Էրդողանը շարունակում է գլխացավանք մնալ Բայդենի համար՝ չնայած ուկրաինական հացահատիկի գործարքին․ The New York Times

Լուրեր

06.11.2024 | 19:06
Վարչապետի որոշմամբ Արմեն Հայրապետյանն ազատվել է ՍԱՏՄ ղեկավարի պաշոտնից
06.11.2024 | 19:00
Թրամփը նվեր է Ալիևի և Պուտինի պես բռնապետների համար․ նրանց ագրեսիան կասեցնելը բարդ կլինի․ Արթուր Սաքունց. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
06.11.2024 | 18:47
Օդի ջերմաստիճանը կնվազի
06.11.2024 | 18:32
Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառությունը հունվար-սեպտեմբերին կազմել է ավելի քան 23 մլրդ դոլար
06.11.2024 | 18:23
Թրամփի պաշտոնավարման երկրորդ ժամկետը սպառնալիք է մարդու իրավունքների համար ԱՄՆ-ում և աշխարհում․ HRW
06.11.2024 | 18:12
Նիկոլ Փաշինյանը աշխատանքային այցով մեկնել է Բուդապեշտ
06.11.2024 | 18:09
ԵՄ-ն կշարունակի աջակցել Ուկրաինային՝ ԱՄՆ ընտրություններում Թրամփի հաղթանակից հետո
06.11.2024 | 18:00
Լևոն Տեր-Պետրոսյանը վիրահատվել է, Զելենսկին երկարաձգել է ռազմական դրությունն ու զորակոչը․ ԼՈՒՐԵՐ
06.11.2024 | 17:55
Միքայել Մինասյանին պատկանած ընկերության տնօրենի վերաբերյալ քրեական գործը դատախազն ուղարկել է դատարան
06.11.2024 | 17:50
Թուրքիայի ընդդիմության առաջնորդը շնորհավորել է Թրամփին
06.11.2024 | 17:39
Ներկայացվել են Հռոմի ստատուտի վավերացումից հետո քաղհասարակության հետ իրականացրած  աշխատանքներում արձանագրված ձեռքբերումները
06.11.2024 | 17:27
Իլոն Մասկը հայտարարել է ԱՄՆ կառավարման համակարգը փոխելու պատրաստակամության մասին
06.11.2024 | 17:19
Անցած տարիների ընթացքում Հայաստանի և ԱՄՆ-ի միջև հարաբերությունները գրանցել են աննախադեպ առաջընթաց․ Փաշինյանի ուղերձը՝ Թրամփին
06.11.2024 | 17:08
Ֆրանսիայի Սենատի նախագահը դեսպան Տոլմաջյանի հետ հանդիպմանը վերահաստատել է հայ-ֆրանսիական բարեկամության խորացման ուղղությամբ ջանքեր գործադրելու հանձնառությունը
06.11.2024 | 16:56
Հայտնի է, ինչ հարցեր են քննարկել Էրդողանն ու Ալիևը Բիշքեկում տեղի ունեցած հանդիպմանը
Բոլորը

Երբ Ռուսաստանն ու Ուկրաինան համաձայնության հասան ուկրանական հացահատիկի արտահանման հարցում, Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը խաղաց բարեգործ պետական գործչի դեր, գրում է The New York Times-ը։ Ստամբուլում օսմանյան պալատում նստած լինելով ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի կողքին՝ Էրդողանն ասել է, թե գործարքը, որին Թուրքիան օգնել է կնքել, օգուտ կբերի «ամբողջ մարդկությանը»:

Լրատվամիջոցը գրում է, որ ԱՄՆ-ի նախագահ Ջո Բայդենի վարչակազմը ողջունել է համաձայնագիրը, որը կարող է թուլացնել համաշխարհային պարենային ճգնաժամը սրված Ուկրաինա Ռուսաստանի ներխուժմամբ և նրա նավահանգիստների շրջափակմամբ: Սպիտակ տան խոսնակը գովել է Էրդողանին իր ջանքերի համար։ Սակայն մասնավոր հատվածում Էրդողանը մնում է  Բայդենի վարչակազմի պաշտոնյաների հիմնական զայրույթի աղբյուրը:

Մասնավորապես, նշվում է, որ հացահատիկային համաձայնագրից օրեր առաջ Էրդողանը կրկին զգուշացրել է, որ կարող է վետո դնել Շվեդիայի ու Ֆինլանդիայի՝ ՆԱՏՕ-ի անդամակցության ծրագրերին առաջիկա ամիսներին, որը կարող է խառնաշփոթ առաջացնել դաշինքում։

Բացի այդ, Էրդողանը նաև մեկնել էր Թեհրան, որտեղ հանդիպումներ է ունեցել Իրանի նախագահ Էբրահիմ Ռաիսիի և Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ։

Նշվում է, որ բոլորը միասին Էրդողանի գործողությունները և դրանք զսպելու Բայդենի սահմանափակ կարողությունը ընդգծում են Թուրքիայի ղեկավարի, որպես ռազմական դաշնակցի յուրահատուկ դիրքը, որը հաճախ հակասում է իր արևմտյան դաշնակիցների օրակարգին: ԱՄՆ-ի պաշտոնյաների համար դա հաճախ խելահեղ դեր է:

«Էրդողանը հիմնականում ՆԱՏՕ-ի Ջո Մանչինն է։ Նա մեր թիմու է, սակայն հետո անում է բաներ, որոնք լավ չեն մեր թիմի համար։ Եվ ես չեմ տեսնում, որ դա փոխվում է»,-ասել է դիվանագիտական ծառայության նախկին աշխատակից Էլիզաբեթ Շաքելֆորդը՝ նկատի ունենալով Արևմտյան Վիրջինիա նահանգից պահպանողական դեմոկրատ սենատորին, որը  խոչընդոտում է Բայդենի ներքին քաղաքականության օրակարգը:

Բայդենի վարչակազմի պաշտոնյաներն ասում են, որ Էրդողանին ամբողջությամբ դուրս գրելը  կնշանակի ինքնապարտություն։ Նրա երկրի դիրքը Արևելքի և Արևմուտքի խաչմերուկում ռազմավարական նշանակություն ունի և թույլ է տալիս նրան զրուցակից լինել ավելի անհանգիստ հարևանների հետ, ինչը վկայում է հացահատիկի գործարքը։

ԱՄՆ բարձրաստիճան պաշտոնյան ասել է, որ Էրդողանի խնդրահարույց վարքագծի  մեծ մասը կապված է Թուրքիայում նրա քաղաքական թուլության հետ, որտեղ գնաճի մակարդակն անցյալ ամիս հասել է գրեթե 8 տոկոսի: Հույս ունենալով շեղել ուշադրությունը իր սխալ կառավարվող տնտեսությունից՝ Էրդողանը դիմում է ազգայնականության և դեմագոգիայի զարհուրելի դրսևորումների՝ կապված PKK-ի, Թուրքիայում քրդական անջատողական շարժման և Սիրիայում քրդական խմբավորումների սպառնալիքի հետ:

Հրապարակման մեջ ասվում է, որ ՆԱՏՕ-ի հիմնական նախաձեռնությունները, ինչպես օրինակ դաշինքի ընդլայնումն է, որը ներառում է Շվեդիան և Ֆինլանդիան, պահանջում է միաձայն համաձայնություն: Բայդենը մայիսին ասել էր, որ հույս ունի, որ երկու երկրները կարող են «արագ» միանալ, որը  Պուտինին մեծ ռազմավարական հարված կհասցնի։ Սակայն Էրդողանը դեմ է արտահայտվել՝ բողոքելով, որ երկու պոտենցիալ նոր անդամներն էլ քաղաքական և ֆինանսական աջակցություն են ցուցաբերել PKK-ին։

Նշվում է, որ ՆԱՏՕ-ի առաջնորդները թեթևացած շունչ քաշեցին անցյալ ամիս իրենց գագաթնաժողովում, երբ Էրդողանը համաձայնության եկավ Շվեդիայի և Ֆինլանդիայի առաջնորդների հետ, որոնք խոստացան գործել ահաբեկչական կազմակերպությունների դեմ և միանալ Թուրքիայի հետ արտահանձնման համաձայնագրերին։

Այնուամենայնիվ, օրերս Էրդողանը կրկին զգուշացրել է, որ դեռ  կարող է «սառեցնել» ՆԱՏՕ-ի ընդլայնումը, եթե իր պահանջները չկատարվեն:

Բացի այդ, Բայդենը ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովում Էրդողանին ասել է, որ աջակցում է 40 ամերիկյան F-16 կործանիչների վաճառքին, որոնք Թուրքիան պահանջել էր անցյալ տարվա աշնանը, ինչպես նաև արդիականացման սարքերի տասնյակ կործանիչների համար։ Սակայն Կոնգրեսի հավանությունը այս հարցում կարող է և չլինել։

Մասնավորապես, ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատը հավանություն է տվել Ազգային պաշտպանության վավերացման ակտի փոփոխությանը, որը պահանջում է Բայդենին հավաստիացնել, որ կործանիչների վաճառքը բխում է Միացյալ Նահանգների կենսական ազգային շահերից, և որ Թուրքիան չի օգտագործի ինքնաթիռները Հունաստանի օդային տարածքը խախտելու համար:

Օրինագծի հեղինակներից Քրիս Պապպասը ևս վկայակոչել է Էրդողանի կողմից ռուսական ՀՕՊ համակարգի գնումն և Ռուսաստանի կողմից Ուկրաինա ներխուժելու հարցում անհասկանալի դիրքորոշումը:

«Բավական է։ Թուրքիան Ուկրաինայում խաղում  բարիկադների երկու կողմում։ Նրանք վստահելի դաշնակից չեն, որի վրա մենք կարող են հույս դնել»,-ասել է Պապասը։

Էրդողանի ամենակոշտ քննադատներից ոմանք էլ  նախազգուշացնում են անվերջանալի շրջափուլի մասին, որում թուրք առաջնորդը զիջումներ է ստանում ԱՄՆ-ից և ՆԱՏՕ-ի այլ դաշնակիցներից, ինչպիսիք են նոր կործանիչները և ավելի կոշտ գիծը քրդական զինյալների դեմ, միայն թե հետագայում սրում է իր պահանջները:

«Այս պարը F-16-ի շուրջ ռեակտիվ կործանիչների դիվանագիտություն է և դիմակն այն բանի, թե ինչ է իրականում կատարվում այստեղ։ Լավ դաշնակիցը, առավել ևս՝ ՆԱՏՕ-ի լավ դաշնակիցը, չի օգտագործում շանտաժը՝ դաշինքի պատմության առանցքային պահերին իր ուզածին հասնելու համար»,-ասել է Turkish Democracy Project-ի հիմնադիր Մարկ Ուոլեսը, որը խիստ քննադատում է Էրդողանին։

Էմմա Չոբանյան