Թեժ բանավեճ․ նոյեմբերի 9-ի 2 տարին. ինչպես խուսափել նոր պատերազմից և նոր զիջումների պարտադրանքից․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ

Տարածքային և մարդկային մեծ կորուստների պատճառ դարձած 44-օրյա աղետալի պատերազմի դադարեցման 2-րդ տարին է այսօր լրանում։ Ադրբեջանի և իր դաշնակիցների ռազմական ագրեսիան վերջ դրեց 1994-ի հրադադարից հետո 26-ամյա ստատուս քվոյին։

Երկու տարի առաջ այս օրը՝ նոյեմբերի 9-ին, Վլադիմիր Պուտինի, Նիկոլ Փաշինյանի և Իլհամ Ալիևի ստորագրած 9 կետանոց հայտարարությամբ Ադրբեջանին անցան ԼՂ-ին հարակից 7 շրջանները, նաև՝ շրջաններ բուն Արցախից։ Այդ փաստաթուղթը, որ Նիկոլ Փաշինյանն էր ստորագրել, թեև շատ քննադատվեց, սակայն ո՛չ խորհրդարանական ընդդիմությունը, ո՛չ կառավարող ուժը չհրաժարվեցին դրանից։ Ավելին՝ դեռևս անկատար են նոյեմբերի 9-ի հայտարարության մի քանի կետեր՝ հայ ռազմագերիների վերադարձը կիսատ է մնացել, չեն ապաշրջափակվել ռեգիոնի տնտեսական և տրանսպորտային կապերը, փախստականներն ու ներքին տեղահանված անձինք չեն վերադարձել Լեռնային Ղարաբաղի բուն տարածք, ինչպես, ասենք, Շուշի և Հադրութ, նաև՝ հարակից շրջաններ։ Բացի այդ՝ Ադրբեջանի ռազմական ագրեսիաներին որևէ կերպ չի արձագանքում Աղդամում տեղակայված ռուս-թուրքական մոնիթորինգային կենտրոնը, որը, ըստ 5-րդ կետի, պետք է վերահսկեր հրադադարի ռեժիմը։ Այդ փաստաթղթով բաց է մնում Արցախի կարգավիճակի հարցը, և հայտնի չէ՝ ի՞նչ ապագա է սպասվում Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդին։

Երկու տարի անց, ունենալով կիսակատար նոյեմբերի 9-ի փաստաթուղթ, Ադրբեջանը հանդես է գալիս նոր պահանջներով։ Այսօր ընթացող բանակցություններում «միջանցք» է պահանջում Հայաստանից՝ 9-րդ կետը մեկնաբանելով միջանցքային տրամաբանությամբ։ Բացի այդ, հակառակ Լեռնային Ղարաբաղի գոյությունը փաստող նոյեմբերի 9-ի հայտարարության տակ Իլհամ Ալիևի ստորագրության առկայության, չի ընդունում Լեռնային Ղարաբաղի գոյությունը, նաև հայտարարում է, որ զենքով լուծել է կոնֆլիկտը և ղարաբաղյան հակամարտության թեմայով խոսելիք չունի միջազգային հանրության ու Հայաստանի հետ։

Արդյո՞ք անխուսափելի էին պատերազմը և նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը: Factor TV-ում հրավիրված բանավեճին մասնակցում են «Լուսավոր Հայաստան» կուսակցության անդամ Դավիթ Խաժակյանը, ԱԺ ՔՊ խմբակցության պատգամավոր Հովիկ Աղազարյանը, ԱԻՄ առաջնորդ Պարույր Հայրիկյանը, ՀԴԿ անդամ Նարինե Դիլբարյանը, «Անկախություն» շարժման առաջնորդ, քաղաքական գործիչ Էդգար Ղազարյանը։

Մանրամասները՝ տեսանյութում։