Բանվորական շարժումից մինչև կանանց իրավունքների պաշտպանության օր․ Մարտի 8-ի տոնի ակունքները. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ

Ամեն ինչ սկիզբ առավ բանվորական շարժումից։ 1908 թվականին 15․000 կին երթով անցավ Նյու Յորքի փողոցներով՝ պահանջելով ավելի կարճ աշխատանքային ժամեր, ավելի բարձր աշխատավարձ և ընտրելու իրավունք: Մեկ տարի անց Ամերիկայի Սոցիալիստական կուսակցությունը հայտարարեց Կանանց առաջին ազգային օրվա մասին։ Ավելի ուշ՝ 1910 թվականին, Կոպենհագենում՝ աշխատող կանանց միջազգային համաժողովին, կանանց իրավունքների հարցերով զբաղվող գերմանացի ակտիվիստ Կլարա Ցետկինն առաջարկեց կանանց օրը միջազգային դարձնել։ Համաժողովին ներկա 100 կանայք, որոնք 17 երկիր էին ներկայացնում, միաձայն ընդունեցին առաջարկը։

Արդեն 1917 թվականին Խորհրդային միությունում կանայք ընտրելու իրավունք ստացան, որից հետո Մարտի 8-ը ԽՍՀՄ-ում նույնպես ազգային տոն դարձավ։ 1975-ից Կանանց միջազգային օրը սկսեց նշել նաև ՄԱԿ-ը։

Այս տարի կառույցը կանանց միջազգային օրվա թեման սահմանել է հետևյալ կերպ․«Կանայք առաջնորդության մեջ. հասնելով հավասար ապագայի՝ Covid-19-ի պայմաններում»: Կառույցում մտահոգված են, որ համավարակի հետևանքով կանայք այժմ զգալիորեն ավելի շատ տնային գործեր են կատարում։ Բացի այդ, ՄԱԿ-ի տվյալներով, համավարակից առաջ կանայք ամեն օր կատարում էին աշխարհում 16 միլիարդ ժամ չվճարված աշխատանքի շուրջ երեք քառորդը։ Այլ կերպ ասած՝ նախքան կորոնավիրուսը տղամարդկանց կողմից կատարված յուրաքանչյուր մեկ ժամվա չվճարված աշխատանքի դիմաց՝ երեք ժամը կատարում էին կանայք: Հիմա այդ ցուցանիշն ավելի բարձր է՝գրեթեկրկնակի։ ՄԱԿ-ում անհանգստանում են, որ, հնարավոր է, կորոնավիրուսը կզրոյացնի գենդերային հավասարության ուղղությամբ վերջին 25 տարիներին տարված աշխատանքը:

Հարկ է նշել, որ համավարակի պայմաններում արդեն երկրորդ տարին է՝ մարտի 8-յան միջոցառումներն աշխարհի շատ երկրներում վիրտուալ են ացկացվում։ Որոշ երկրներում էլ, սակայն, բազմամարդ հավաքներ են կազմակերպում՝ հանուն կանանց իրավունքների պաշտպանության։ Այսպես, մարտի 8-ի նախօրեին կանանց իրավունքների պաշտպանության հարյուրավոր ակտիվիստներ դուրս էին եկել Փարիզի փողոցներ: Ցուցարարները պահանջում էին հավասար իրավունքներ կյանքի բոլոր ոլորտներում և կոչ անում դադարեցնել ֆեմիցիդը՝ կանանց սպանությունը: Նմանատիպ ցույցեր են տեղի ունեցել ամբողջ Ֆրանսիայում: Երեկ ցույցեր նաև Սիրիայում են տեղի ունեցել՝ քուրդ կանանց մասնակցությամբ։ Ռուսաստանում էլ որոշել են Մարտի 8-ի կապակցությամբ կանանց օրիգինալ նվեր մատուցել․Լենինգրադի մարզի ռազմական կոմիսարիատից կանանց «հորդորել են փոխանցել իրենց նախկինների տվյալները», որպեսզի նրանց զինվորական ծառայության կանչեն։ Հայաստանում էլ մարտի 8-ին կանայք ճանապարհային ոստիկանների «թիրախում» են հայտնվել, բայց՝ ոչ թե տուգանելու, այլ ծաղիկներ նվիրելու նպատակով։

Մանրամասները՝ տեսանյութում։

Նելլի Մելքոնյան