Էրդողանը շարունակում է գլխացավանք մնալ Բայդենի համար՝ չնայած ուկրաինական հացահատիկի գործարքին․ The New York Times

Լուրեր

25.11.2024 | 23:30
Էրդողանը ծրագրում է հաջորդ ժամկետով գրավել իշխանությունը․ TIME-ի անդրադարձը
25.11.2024 | 23:15
Միրզոյանը շնորհավորել է Վրաստանի ԱԳ նորանշանակ նախարարին
25.11.2024 | 23:08
Ադրբեջանի ՌՕՈՒ կործանիչներն ուսումնական թռիչքներ են իրականացրել
25.11.2024 | 22:48
Թուրքիայում երկրաշարժ է տեղի ունեցել
25.11.2024 | 22:33
Լոնդոնը ներկայացրել է ՌԴ «ստվերային նավատորմի» դեմ միջոցառումների ամենամեծ փաթեթը
25.11.2024 | 22:18
Ադրբեջանում ռազմական փորձագետի են կալանավորել` պետական գաղտնիք հրապարակելու մեղադրանքով
25.11.2024 | 22:01
Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը փակ է բեռնատարների համար
25.11.2024 | 21:45
Սարի հակառակ կողմը. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
25.11.2024 | 21:30
Երևանում և 7 մարզում էլեկտրաէներգիայի անջատումներ կլինեն
25.11.2024 | 21:16
Ադրբեջանն ու ՆԱՏՕ-ն համագործակցության հարցեր են քննարկել
25.11.2024 | 21:01
Գեղարքունիքի մարզի մի շարք հասցեներում 24 ժամ ջուր չի լինի
25.11.2024 | 20:45
Ադրբեջանի թակարդն է ՀՀ-ի դեմ՝ «Արևմտյան Ադրբեջանի» թեզը հավասարեցնել Արևմտյան Հայաստանի հետ․ Արսեն Խառատյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
25.11.2024 | 20:28
ՆԱՏՕ-ի ղեկավարությունն արևմտյան խոշոր ընկերություններին կոչ է արել պատրաստվել պատերազմի
25.11.2024 | 20:14
Թուրքիայում 2 ռուս օդաչուներ 5 տարվա ազատազրկման են դատապարտվել
25.11.2024 | 20:00
Լեհաստանի նախագահը Հայաստանում է
Բոլորը

Երբ Ռուսաստանն ու Ուկրաինան համաձայնության հասան ուկրանական հացահատիկի արտահանման հարցում, Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը խաղաց բարեգործ պետական գործչի դեր, գրում է The New York Times-ը։ Ստամբուլում օսմանյան պալատում նստած լինելով ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի կողքին՝ Էրդողանն ասել է, թե գործարքը, որին Թուրքիան օգնել է կնքել, օգուտ կբերի «ամբողջ մարդկությանը»:

Լրատվամիջոցը գրում է, որ ԱՄՆ-ի նախագահ Ջո Բայդենի վարչակազմը ողջունել է համաձայնագիրը, որը կարող է թուլացնել համաշխարհային պարենային ճգնաժամը սրված Ուկրաինա Ռուսաստանի ներխուժմամբ և նրա նավահանգիստների շրջափակմամբ: Սպիտակ տան խոսնակը գովել է Էրդողանին իր ջանքերի համար։ Սակայն մասնավոր հատվածում Էրդողանը մնում է  Բայդենի վարչակազմի պաշտոնյաների հիմնական զայրույթի աղբյուրը:

Մասնավորապես, նշվում է, որ հացահատիկային համաձայնագրից օրեր առաջ Էրդողանը կրկին զգուշացրել է, որ կարող է վետո դնել Շվեդիայի ու Ֆինլանդիայի՝ ՆԱՏՕ-ի անդամակցության ծրագրերին առաջիկա ամիսներին, որը կարող է խառնաշփոթ առաջացնել դաշինքում։

Բացի այդ, Էրդողանը նաև մեկնել էր Թեհրան, որտեղ հանդիպումներ է ունեցել Իրանի նախագահ Էբրահիմ Ռաիսիի և Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ։

Նշվում է, որ բոլորը միասին Էրդողանի գործողությունները և դրանք զսպելու Բայդենի սահմանափակ կարողությունը ընդգծում են Թուրքիայի ղեկավարի, որպես ռազմական դաշնակցի յուրահատուկ դիրքը, որը հաճախ հակասում է իր արևմտյան դաշնակիցների օրակարգին: ԱՄՆ-ի պաշտոնյաների համար դա հաճախ խելահեղ դեր է:

«Էրդողանը հիմնականում ՆԱՏՕ-ի Ջո Մանչինն է։ Նա մեր թիմու է, սակայն հետո անում է բաներ, որոնք լավ չեն մեր թիմի համար։ Եվ ես չեմ տեսնում, որ դա փոխվում է»,-ասել է դիվանագիտական ծառայության նախկին աշխատակից Էլիզաբեթ Շաքելֆորդը՝ նկատի ունենալով Արևմտյան Վիրջինիա նահանգից պահպանողական դեմոկրատ սենատորին, որը  խոչընդոտում է Բայդենի ներքին քաղաքականության օրակարգը:

Բայդենի վարչակազմի պաշտոնյաներն ասում են, որ Էրդողանին ամբողջությամբ դուրս գրելը  կնշանակի ինքնապարտություն։ Նրա երկրի դիրքը Արևելքի և Արևմուտքի խաչմերուկում ռազմավարական նշանակություն ունի և թույլ է տալիս նրան զրուցակից լինել ավելի անհանգիստ հարևանների հետ, ինչը վկայում է հացահատիկի գործարքը։

ԱՄՆ բարձրաստիճան պաշտոնյան ասել է, որ Էրդողանի խնդրահարույց վարքագծի  մեծ մասը կապված է Թուրքիայում նրա քաղաքական թուլության հետ, որտեղ գնաճի մակարդակն անցյալ ամիս հասել է գրեթե 8 տոկոսի: Հույս ունենալով շեղել ուշադրությունը իր սխալ կառավարվող տնտեսությունից՝ Էրդողանը դիմում է ազգայնականության և դեմագոգիայի զարհուրելի դրսևորումների՝ կապված PKK-ի, Թուրքիայում քրդական անջատողական շարժման և Սիրիայում քրդական խմբավորումների սպառնալիքի հետ:

Հրապարակման մեջ ասվում է, որ ՆԱՏՕ-ի հիմնական նախաձեռնությունները, ինչպես օրինակ դաշինքի ընդլայնումն է, որը ներառում է Շվեդիան և Ֆինլանդիան, պահանջում է միաձայն համաձայնություն: Բայդենը մայիսին ասել էր, որ հույս ունի, որ երկու երկրները կարող են «արագ» միանալ, որը  Պուտինին մեծ ռազմավարական հարված կհասցնի։ Սակայն Էրդողանը դեմ է արտահայտվել՝ բողոքելով, որ երկու պոտենցիալ նոր անդամներն էլ քաղաքական և ֆինանսական աջակցություն են ցուցաբերել PKK-ին։

Նշվում է, որ ՆԱՏՕ-ի առաջնորդները թեթևացած շունչ քաշեցին անցյալ ամիս իրենց գագաթնաժողովում, երբ Էրդողանը համաձայնության եկավ Շվեդիայի և Ֆինլանդիայի առաջնորդների հետ, որոնք խոստացան գործել ահաբեկչական կազմակերպությունների դեմ և միանալ Թուրքիայի հետ արտահանձնման համաձայնագրերին։

Այնուամենայնիվ, օրերս Էրդողանը կրկին զգուշացրել է, որ դեռ  կարող է «սառեցնել» ՆԱՏՕ-ի ընդլայնումը, եթե իր պահանջները չկատարվեն:

Բացի այդ, Բայդենը ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովում Էրդողանին ասել է, որ աջակցում է 40 ամերիկյան F-16 կործանիչների վաճառքին, որոնք Թուրքիան պահանջել էր անցյալ տարվա աշնանը, ինչպես նաև արդիականացման սարքերի տասնյակ կործանիչների համար։ Սակայն Կոնգրեսի հավանությունը այս հարցում կարող է և չլինել։

Մասնավորապես, ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատը հավանություն է տվել Ազգային պաշտպանության վավերացման ակտի փոփոխությանը, որը պահանջում է Բայդենին հավաստիացնել, որ կործանիչների վաճառքը բխում է Միացյալ Նահանգների կենսական ազգային շահերից, և որ Թուրքիան չի օգտագործի ինքնաթիռները Հունաստանի օդային տարածքը խախտելու համար:

Օրինագծի հեղինակներից Քրիս Պապպասը ևս վկայակոչել է Էրդողանի կողմից ռուսական ՀՕՊ համակարգի գնումն և Ռուսաստանի կողմից Ուկրաինա ներխուժելու հարցում անհասկանալի դիրքորոշումը:

«Բավական է։ Թուրքիան Ուկրաինայում խաղում  բարիկադների երկու կողմում։ Նրանք վստահելի դաշնակից չեն, որի վրա մենք կարող են հույս դնել»,-ասել է Պապասը։

Էրդողանի ամենակոշտ քննադատներից ոմանք էլ  նախազգուշացնում են անվերջանալի շրջափուլի մասին, որում թուրք առաջնորդը զիջումներ է ստանում ԱՄՆ-ից և ՆԱՏՕ-ի այլ դաշնակիցներից, ինչպիսիք են նոր կործանիչները և ավելի կոշտ գիծը քրդական զինյալների դեմ, միայն թե հետագայում սրում է իր պահանջները:

«Այս պարը F-16-ի շուրջ ռեակտիվ կործանիչների դիվանագիտություն է և դիմակն այն բանի, թե ինչ է իրականում կատարվում այստեղ։ Լավ դաշնակիցը, առավել ևս՝ ՆԱՏՕ-ի լավ դաշնակիցը, չի օգտագործում շանտաժը՝ դաշինքի պատմության առանցքային պահերին իր ուզածին հասնելու համար»,-ասել է Turkish Democracy Project-ի հիմնադիր Մարկ Ուոլեսը, որը խիստ քննադատում է Էրդողանին։

Էմմա Չոբանյան