15.01.2025 | 02:30
Միրզոյանն ու Բլինքենը նաև քննարկել են ՀՀ-ԵՄ գործընկերության խորացմանը միտված գործընթացը
Թուրքիայում գտնվող սիրիացի փախստականներն անհանգստությամբ հետևում են՝ ինչպես է Էրդողանը ջերմացնում հարաբերություններն Ասադի հետ․ Al Monitor
Քաղաքականություն
16.01.2023 | 23:30
Սիրիայի կառավարության հետ հարաբերությունները վերականգնելու՝ Թուրքիայի ձգտումը երկրում շատ սիրիացիների փակուղու առաջ է կանգնեցրել, քանի որ Անկարան ճնշում է գործադրում Դամասկոսի վրա սիրիացիների վերադարձի շուրջ գործարքը կնքելու համար՝ նախընտրական տարում փախստականների դեմ տրամադրությունների աճի ֆոնին, գրում է Al Monitor-ը։
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը պատրաստակամություն է հայտնել հանդիպել Սիրիայի առաջնորդ Բաշար Ասադի հետ երկու երկրների պաշտպանության նախարարների հանդիպումից հետո՝ Մոսկվայում իրենց ռուս գործընկերոջ մասնակցությամբ եռակողմ բանակցությունների շրջանակում։ Թուրքիայի ՊՆ-ից հայտնում են, որ շրջադարձային հանդիպման օրակարգում առաջնային է եղել փախստականների հարցը։
Թուրքիայում գտնվող շատ սիրիացիներ չեն ցանկանում վերադառնալ, քանի դեռ Ասադը մնում է իշխանության ղեկին՝ վախենալով հալածանքներից: Մյուսները վախենում են Թուրքիայում նոր կյանք կառուցելու՝ ավելի քան մեկ տասնամյակի պայքարից հետո կրկին տեղահան լինելու հեռանկարից:
Հետազոտող Ֆոզիա ալ-Դարիդը, որը վերջերս է ստացել մագիստրոսի կոչումը Թուրքիայի Մարդինի Արթուքլու համալսարանում, չի էլ կարողանում պատկերացնել Սիրիա վերադարձը։ Նա Թուրքիայում ապրող սիրիացի 3,5 մլն փախստականներից մեկն է, քրտնաջան աշխատել է իր երկու երեխաներին Թուրքիայում բնակեցնելու համար, և այժմ ծրագրում է հաջորդ տարի սկսել աշխատել դոկտորական աշխատանքի ուղղությամբ:
«Մեզնից երկար ժամանակ պահանջվեց՝ հաղթահարելու մեր անցյալ կյանքն ու հիշողությունները Սիրիայում, որպեսզի կարողանանք առաջ շարժվել և նոր կյանք կսել», – ասել է նա Al-Monitor-ին:
Էրդողանի՝ Ասադի հետ հարաբերությունները բարելավելու ձգտումն ապշեցրել է բազմաթիվ փախստականների, այդ թվում՝ Օրվա Խալիֆային՝ սիրիացի ընդդիմադիր լրագրողի, որը բնակվում է Գազիանթեփում՝ սիրիական սահմանի մոտ:
«Դա անհանգստացնում է Թուրքիայի բոլոր սիրիացի փախստականներին, հատկապես նրանց, որոնք դեմ են սիրիական ռեժիմին, և նրանց, որոնք հետախուզվում են անվտանգության ուժերի կողմից։ Նրանց սիրիական ռեժիմին հանձնելու վախն օրեցօր ավելանում է»,- ասել է նա։
Ըստ միգրացիոն գործակալության տվյալների՝ դեկտեմբերի վերջին Թուրքիայում պաշտոնապես գրանցված մոտ 3,5 միլիոն սիրիացիներ շարունակում են մնալ այդ երկրում:
Փախստականները դարձել են առանցքային թեմա Թուրքիայում հունիսին նախանշված նախագահական և խորհրդարանական ընտրություններից առաջ։ Էրդողանի կառավարությունը պայքարում է գնաճի և այլ տնտեսական խնդիրների դեմ, միաժամանակ, աճում են փախստականների դեմ տրամադրությունները և ատելության հողի վրա հանցագործությունները:
Ընդդիմությունն ասում է, որ ընտրություններից հետո երկու տարվա ընթացքում կհեռացնի բոլոր սիրիացիներին: Սոցիոլոգիական հարցումները ցույց են տալիս, որ թուրքերի գրեթե 60%-ը կողմ է Էրդողանի հանդիպմանն Ասադի հետ, ավելի մեծ թվով մարդիկ էլ ցանկանում են, որ սիրիացիները հեռանան: Շատ սիրիացիներ էլ կարծում են, որ Թուրքիայում երկարաժամկետ մնալն այլևս տարբերակ չէ, և սկսել են այլ պլաններ մշակել։
«Հնարավոր չէ միանալ մի հասարակության, որը մերժում է ձեզ»,- ասել է Մերսին քաղաքի Ազատ սիրիացի իրավաբանների ասոցիացիայի տնօրեն Ղազվան Քորոնֆուլը:
Արդյո՞ք Սիրիայի կառավարությունը կարող է կամ ցանկանում է նպաստել փախստականների լայնածավալ վերադարձին․այս հարցը նույնպես բաց է:
Քորոնֆուլը, սակայն, կանխատեսում է, որ Անկարան առաջիկա տարում կդադարեցնի սիրիացիների պաշտպանության ժամանակավոր ծրագիրը՝ անկախ ընտրությունների արդյունքներից։ Դա կհանգեցնի անկանոն միգրացիայի աճին դեպի Եվրոպա կամ Մերձավոր Արևելքի երկրներ, որոնք վիզաներ են առաջարկում սիրիացիներին:
«Ծովային ճանապարհով դեպի Եվրոպա ներգաղթի նոր ալիք կլինի՝ չնայած բոլոր դժվարություններին և մահվան վտանգներին, որոնց կբախվեն նրանք»,- ասել է նա։
Բոլոր սիրիացիները, որոնք հարցազրույց են տվել լրատվամիջոցին այս հրապակման համար, խոսել են արտաքսվելու աճող վախի մասին։ ՄԱԿ-ի տվյալներով՝ անցյալ տարի Թուրքիայից Սիրիա կամավոր վերադարձել է ավելի քան 29 հազար սիրիացի փախստական։
«Եթե ինձ արտաքսեն Սիրիա, անկախ նրանից՝ տարածքը վերահսկվում է «Ջաբհաթ ան-Նուսրա»-ի, թե՞ Թուրքիայի կամ սիրիական ռեժիմի հետ կապված խմբավորումների կողմից, ես կսպանվեմ»,- իր մտահոգությունն է հայտնել լրագրող Խալիֆան։
Էմմա Չոբանյան
