15.12.2025 | 23:44
Ադրբեջանը պետք է դադարեցնի անձանց հսկողության MIRAS համակարգի ներդրումը. HRW
Ադրբեջանը պետք է դադարեցնի անձանց հսկողության MIRAS համակարգի ներդրումը. HRW
Քաղաքականություն
15.12.2025 | 23:44
Human Rights Watch (HRW) միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպությունը կոչ է անում Ադրբեջանի իշխանություններին դադարեցնել Կենտրոնական տեղեկատվության և թվային վերլուծության համակարգի (MIRAS) ներդրումը, որը, կազմակերպության կարծիքով, լուրջ սպառնալիք է ներկայացնում անձնական կյանքի անձեռնմխելիությանը, գրում են ադրբեջանական լրատվամիջոցները։
Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը MIRAS կանոնակարգը հաստատել է նոյեմբերի 21-ին: Նոր համակարգը կգտնվի Պետական անվտանգության ծառայության (ՊԱԾ) վերահսկողության ներքո և կապահովի տարբեր պետական հաստատություններում հավաքված անձնական տվյալների կենտրոնացված հասանելիություն: Ըստ որոշ տեղեկությունների, կանոնակարգը հեռացվել է նախագահի պաշտոնական կայքից հրապարակվելուց կարճ ժամանակ անց: Համակարգը նախատեսվում է գործարկել 2026 թվականի մայիսին:
HRW-ի Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի փոխտնօրեն Գիորգի Գոգիան ասում է, որ Ադրբեջանը տարիներ շարունակ օրակարգում է լրագրողների, մարդու իրավունքների պաշտպանների և ակտիվիստների անօրինական թվային հսկողության դեպքերով: Նրա խոսքով՝ այս պայմաններում զգայուն անձնական տվյալների հավաքագրումը մեկ կենտրոնում՝ առանց ուժեղ և անկախ վերահսկողության, մեծացնում է կամայական և անհամաչափ հսկողության ռիսկը։
Որպես Եվրոպայի խորհրդի անդամ պետություն՝ Ադրբեջանը պարտավոր է պահպանել Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 8-րդ հոդվածը, որը սահմանում է անձնական կյանքի հարգման իրավունքը: Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը բազմիցս ընդգծել է, որ հսկողության միջոցառումները պետք է լինեն օրինական, անհրաժեշտ և համաչափ, և ուղեկցվեն անկախ վերահսկողության մեխանիզմներով: HRW-ն նշում է, որ MIRAS-ը չի համապատասխանում այդ պահանջներին:
«Այս համակարգը վերահսկողությունն ամբողջությամբ կենտրոնացնում է Պետական անվտանգության ծառայության ձեռքում և չի ներառում հանրային հաշվետվողականություն, անհատների տվյալներին մուտք կամ դրանց ուղղում: Ադրբեջանը պետք է դադարեցնի MIRAS-ի ներդրումը և ձեռնարկի խիստ միջոցներ անձնական կյանքի պաշտպանության համար: Միջազգային գործընկերները, այդ թվում՝ Եվրոպայի խորհուրդը, պետք է ճնշում գործադրեն իշխանությունների վրա՝ ապահովելու համար, որ թվային կառավարման բարեփոխումները չուժեղացնեն անսահմանափակ հսկողություն իրականացնելու նրանց լիազորությունները», – նշում է HRW-ն:
Կազմակերպությունը նաև կոչ է անում միջազգային կազմակերպություններին, այդ թվում՝ Եվրոպայի խորհրդին, ճնշում գործադրել Ադրբեջանի կառավարության վրա այս հարցում։
Իշխանությունները դեռևս չեն արձագանքել HRW-ի կոչերին։ Պաշտոնական հաստատությունները մինչ այժմ հերքում են երկրում մարդու իրավունքների խախտումների մասին մեղադրանքները և պնդում, թե քաղաքացիների անձնական տվյալները պաշտպանված են։
Թարգմանությունը՝ Էմմա Չոբանյանի
