Սահմանադրությունը փոխելը լավ ապրելու հետ կապ չունի. Նիկոլայ Բաղդասարյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ

Factor.am-ի հարցազրույցը «Իմ քայլը» դաշինքի անդամ Նիկոլայ Բաղդասարյանի հետ

– Պարոն Բաղդասարյան, ԱԺ պետաիրավական և մարդու իրավունքների պաշտպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահի պաշտոնում Ձեր անունն էր շոշափվում: Ի վերջո՝ ի՞նչ որոշում կա այս առումով:

– Նախ՝ ուզում եմ պարզաբանել, որ հանձնաժողովների առավելագույն քանակը, ըստ օրենսդրության, կարող է լինել 12-ը, բայց յուրաքանչյուր ընտրված ԱԺ ինքն է որոշում, թե ինչպիսի հանձնաժողովներ պետք է ձևավորվեն և ինչ քանակությամբ: Հետևաբար, եթե այդ հարցի պատասխանը դեռևս չունենք, դժվար թե ինչ-որ մեկը հավակնի որևէ պաշտոնի: Սկզբից պիտի իմանաս՝ ինչ պաշտոն է լինելու, հետո նոր հավակնես:

– Ինչո՞վ էր պայմանավորված ԱԺ-ի նիստը հունվարի 14-ին տեղափոխելու որոշումը: Իրավական ընթացակա՞րգ կար:

– Ես ուշադիր չեմ հետևել, բայց, իմ հաշվարկով, դա պետք է լիներ դեկտեմբերի 31-ին, որը ոչ աշխատանքային օր է, հետո հունվարի 7-ին, որը կրկին ոչ աշխատանքային օր է, և հասավ հունվարի 14:

– Սահմանադրական փոփոխություններին անդրադառնանք: Ձեր նախընտրական ծրագրում այդ մասին որևէ խոսք չկար, և կարծես թե առաջիկայում էլ նման փոփոխություն չի ծրագրվում: Ինչո՞ւ:

– Գիտեք, հաճախ ասում են՝ բերեք Սահմանադրությունը փոխենք, լավ կապրենք:  Սահմանադրությունը փոխելը լավ ապրելու հետ կապ չունի: Սահմանադրությունը փաստաթուղթ է, որը պետք գործի տարիներ, այսինքն՝ տասնյակ, հարյուր տարիներով: Օրինակ՝ վերցնենք Ամերիկան, այնտեղ Սահմանադրությունն ընդունվել է 200 տարի առաջ: Սահմանադրությունը մի փաստաթուղթ է, որտեղ պետք է գրված լիներ պետության պարտավորությունը քաղաքացու նկատմամբ, մեր Սահմանադրությունը, հակառակը, սահմանում է քաղաքացու պարտավորությունը պետության հանդեպ: Այդպիսի Սահմանադրություն չեն գրում, ինչպիսին մերն է, բայց որպեսզի խուսափենք նման որակի Սահմանադրությունից, պետք է լինի սահմանադրական հանձնաժողով, որը պետք է ունենա բավական ժամանակ՝ ներկա Սահմանադրությունն ուսումնասիրելու և այն բալանսավորելու համար՝ թե՛ քաղաքական, թե՛ իրավական տեսանկյունից, որպեսզի մոտակա 100 տարվա մեջ այլևս ոչ մեկի մտքով չանցնի այն փոփոխել:

– Այսինքն՝ հիմա աշխատանքներ տարվո՞ւմ են, որ այդ փոփոխությունները հստակ լինեն:

– Մենք չենք կարող հիմա դա իրականացնել, դա պետք է պահանջի նաև քաղաքական մթնոլորտը: Իմ անձնական կարծիքն է, որ նման հանձնաժողով այս իշխանության օրոք ձևավորվելու է, որովհետև արդեն իսկ վարչապետը հայտարարել է, որ այս Սահմանադրությունն ամրագրում է սուպերվարչապետություն և նախագահը որևէ դերակատարում չունի:

– Նիկոլ Փաշինյանը մեկ անգամ չէ, որ հայտարարել է անցումային արդարադատության մասին: Հիմա ի՞նչ հստակ քայլեր են կատարվում անցումային արդարադատության մեխանիզմների ներդրման ուղղությամբ:

– Անցումային արդարադատության գործիքակազմը ներդնելու համար անհրաժեշտ են օրենսդրական փոփոխություններ: Ես 100 տոկոս համոզված եմ, որ նախորդ իշխանության օրոք, այսինքն՝ երբ ՀՀԿ-ն դեռևս ԱԺ-ում էր և մեծամասնություն էր կազմում, այս օրենքները չէին կարող ընդունվել, նրանք դրանց ընդունումը կկանխեին: Այս օրնենքերը կարող են ընդունվել միայն այս ձևավորվող ԱԺ-ի պայմաններում, և կարծում եմ, որ ԱԺ-ի, կառավարության ձևավորումից հետո հաջորդ քայլը կլինի անցումային արդարադատության համար անհրաժեշտ օրենքների ընդունումը: Պետք է սկսվի այսպես, կառավարությունը պետք է հաստատի հայեցակարգը, որտեղ պետք է նշված լինեն հիմնական դրույթները, թե ի՞նչ պետք է անի կառավարությունը՝ անցումային արդարադատության պայմաններում հաջողության հասնելու համար: Այդ նախագիծն արդեն որոշակի չափով պատրաստ է:

– Անդրադառնանք վերջին օրերին մեղադրյալի աթոռին հայտնված անձանց կողմից պետությանը գույք կամ գումար նվիրաբերելու պատրաստակամությանը: Որպես իրավաբան՝ ինչպե՞ս կմեկնաբանեք, սա կարո՞ղ է պատժի մեղմացման կամ պատժից ազատվելու հիմք դառնալ:

– Եթե իրենք մեղադրվում են մի հոդվածով, որով նախատեսված է գույքի բռնագանձում, կամ տնտեսական հանցագործություն է կատարել, պետության նկատմամբ որոշակի պարտավորություններ ունի և գույքը, որը դրված է արգելանքի տակ, ասում են՝ հանիր արգելանքի տակից, որպեսզի նվիրաբերեմ, նման իրավական ռեժիմ չկա:

– Իսկ պատիժը կրելու տեսանկյունից որևէ ազդեցություն նվիրատվությունը կարո՞ղ է ունենալ:

– Դա մեղմացուցիչ հանգամանք է հանդիսանում, բայց որպեսզի պատժի կրման վրա որևէ ազդեցություն ունենա, պետք է հասկանալ, թե ինչ ծավալի հափշտակություն է տեղի ունեցել, և այդ ծավալի մեջ ներկայացված գույքն ինքը ներկայացնում է որպես հատուցո՞ւմ, թե՞ հայցի ապահովման միջոց է կիրառվում:

– ԱԱԾ տնօրենի և վարչապետի խոսակցության գաղտալսման հրապարակումից հետո կարծիքներ եղան, որ ճնշումներ են գործադրվում դատարանների նկատմամբ: Դուք այդ ձայնագրությունը լսելիս, որպես իրավաբան, մտահոգվելու կետեր տեսա՞ք:

– Ես բավարարված եմ վարչապետի ներկայացրած պատճառաբանությամբ: Սոցիալական ցանցերում որոշ մարդիկ, որոնք նախկինում եղել են պետական պաշտոնյաներ, որոնք նախորդ իշխանության օրոք նշանակված են եղել որոշակի պաշտոններում, այն ժամանակ, երբ Փաստաբանների պալատի նախագահ Ռուբեն Սահակյանն ու փաստաբանները հայտարարում էին, թե Վճռաբեկ դատարանում են գրվում դատական ակտերը, որ դատավորները զեկուցում են իրենց գործերը Վճռաբեկ դատարանի անդամներին, այդ մարդիկ ձայն չէին հանում, հիմա սկսում են ջուր պղտորել, թե՝ տեսեք ինչ է կատարվում, դատավորների վրա ճնշումներ են: Ամոթն էլ է լավ բան, էլի: Եթե դու եղել ես փորձագիտական խմբի անդամ, որը, ինչպես բոլորն ասում են, նախկինում ինքն էր գրում դատավորների համար դատական ակտեր ու տալիս էիք՝ ինքն առանց կարդալու ստորագրում էր, լավ կլինի հիմա էլ ձայն չհանեք, մի քիչ ամոթ է:

Հարցազրույցի մանրամասները՝ տեսանյութում

Լիլիթ Շաբոյան