Թուրքիայում մտահոգ են՝ ԱՄՆ-ը կարող է ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը․ անհանգստացել է նույնիսկ պաշտպանության նախարարը

Լուրեր

08.11.2024 | 02:01
8-0. «Նոա»-ն չկարողացավ դիմակայել «Չելսի»-ին
07.11.2024 | 23:23
Թուրքիան Թրամփի նախագահության օրոք ԱՄՆ-ի կողմից մասքատուրքերի իջեցում է ակնկալում
07.11.2024 | 23:07
Պուտինը շնորհավորել է Թրամփին
07.11.2024 | 22:50
Ահաբեկչության մեղադրանքով 5 տարվա ազատազրկման դատապարտված դպրոցականի պատժաչափը կրճատել են 24 օրով
07.11.2024 | 22:35
Փաշինյանը հանդիպում է ունեցել Մակրոնի հետ
07.11.2024 | 22:25
Հրազդանի կիրճում քանդել են 300 հազար տարեկան բնական հուշարձան․ ահազանգ. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
07.11.2024 | 22:14
Կրեմլում սկսել են վախենալ, որ Բայդենը հեռանալուց առաջ թույլ կտա Ուկրաինային հեռահար հարվածներ հասցնել ՌԴ-ին
07.11.2024 | 22:00
Թրամփի վարչակազմը ագրեսիվ կլինի Ադրբեջանի դեմ, եթե տեսնի՝ արհեստական խոչընդոտում է պայմանագրի կնքումը․ Ներսես Կոպալյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
07.11.2024 | 21:46
Երևանում և 8 մարզում էլեկտրաէներգիայի անջատումներ կլինեն
07.11.2024 | 21:31
Շոլցը չեղարկել է Բաքու այցը՝ Գերմանիայում քաղաքական լարվածության պատճառով․ Bloomberg
07.11.2024 | 21:14
Կալիֆորնիայում տարհանում է սկսվել 5,6 հազար հա տարածքում բռնկված հրդեհի պատճառով
07.11.2024 | 21:00
Արդբեջանը ՀՀ-ի գոյությունը կասկածի տակ է դնում․ Արևմտյան Ադրբեջանի թեզն իր ռազմավարական նպատակն է․ Նարեկ Մինասյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
07.11.2024 | 20:48
Երևան-Սևան-Իջևան-ՀՀ սահման ճանապարհի մի հատվածում ժամանակավորապես երթևեկությունը կկազմակերպվի ձախ երթևեկելի գոտիով
07.11.2024 | 20:35
Էստոնիան պատրաստ է շարունակել աջակցությունը. Էստոնիայի վարչապետը՝ Փաշինյանին
07.11.2024 | 20:22
ՀՀ ՔՏՀԱՏՄ պաշտոնյաներին մեղադրանք է ներկայացվել ծանրաքաշ տրանսպորտային միջոցների վարորդներից կաշառք ստանալու համար
Բոլորը

Թուրքական մամուլում վերջին շրջանում հաճախակիացել են ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի կողմից Հայոց ցեղասպանության հնարավոր ճանաչման վերաբերյալ հրապարակումները։ Թուրքիայի հասարակական, քաղաքական շրջանակներում այս հարցը լուրջ մտահոգություններ է առաջացրել։

Մասնավորապես, նախօրեին Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովում լրագրողների հարցերին ի պատասխան՝ ԱՄՆ նախագահի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչմանն անդրադարձել է երկրի պաշտպանության նախարար Հուլուսի Աքարը։ Նա ասել է, որ երբ մարտ, ապրիլ ամիսներն են գալիս, հարցը միշտ հայտնվում է օրակարգում։ Աքարը, իհարկե, հերքել է Հայոց ցեղասպանության փաստն ու ասել, որ ԱՄՆ-ն պետք է ուսումանասիրի այդ հարցով իր սեփական արխիվները։

«Նրանք, ովքեր կարծիք են հայտնում, պիտի տեղեկացված լինեն։ Մենք բազմիցս այդ մասին ասել ենք ու շարունակում ենք ասել։ Բոլոր ակադեմիկոսները, ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչները պիտի, քաղաքական գործիչները թող ԱՄՆ ազգային արխիվներն ուսումնասիրեն»,- ասել է Աքարը։

Նա նշել է, թե 1919թ․ ԱՄՆ նախագահ Վուդրո Վիլսոնի հրամանով գեներալ Ջեյմս Հարբորդը եկել է Թուրքիա ու 58 օր ուսումնասիրություններ արել, իսկ արդյունքում զեկույցում ասել է, թե որևէ ցեղասպանություն չի եղել և երկու կողմերն էլ շատ լուրջ  վնասներ են կրել։

«Խոսքը 1603 էջանոց զեկույցի մասին է։ Դրա համար էլ նրանք, ովքեր հարցով հետաքրքրվում են, պետք է ուսումնասիրեն ԱՄՆ արխիվները, և հատկապես ամերիկացիները պիտի տեսնեն»,- եզրափակել է Աքարը։

HaberTurk-ի հեղինակներից պրոֆեսոր Քյուրշատ Զորլուն էլ ծավալուն հոդվածով անդրադարձել է Բայդենի կողմից Հայոց ցեղասպանութան ճանաչմանը, որը տարածում է գտել թուրքական լրատվամիջոցներում։

Զորլուն գրում է, որ ԱՄՆ-ի ու Թուրքիայի հարաբերությունները վերջին հարուրամյակում, միգուցե, ամենածանր ժամանակահատվածն են ապրում, և հիմա էլ գտնվում են կարևոր վեճի նախաշեմին։ Հեղինակը նաև հիշեցնում է, որ 2020թ․ ապրիլի 24-ի իր գրավոր հայտարարության մեջ դեռ նախագահի թեկնածու Բայդենը նշել է, որ ընտրվելու դեպքում կսատարի Հայոց ցեղասպանության ճանաչման բանաձևը։

Նշվում է նաև, որ ամերիկացի հայտնի վերլուծաբան Յան Բրեմմերն է հայտնել, որ ըստ իր աղբյուրների՝ Բայդենը պաշտոնապես կճանաչի Հայոց ցեղասպանությունը։ Բացի այդ, ամերիկացի 38 սենատորներ՝ Բոբ Մենենդեսի գլխավորությամբ, նամակ են հղել Բայդենին՝ կոչ անելով ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը։

Հեղինակը նաև հարց է տալիս․ «Արդյո՞ք Կոնգրեսը կարող է հակազդել ճանաչմանը»։

«Ներկայում դժվար է ասել։ Ավելի վաղ Օբաման իր վրա նման պատասխանատվություն վերցրեց, նախընտրեց «ցեղասպանություն» տերմինի փոխարեն «մեծ ողբերգություն» օգտագործել։ 2019թ․ բանաձևի տեքստն ընդունվեց Ներկայացուցիչների պալատի կողմից, բայց արգելափակվեց Թրամփի կողմից։ Ավելին, հենց Քամալա Հարիսը, որը հիմա փոխնախագահն է, 2019 թվականին սենատորներ Մենենդեսի ու Թեդ Կրուզի հետ ցեղասպանությունը ճանաչող բանաձևը ներկայացրեց Սենատին»,- ասվում է հոդվածում։

Զորլուն գրում է, որ հիմա ԱՄՆ-ից եկող մեկնաբանություններից կարելի է ենթադրել, որ երկու երկրների միջև լարվածությունը շատ մեծ է, հատկապես՝ S-400 համակարգերի պատճառով։ Փաստը, որ երկրների ղեկավարները դեռ չեն խոսել իրար հետ, ինչպես նաև Էրդողանի հայտարարությունն այն բանից հետո, երբ Բայդենը Պուտինին «մարդասպան» անվանեց, ավելի են մեծացրել ցեղասպանության ճանաչման սպասելիքները։

«Այստեղ Բայդենի որոշման վրա երկու բան կարող է ազդել։ Առաջինը՝ հավանականությունը, որ իրադարձությունների նման զարգացումը դիտարկվում է որպես Թուրքիայի վրա ճնշման միջոց՝ որոշ նպատակների իրագործման համար։ Եվ երկրորդ՝ ԱՄՆ-ն դուրս է մնացել Ղարաբաղի համաձայնագրի շրջանակներից, որը ձեռք է բերվել Ռուսաստանի միջնորդությամբ։ Օգտագործելով այս եղանակը, ԱՄՆ-ն կարող է  նպատակ ունենալ նոր գործընթաց սկսել։ Չէ՞ որ Հայաստանում երկար ժամանակ այդ ուղղությամբ սպասելիքներ կան։ Բայդենի ճանաչման որոշումը մեծ նշանակություն ունի Ղարաբաղում պարտված Հայաստանի ու Փաշինյանի համար, որը պատրաստվում է ընտրություններին»,- գրում է հեղինակը։

Նրա խոսքով, սակայն, երկու մոտիվներն էլ ընդունելի չեն թուրք-ամերիկյան հարաբերությունների ապագայի տեսանկյունից։ Այդպիսի որոշումը առաջին հերթին Թուրքիայում միասնական դիմադրություն ու արձագանք գտնի և կնպաստի Թուրքիայի՝ էլ ավելի մերձեցմանը Ռուսաստանի հետ։

Հոդվածագիրը նաև կարծիք է հայտնում, որ, միգուցե, Թուրքիան ԱՄՆ-ի համար կորցրել է իր կենսական կարևոր դերակատարումը։

«Կարծում եմ, որ ապրիլի 24-ի մոտենալուն զուգահեռ՝ շատ կարևոր է, որ թուրքական հանրային դիվանագիտությունն ուշադրությունը սևեռի այս իրողությունների վրա»,- եզրափակել է Զորլուն։

Էմմա Չոբանյան