կարիք ունեն կայունության:

Քաղաքական առումով Չինաստանն օգտագործում էր Աֆղանստանում ստեղծված իրավիճակը ՝ ԱՄՆ -ին քննադատելու համար: Չինաստանի ԱԳՆ ներկայացուցիչ Հուայի Չունյինգը հայտարարել է, որ ամերիկյան բանակն իր հետևից թողեց սարսափելի խառնաշփոթ, պառակտում, քայքայված ընտանիքներ և բազմաթիվ որբեր:

Թեև Աֆղանստանի շուրջ ստեղծված կացությունը կարող է Չինաստանի համար շահեկան լինել քարոզչական նկատառումներից ելնելով, վերլուծաբաններն ասում են, որ իրականությունն այլ է:

Ռաֆայելո Պանտուչին կարծում է, որ Աֆղանստանը կարող է դառնալ ույղուր գրոհայինների կամ Չինաստանի այլախոհների համար մի հավաքատեղի, որը լուրջ խնդիրներ կստեղծի Չինաստանի համար:

Չինաստանը ույղուր մահմեդականներին դիտարկում է որպես սպառնալիք և իր ահաբեկչության դեմ պատերազմի մի մաս: Իրավապաշտպան խմբերը բազմիցս ահազանգել են Չինաստանի կողմից ույղուրների նկատմամբ հետապնդումների և բռնաճնշումների մասին: Սակայն վերլուծաբանները պնդում են, որ թալիբները բարձր գին կվճարեն ույղուրների գործունեությունը խրախուսելու համար: Բացի այդ, թալիբները կարող են չվստահել ույղուրներին մեկ այլ պատճառով ևս ՝ կրոնի: Ըստ վերլուծաբան Հասան Կարրարի, երկու տեղերում էլ իսլամի դերը և ընկալումը չափազանց տարբեր է:

Վերլուծաբանները համակարծիք են, որ Չինաստանն իր վերջնական դիրքորոշումը կձևավորի՝ Աֆղանստանում ընթացող զարգացումներից ելնելով: