12.01.2025 | 22:00
Ընտրությունները կեղծվեցին, բայց մենք էլ չպատրաստվեցինք այնպես, ինչպես անհրաժեշտ էր․ Զուրաբիշվիլի
Ամեն օր պարտվում ենք տնտեսությունում․ տնտեսագետի՝ 5 կետով անդրադարձը
Տնտեսություն
26.03.2021 | 16:58
Պատերազմի օրերի նման՝ Հայաստանը տնտեսությունում նույնպես «հաղթելով պարտվում է»։ Այսօր լրագրողների հետ հանդիպմանը նման տեսակետ հայտնեց տնտեսագետ Թադևոս Ավետիսյանը։
Ըստ նրա՝ տնտեսական դաշտում ամեն օր կրում ենք պարտություններ, որոնք արտահայտվում են մի քանի գործոններով՝ կորցրած ՀՆԱ, տնտեսական ակտիվության նվազում, գների աննախադեպ աճ, մարդկանց իրական եկամուտների նվազում, աղքատների և ծայրահեղ աղքատների թվի աճ։
«2017 թվականի համեմատությամբ՝ 2020 թվականին ունենք ՀՆԱ անվանական արժեքի ընդամենը 10 տոկոս աճ։ Անվանակա՛ն արժեք։ Եվ սա այն դեպքում, երբ այս ընթացքում մեր երկրի ընդհանուր արտաքին պարտքն աճել է 27 տոկոսով։ Այսինքն՝ 3 անգամ ավելի արագ ավելացրել են արտաքին պարտքը, քան ՀՆԱ-ն»,- նշում է Ավետիսյանը։
Նա բացատրում է, որ եթե ՀՆԱ անվանական աճից հանվի նաև գնաճի ծավալը, ապա կստացվի, որ 3 տարում համախառն ներքին արդյունքն աճել է ընդամենը 5 տոկոսով։
Տնտեսագետը ներկայացնում է նաև աղքատության ցուցանիշները․ 2018 թվականին՝ 23․5, իսկ 2019-ին՝ արդեն 26․3 տոկոս։ Երբ 2020 թվականի արդյունքները ամփոփվեն, աղքատությունը, ըստ տնտեսագետի, կմոտենա 30 տոկոսին։
Անդրադառնալով էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանի հայտարարությանը, թե Հայաստանի տնտեսությունը համարյա վերականգնվել է, Թադևոս Ավետիսյանն ասաց՝ մասնագիտական առումով սա մեկնաբանելն անհնար է։ Նախարարի պնդմանն ի պատասխան, թե գների աճից պետք չէ խուճապի մատնվել, տնտեսագետը հիշեցնում է, որ ձվի գինը դեկտեմբերին աճել է 20 տոկոսով, հունվարին՝ 26 տոկոսով, իսկ փետրվարին՝ ևս 52 տոկոսով։
«Խուճապի չեն մատնվում մարդիկ, էն էլ՝ հայ մարդը։ Մարդիկ ուղղակի ուզում են Զատիկին ընդառաջ մի քանի ձու կարողանան գնել, տանել իրենց տուն։ Հիմա շուկայում արդեն նկատվում է էական գնաճ այդ ապրանքատեսակի»,- բացատրում է տնտեսագետը։
Ավետիսյանի խոսքով՝ այս ոլորտը որոշակիորեն կախված է ներկրումից։ Բայց մոտ 10 տոկոս արտարժույթի թանկացումը և գրեթե նույնքան կերի թանկացումը չէին կարող բերել ձվի գնի կրկնապատկման։ Ընդհակառակը, մասնագետն այստեղ տեսնում է տնտեսության փլուզումն ու տնտեսվարողների՝ գերշահույթ ստանալու ձգտումը։
Նա հիշեցնում է՝ խնդիրը միայն ձվի գինը չէ․ թանկանում են նաև վառելիքը՝ բենզինն ու սեղմված գազը, ձեթը և, առհասարակ, առաջին անհրաժեշտության բոլոր ապրանքները։ Տնտեսությունը, ըստ Ավետիսյանի, հյուծվում է, իսկ պետական օղակները դա չեն կարգավորում։
Ինչ վերաբերում է երկնիշ տնտեսական աճի մասին էկոնոմիկայի նախարարի հայտարարությանը, ըստ Ավետիսյանի՝ այդպիսի աճն անհնարին է, քանի որ, օրինակ, հունվար-փետրվարին տնտեսական անկումը եղել է 6․7 տոկոս։ Ավելին, ըստ տնտեսագետի, սրա վրա ազդող գործոնները շարունակում են նույնքան ազդեցիկ լինել, և անկումը շարունակվում է։
«Ուղղակի փող պիտի տպեն և լցնեն շուկա։ Ասենք՝ մոտ 1-1․2 մլրդ դոլարի համարժեք դրամ։ Սա ևս բերելու է գնաճ, սոցիալական կոլապս։ Մյուս տարբերակը արտաքին պարտքի ավելացումն է»,- բացատրում է տնտեսագետը՝ նշելով, որ երկու տարբերակն էլ կործանարար են Հայաստանի տնտեսության համար։
Բայց նա շատ ավելի վտանգավոր է համարում Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ տնտեսական սերտաճումը, որի մասին, ըստ Ավետիսյանի, խոսում են էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը և վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։ Ադրբեջանա-թուրքական ներդրումները, տնտեսագետի համոզմամբ, նշանակում են հայկական տնտեսության ու անվտանգության ուղղակի վաճառք այդ երկրներին։
